زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

اعظم اسلامی مجد

رشد و پرورش كودكان از مهم‌ترین وظایف والدین است. والدین موظف هستند كه حس اعتماد به نفس و احترام به نفس را در كودكانشان پرورش دهند.

این حس‌ها معمولا از زمانی در كودكان شروع به رشد می‌كنند كه والدین با تمام رفتارها و حركات‌شان آن را بروز می‌دهند، لحن صدای آنها عبارات و كلماتی كه به كار می‌گیرند و حتی حركات فیزیكی همگی كودكان را جذب می‌كند.

عملكرد ما به طور كلی باعث رشد و تقویت و یا برعكس عدم تقویت حس اعتماد به نفس در كودكان می‌شود.

تشویق و تحسین حتی در اندازه‌های كوچك به آنها حس غرور و خود دوستی می‌دهد اجازه دهید كه فرزندانتان برخی كارها را به طور مستقل انجام دهند با اینكار آنها احساس قدرت و توانمندی می‌كنند و برعكس مقایسه كردن آنها با سایر كودكان و تخریب كردن شخصیت‌شان توانمندی آنها را كاهش می‌دهد و حتی در بیشتر مواقع احساس بی‌ارزشی و بی‌كفایتی می‌كنند.

هرگز از كلمات به عنوان سلاح استفاده نكنید، مثلا «تو چقدر احمق و یا كودن هستی!» «چرا نمی‌فهمی؟ یه نوزاد از تو بیشتر می‌فهمه» چنین جملاتی فقط اثر تخریبی دارند.

كودك خود را به خوب بودن تشویق كنید

آیا تا به حال شده است كه بنشینید و درست فكر كنید كه هر روز چند بار رفتار منفی و نادرست از شما در قبال فرزندتان سر می‌زند؟ آیا دائم در حال انتقاد كردن و ایرادگیری هستید؟

اگر در جایی شاغل هستید و چنانچه رئیس‌تان با شما اینگونه رفتار كند، چه حسی خواهید داشت؟

برای جلب توجه كودكان و یاد دادن بسیاری چیزها به آنها و در واقع پرورش شخصیت آنها، روش‌های موثری نیز هست.

برخی جملات مثبت و خوب ما بسیار تشویق كننده هستند كمی دست و دلباز باشید نیازی نیست كه با انواع و اقسام جایزه‌ها آنها را تشویق كنید، لبخند مهربان، آغوش گرم و نوازش‌های شما و از همه مهم‌تر عشق بی‌دریغ‌تان برای آنها كافی خواهد بود.

آیا تا به حال شده است كه بنشینید و درست فكر كنید كه هر روز چند بار رفتار منفی و نادرست از شما در قبال فرزندتان سر می‌زند؟ آیا دائم در حال انتقاد كردن و ایرادگیری هستید؟

اگر در جایی شاغل هستید و چنانچه رئیس‌تان با شما اینگونه رفتار كند، چه حسی خواهید داشت؟ برای جلب توجه كودكان و یاد دادن بسیاری چیزها به آنها و در واقع پرورش شخصیت آنها، روش‌های موثری نیز هست.

برخی جملات مثبت و خوب ما بسیار تشویق كننده هستند كمی دست و دلباز باشید نیازی نیست كه با انواع و اقسام جایزه‌ها آنها را تشویق كنید، لبخند مهربان، آغوش گرم و نوازش‌های شما و از همه مهم‌تر عشق بی‌دریغ‌تان برای آنها كافی خواهد بود.

گاهی محدودیت‌هایی برای آنها تعیین كنید و روی حرف خود بمانید

 هر خانواده‌ای قوانین و مقررات خودش را دارد و افراد آن خانواده باید به آن قوانین پایبند باشند. هدف از ارائه این قوانین كمك به كودكان برای فهمیدن و پذیرفتن رفتارهای مقبول و درست و یادگیری كنترل خویشتن است.

آنها برای رشد و آشنایی با مسئولیت‌ها نیاز به این قوانین دارند تعیین این قوانین به آنها كمك می‌كند تا انتظارات و توقعات هم را بفهمند. مثلا در هنگام انجام تكالیف مدرسه باید تلویزیون خاموش باشد.

كتك‌كاری و پرت كردن وسایل ممنوع است. ممكن است هر خانواده‌ای قوانین مخصوص خود را داشته باشد و آنها را پیاده كند مهم پایبندی به آن قوانین از طرف افراد خانواده است.

برای كودكان خود وقت بگذارید (این كار بهترین راه تشویق كردن آنهاست گاهی اوقات برای والدین واقعا دشوار است كه در هر وعدة غذایی كنار هم باشند اما اگر چنانچه این شرایط مهیا نیست حداقل سعی كنید زمانی كه با آنها هستید را بسیار با كیفیت كنید.

صبح‌ها كمی زودتر بیدار شوید و صبحانه را با هم بخورید بگذارید ظرف ها داخل سینك ظرفشویی بمانند، در عوض كمی با فرزندتان پیاده‌روی كنید كودكانی كه از والدین خود توجه كافی دریافت نمی‌كنند، دچار برخی اختلالات و ناهنجاری‌های رفتاری می‌شوند، چرا كه مطمئن هستند از طریق این رفتارها بیشتر از قبل مورد توجه قرار می‌گیرند.

برخی شب‌ها را شب‌های ویژه نام‌گذاری كنید و اجازه دهید كه فرزندتان تصمیم بگیرد آن شب چه كار كنید.

به این ترتیب آنها احساس مهم بودن می‌كنند.

گاهی اوقات در ظرف غذا و یا حتی جامدادی آنها یادداشت محبت‌آمیز قرار دهید تا وقتی كه در مدرسه و دور از شما است، آن را ببیند و بخواند و لذت ببرد.

سعی كنید با آنها به كنسرت، سینما، بازی و مسابقات،‌ موزه و.... بروید و اجازه دهید مطمئن شوند كه شما برای وجود آنها احترام زیادی قائل هستید.

اگر پدر و مادر شاغلی هستید احساس گناه و عذاب وجدان نكنید. شما می‌توانید با انجام برخی كارهای كوچك مثل درست كردن پاپ‌كورن، كارت‌بازی، خرید از فروشگاه به فرزند خود یادآوری كنید كه هستید و توجه كافی به اوضاع دارید.

یك الگوی مناسب باشید. كودكان از رفتارها و حركات ما بسیاری چیزها یاد می‌گیرند.

آنها ما را نگاه می‌كنند و تقلید می‌كنند. آیا زمانی‌كه عصبانی هستید و پرخاش می‌كنید، واكنش و رفتاری كه از شما سر می‌زند همان چیزی است كه دوست دارید فرزندتان نیز داشته باشد؟

بروز رفتارهای تهاجمی در خانواده باعث می‌شود كه كودكان در محیط‌های مختلف رفتارهای تهاجمی داشته باشند و به دیگران حمله كنند.

احترام گذاشتن به دیگران، رفتار دوستانه، صداقت، مهربانی و نرمی و صبوری كردن همگی جزو رفتارهای مناسب هستند و ما باید آنها را به فرزندانمان بیاموزیم. به فرزندتان بگویید: با دیگران همانگونه رفتار كن كه دوست داری با تو رفتار كنند.

توقعات و انتظارات خود را مشخص و شفاف كنید. اگر مشكلی وجود دارد آن را توضیح دهید: احساسات خود را بیان كنید و كودك‌تان را دعوت به همكاری و یافتن یك راه حل مناسب در مشكلات كنید.

در مقام و موضع خود انعطاف پذیر باشید: شاید برخی از توقعات شما غیر واقعی و دور از توان باشند بایدها و نبایدهای زیاد كودكان را تحت فشار قرار می‌دهد و در اغلب مواقع نتیجه عكس دارد.

كودكان در حال رشد و نمو هستند و همزمان بااین روند رشد (چه شخصیتی و چه ظاهری) نیازها و تمایلاتشان نیز تغییر می‌كند شما نیز همگام با این تغییرات باید سبك و روش خود را تغییر دهید.

شیوه و روش تربیتی شما ممكن است در دو سال آینده چندان كاربردی نداشته باشد. وقتی كه وارد مرحلة نوجوانی می‌شوند، به جای والدین بیشتر از دوستان خود تأثیر می‌گیرند.

شما نیز باید تمام تلاش خود را كنید تا همچنان آنها را تشویق كنید و به راهنمایی‌های خود ادامه دهید.

 همانطور كه تشویق كردن باید موثر و درست باشد تنبیه نیز باید به شكل و شیوه‌ای موثر انجام شود. شما می‌توانید در تنبیه كردن كودكتان كمی خلاقیت داشته باشید.

چند تنبیه موثر

جعبه تنبیه درست كنید: به همراه كودكتان یك جعبه تنبیه درست كنید و بعد لیستی از تنبیه‌ها را با مشورت و همفكری با او تهیه كنید.

هر كدام از آنها را در یك تكه كاغذ جداگانه بنویسید و در نهایت داخل جعبه بیندازید.

هرگاه كه از كودكتان رفتاری سر بزند كه نیاز به تنبیه كردن دارد از داخل جعبه، خودش یك برگه را بیرون می‌كشد و آن تنبیه را عملی می‌كنید، مثلا محرومیت از تماشای تلویزیون برای مدت زمانی مشخص.

یك زمان‌سنج درست كنید: آیا كوك شما در انجام كارها كند است و با بی‌میلی كارها را نیمه تمام رها می‌كند.

یك تایمر درست كنید و به او وقت بدهید تا با شروع زمان كارش را شروع كند و با پایان زمان در نظر گرفته شده، آن را تمام كند.

این روش برای كودكانی كه به هنگام غذا خوردن زیاد اذیت می‌كنند و مدام از سر غذا بلند می‌شوند و كاری انجام می‌دهند، موثر است.

تمرین: این روش برای كودكان دبستانی بسیار مناسب است كودكانی كه برای انجام تكالیف خود و درس خواندن اذیت می‌كنند؛ به جای هر تشویق و هر تنبیه از این روش مؤثر استفاده كنید.

مثلا از معلم او بخواهید كه به او تكالیف و مسئولیت بیشتری دهد به طوری كه كودك احساس كند كارهای بیشتری برای انجام دادن دارد و بعد تلاش كند حداقل بخش بیشتر آنها را انجام دهد.

 خواب بیشتر بازی كمتر: برخلاف ما بزرگترها، كودكان دوست دارند كمتر بخوابند و بیشتر بازی كنند، بنابراین برای تنبیه می‌‌توانید آنها را مجبور كنید زودتر به رختخواب بروند و وقت كمتری برای بازی داشته باشند.

 بشین و پاشو: هر بار كه رفتار و حركت نامناسبی از او سر بزند، او را مجبور كنید كه 10 بار بشین و پاشو برود. 10 بار برای عضلات و ماهیچه‌های آنها كافی است.

 كد اخطار داشته باشید: به آنها بگویید كه اگر به یك رفتار بد ادامه بدهند، وارد مرحله جدی‌تر می‌شوید و دیگر از اخطار خبری نیست.

مثلا اگر در حضور دیگران رفتارهای پرخاشگرانه داشت، در میان جمع تنبیه‌اش نكنید ولی به او بگویید بعد از رسیدن به خانه، نتیجه این كارش را خواهد دید.

كودكان را با جملات زیبا تشویق به كارهای خوب كنید و شخصیت آنها را پرورش دهید

 از تو به خاطر كمك‌هایی كه امروز كردی ممنونم.

 من به تو افتخار می‌كنم.

 ببین چه پیشرفتی كردی!

 واسه تمیز كردن این اتاق واقعا زحمت كشیدی،‌ می‌دانم.

 من همیشه به قضاوت‌های تو اعتماد دارم.

 من از بودن با تو بسیار خوشحالم.

 در این باره چه فكری داری؟

و....

تشویق كردن همواره با ایجاد انگیزه همراه است.

برای اینكه یك رفتار درست در آینده نیز تداوم یابد، نیاز به ارائه تشویق از جانب والدین است.