تحریریه كودك سالم
آشنایی با اصول آداب معاشرت یکی از عوامل موفقیت هر فردی در زندگی اجتماعی است. اما هیچ فردی با این آداب و مهارتها به دنیا نمیآید. آموزش این اصول وظیفه والدین است. به غیر از آموزش گفتن «لطفا» و «متشکرم»، بسیاری از والدین نمیدانند چگونه باید آداب معاشرت را به فرزندان خود آموزش دهند.
شاید یکی از علل این موضوع، عدم آشنایی خود والدین با این اصول باشد. غذا خوردن، خصوصا در کنار سایر افراد، یکی از آن رفتارهای اجتماعی است که باید برای انجام آن به آداب خاصی توجه کرد. پیش از ذکر این نکات، لازم است همه ما توجه داشته باشیم که موثرترین راه آموزش هر کاری به کودکان، انجام آن توسط خودمان است، زیرا والدین بزرگترین الگوهای کودکان هستند. پس اگر میخواهید فرزندتان آداب میز غذا را به درستی رعایت کند، باید ابتدا خودتان به این نکات توجه کنید. برخی از آداب میز غذا که رعایت آن برای همه، از جمله کودکان ضروری است عبارتند از:
صبر کردن پیش از شروع غذا
هر فرد تنها باید زمانی خوردن غذا را آغاز کند که سایر میهمانان بر جای خود مستقر شدهاند و همگی آماده صرف غذا هستند. در اکثر موارد، میهمانان منتظر میزبان خود میشوند تا به جمع آنها ملحق شود و سپس شروع به خوردن میکنند. همچنین لازم است پس از اتمام صرف غذا، کودک بر جای خود بنشیند و منتظر بقیه شود.
استفاده از قاشق، چنگال و چاقو
برخی کودکان دوست ندارند از قاشق و چنگال استفاده کنند یا حداقل در مورد برخی مواد غذایی چنین حسی دارند. اما شما از همان دوران کودکی به فرزندتان چگونه در دست گرفتن قاشق و چنگال را یاد دهید و از او بخواهید همیشه از آنها استفاده کند حتی در خانه. بدین ترتیب به مرور دست او قویتر شده و به استفاده از قاشق و چنگال عادت میکند.
با افزایش سن فرزندتان، به تدریج استفاده از چاقو برای بریدن موادی نظیر گوشت را نیز به او آموزش دهید. اگر فرزندتان هنوز قادر به استفاده از چاقو نیست، مواد غذایی سفت را خودتان برای او تکه تکه کنید و از او بخواهید با چنگال آنها را بخورد.
درخواست برای غذاهایی که فاصلهشان زیاد است
به فرزندتان یاد دهید اگر غذا یا وسیلهای با فاصله از او بر میز غذا قرار گرفته است، برای برداشتن آن خم نشود بلکه از کسی که در آن نزدیکی غذا قرار دارد خواهش کند ظرف را به او بدهد. البته نحوه ادای این درخواست نیز باید مودبانه باشد. برای مثال اگر فرزندتان نان را میخواهد، نباید با صدای بلند تنها بگوید «نان» بلکه باید خطاب به فردی که در نزدیکی آن قرار دارد با صدایی ملایم بگوید «میشود لطفا ظرف نان را به من بدهید؟».
جویدن با دهان بسته
به طور قطع هیچ یک از ما دوست نداریم غذایی که در دهان دیگری در حال جویده شدن است را ببینیم! جویدن غذا با دهان باز نه تنها به این نتیجه نامطلوب منتهی میشود، بلکه موجب ایجاد صدا نیز میشود که همین موضوع میتواند باعث آزار اطرافیان شود. جویدن غذا با دهان باز یکی از رفتارهایی است که نه فقط میان کودکان، بلکه میان بزرگسالان نیز دیده میشود.
صحبت نکردن با دهان پر
صحبت کردن با دهان پر نه تنها نوعی بیادبی است و گاه موجب پرت شدن مواد غذایی به بیرون از دهان میشود، بلکه برای سلامتی نیز مضر است و حتی در برخی موارد احتمال پریدن غذا در گلو و خفگی وجود دارد. به فرزندتان آموزش دهید اگر لازم بود به ناچار با دهان پر صحبت کند، اولا به آهستگی و با آرامش صحبت کند، ثانیا حتما جلوی دهانش را با دست بپوشاند.
پر نکردن دهان با غذا
کودکان، خصوصا اگر خیلی گرسنه باشند، دوست دارند تا جاییکه ممکن است دهانشان را از غذا پر کنند. حتی بزرگسالان نیز در برخی موارد اینگونه هستند. این کار هم منظره زشتی برای سایرین ایجاد میکند و هم برای کودک خطرناک است. همچنین اگر دهان بیش از اندازه پر باشد، غذا به درستی جویده نمیشود ودر نتیجه هضم آن مشکل میشود. از فرزندتان بخواهید قاشق خود را تا نیمه پر کند و اگر سر میز غذا رفتاری خلاف آنچه از او خواسته بودید مشاهده کردید، به آرامی و با اشاره او را متوجه رفتارش کنید.
قرار دادن دستمال بر روی پاها
به فرزندتان یاد دهید پس از نشستن بر روی صندلی، دستمالی که بر روی میز توسط میزبان قرار داده شده است را بر روی پاهای خود بیندازد. از این دستمال در صورت لزوم باید تنها برای پاک کردن دهان استفاده شود. پس از نوشیدن مایعات، باید حتما دهان را با دستمال پاک کرد.
فایده دیگر این دستمال این است که اگر غذا بر لباس کودک نمیریزد، کودک باید بداند پس از اتمام غذا، باید دستهایش را با این دستمال پاک کند و از ماليدن دستها به لباسهایش بپرهیزد. اگر کودک خواست از جای خود بلند شود، باید دستمال را کمی جمع کند و در قسمت سمت چپ بشقابش قرار دهد.
پرهیز از ابراز نارضایتی نسبت به غذا
برخی کودکان بعضی مواد غذایی را دوست ندارند. اما این بدان معنا نیست که با دیدن آن غذا سر میز باید این احساس خود را با صدای بلند ابراز کنند. مطمئنا میزبان برای تهیه آن غذا هزینه و وقت زیادی صرف کرده است. چنین اعمالی موجب رنجش خاطر میزبان خواهد شد.
به فرزندتان یاد دهید حتی اگر غذایی را دوست ندارد، مقدار کمی از آن را امتحان کند. شما نیز به عنوان پدر یا مادر باید از اصرار به فرزندتان برای خوردن غذایی که دوست ندارد بپرهیزید. اصرار در این موارد تنها موجب صراحت کودک در بروز احساسش میشود.
تشکر پس از اتمام غذا
به فرزندتان آموزش دهید پس از اتمام غذا از میزبان تشکر کند. این حرکت قدردان بودن فرزند شما را نشان میدهد. به فرزندتان توضیح دهید چرا باید پس از صرف غذا از میزبان تشکر کرد. برای او توضیح دهید که برای تهیه هر غذا چه میزان زمان و انرژی باید صرف کرد.