ساناز حشمتی‌پور : کارشناس علوم تربیتی ؛ نویسنده کودک و نوجوان ؛ مربی مهارت های زندگی
تحریریه زندگی آنلاین : در این مطلب با سرفصل دیگری از مجموعه مهارت‌های زندگی به نام کنترل استرس همراه شما هستیم. یکی از اصلی‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای انسان، نیاز به امنیت است. انسان از روزهای اول زندگی نیاز به حس امنیت و اعتماد دارد. در ابتدا کودک اعتماد به پدر و مادر را می‌آموزد و کم‌کم اعتماد به پیرامون و اطراف را به دست می‌آورد. هر چیزی که کودک نتواند تجزیه و تحلیل درستی از آن داشته باشد، زمینه ایجاد استرس را فراهم می‌کند. پس باید قبل از هر کار جدید، برای کودکان زمینه بچینیم و کم‌کم آن‌ها را با آن فرایند آشنا کنیم. پدر و مادر باید فرصت شکوفایی استعداد و حس تجربه کردن در محیط را به فرزندان‌شان هدیه کنند، امّا در حین اینکه باید مراقب آسیب‌ها باشند، نباید باعث ایجاد نگرانی در فرزندان شوند. باید چیزی که به آن‌ها استرس می‌دهد را شناسایی کرد، یعنی شناخت منابع استرس و اینکه این مسأله چگونه باعث نگرانی او می‌شود. این نگرانی‌ها گاهی درونی و گاهی از عوامل بیرونی هستند، اما به هر حال باید شناخته شوند.
بیشتربخوانید:
تاثیر اضطراب والدین بر کودک
استرس در بعضی شرایط مفید است، امّا در چه شرایطی؟
زمانی که بچه‌ها مهارتی را برای مقابله با شرایط تهدید در طول زندگی می‌آموزند، که مثلا در سنین کم اگر در جای شلوغ از پدر و مادر دور شوند، ممکن است گم شوند. یا اگر به شیء تیز یا برنده دست بزنند، ممکن است آسیب ببینند، در این گونه شرایط استرس باعث محافظت بیشتر می‌شود.
استرس یعنی چه؟
واکنش‌های جسمی و عاطفی در مقابله با یک موقعیت جدید
واکنش جسمی: مثل حرکت مداوم پاها در حین نشستن، فشار دندان‌ها به یکدیگر، حس دل‌درد، تنفس تند، جویدن ناخن‌ها و ... .
واکنش عاطفی: مثل حس و دلشوره، غمگین بودن و بهانه و ... .
بیشتر بخوانید:
8توصیه برای کاهش استرس کودکان
چه شرایطی استرس را به وجود می‌آورند؟
بعضی از شرایط که باعث به وجود آمدن استرس در بچه‌ها می‌شوند، مثل:
جر و بحث والدین
بدگویی والدین از یکدیگر در غیاب دیگری
زیاد تنها بودن
بی‌توجهی و مسئولیت زیاد به بچه‌ها در کارهایی که خارج از توانایی آن‌ها باشد.
شب امتحان
روز کارنامه
حرف زدن در جمع (سخنرانی)
وقتی که برای بارهای اول به خرید یا مدرسه می‌روند
نداشتن دوست و رفیق
ترس از بلایای طبیعی و غیر طبیعی و ...
ترس‌ها و شرایط ایجاد استرس در سنین کودکی تا نوجوانی و جوانی متفاوت است، یعنی ترس بچه ۷ ساله با ۱۰ سال فرق دارد.
و دلیل‌های بیشتری که برای استرس وجود دارند.
بازی کنترل استرس: باید اول بدانیم که دلیل این استرس چیست و از کجا شروع شده است و بعد اقدام به کنترل آن کنیم.
بیشتربخوانید:
رشد عاطفی و عزت نفس در کودکان
نسخه تــقــویت اعتماد بــه نـفس کودکان ( بخش اول )
راه‌های کنترل استرس
راه‌های کنترل استرس، یعنی اول از همه ما بدانیم چه چیزی باعث ایجاد نگرانی و استرس ما شده است.
در مرحله بعد بدانیم همه چیز گذرا است و هیچ چیز دائمی نیست.
در مرحله‌ی بعدی باید بدانیم که خداوند ما را به حال خود رها نکرده، بلکه در هر شرایطی پشتیبان و حمایت‌گر ما است.
برای نکته چهارم خداوند به ما عقل و درک عطا نموده و با تفکر و توکل می‌توانیم مشکلات را حل نماییم، یعنی خداوند به ما قدرت حل مشکل را داده است.
ما باید به نحو احسن کارهای مربوط به خودمان را انجام دهیم و در همه کارها نظم، تعادل و ایمنی را رعایت کنیم و بعد از آن بدانیم که هر چه شر یا خیر اتفاقی افتاد از عهده ما خارج بود. ما نمی‌توانیم همه جهان را طوری تنظیم کنیم که به خواست و اراده ما بچرخد، بلکه باید خودمان هر کاری را خوب انجام دهیم و دیگر اینکه کارهایمان را به خدا بسپاریم. در اصل به خداوند توکل کنیم و با نیت خوب به راه‌مان ادامه دهیم.
بیشتربخوانید:
پرخاشگری، پیامد تنبیه کودکان
حامی: ما باید بدانیم که همیشه پدر و مادر یا افرادی هستند که حامی ما می‌باشند و در مواجهه با مشکلات به ما کمک خواهند کرد و یاری‌گر ما خواهند بود. پس ناراحت نباشیم.
قبول کنیم که امکان اتفاق خوب و بد در دنیا برای همه وجود دارد. پس احساس بدبختی یا تنهایی نکنیم.
ورزش کردن را در لیست کارهای روزانه خود قرار دهیم، چون ورزش علاوه بر سرگرمی، با ترشح هورمون‌هایی در بدن باعث ایجاد حس نشاط و دوری از نگرانی و استرس می‌شود.
فعالیت اجتماعی داشتن: اگر ما در داخل اجتماع و جامعه فعالیت متناسب با سن خود داشته باشیم، استرس را از ما دور می‌کند.
داشتن دوستان مثبت اندیش: مسلما انتخاب دوست در همه لحظه‌های زندگی ما تأثیر دارد. پس دوستانی خوب که با فکر تصمیم می‌گیرند و اعتماد به نفس دارند و همیشه نکات مثبت زندگی را در نظر می‌گیرند، انتخاب کنیم.
تغذیه سالم: تغذیه و خوراک نقش خیلی مهمی در سوخت و ساز بدن و ایجاد حالت‌های مختلف در بدن دارد. با خوردن غذاهای مقوی، سالم و سبک، سلامتی خود را تضمین کنیم و از فست‌فود و خوراکی‌های مضر بپرهیزیم.
دعا کردن: دعا کردن به عنوان یک عامل بیرونی و درونی کمک زیادی به آرامش ما می‌کند.
ذهن‌مان را برای لحظاتی کاملا از دنیای اطراف‌مان پاک کنیم و فقط به نیروی الهی و قدردانی و شکرگزاری بپردازیم.
حمام کردن: دوش با دمای آب متعادل و به اندازه بدن می‌تواند حس پاکی و شادی را برای ما ایجاد کند.
نگه‌داری از گل‌های طبیعی و زمان گذاشتن روزانه چند دقیقه یا ساعت برای رسیدگی به آن‌ها. همانطور که می‌دانیم طبیعت مظهر آرامش است. پس آرامش از طبیعت به ما منتقل می‌شود.
سفر کردن به جاهای بکر و دیدنی و طبیعت.
صحبت کردن با دوستان مورد اعتماد مثبت‌اندیش، پدر و مادر و آموزگار می‌تواند ما را تخلیه روانی کند تا کمتر دچار استرس شویم.
یشتربخوانید:
راهکارهایی برای مهار اضطراب شبانه و داشتن خوابی بهتر
