نسیم کیانی : کارشناس تغذیه ؛ دانشجوی دکتری فیزیولوژی ورزش
تحریریه زندگی آنلاین : در کنار نگرانی برای تب یا هر موقعیت ناگهانی و حادی که برای کودک پیش میآید، بیماریهای مزمن و پنهانی هم وجود دارند که یا دیر خود را نشان میدهند یا آن قدر غیرقابل اهمیت به نظر میرسند که به مرور زمان میسپاریمشان. یادداشت امروز من درباره اهمیت این بیماریها و لزوم پیگیری آنها است تا کودکان ما نوجوانی، جوانی و سالمندی سلامتتر و کمخطرتری را پیشرو داشته باشد.
بیشتربخوانید:
وقتی سلامت کودک دود میشود
چاقی
تقریبا از هر ۳ کودک آمریکایی، ۱ نفر مبتلا به اضافه وزن یا چاقی در نظر گرفته میشود. این آمار بر اساس سن، جنسیت و BMI برآورد شده است. علاوه بر ژنتیک که تاثیر به سزایی در چهره، اندام و رفتار کودک دارد، رفتارها و عادات غذایی وی همراه با کمتحرکی از دلایل اصلی چاقی محسوب میشوند. از آنجا که چاقی سرآغاز انواع زیادی از بیماریها و مشکلات سلامتی است، والدین با کمک متخصص تغذیه کودک باید در کنترل وزن کودک هشیار و پیگیر باشند.
فشار خون بالا
همانطور که چاقی میتواند باعث بروز فشار خون بالا در بزرگسالان گردد، کودکان را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. فشار خون میتواند از علائم مشکلات کلیوی یا بیماریهای قلبی نیز باشد و از آنجایی که هیچ علامتی ندارد، بهتر است متخصص اطفال در چکاپ کودک، این مورد را نیز در نظر بگیرد، اما فشار خون بالا چه عوارضی دارد؟ پرفشاری خون اگر درمان نشود، میتواند کودک را در معرض خطر بیماریهای قلبی و سکته قرار دهد. پس توجه به کنترل وزن، فعالیت بدنی و مصرف کمنمک در بچهها اهمیت زیادی دارد.
کلسترول بالا
قطعا شما هم به خوبی میدانید که کلسترول برای سلامت تمام سلولها، به ویژه سلولهای عصبی لازم است، اما کلسترول زیاد تبدیل به پلاک در دیواره عروق میشود. این آسیب میتواند از کودکی آغاز شود و در طول زمان شدت گیرد و همان طور که حتما بهتر از من میدانید منشا کلسترول بالا، عادات غذایی ناصحیح است. بهتر است کودکان ۹-۱۱ ساله آزمایش کلسترول دهند تا از وضعیت پروفایل چربی خود مطمئن شوند.
دیابت
از دیابت نوع ۱ که بگذریم، بیشتر مردم فکر میکنند دیابت نوع ۲ فقط مخصوص بزرگسالان است و کودکان در خطر ابتلای به آن قرار ندارند. چاقی درمان نشده در دوران کودکی و نوجوانی یکی از علل ابتلا به دیابت نوع ۲ در بزرگسالی است. کودکانی که تمایل زیادی به مصرف شیرینیجات دارند در طول زمان آسیب زیادی به ارگانهای داخلی بدنشان میزنند. پیشگیری از این مساله خیلی ساده است: خوردن غذاهای سالم و ورزش منظم.
بیشتر بخوانید:
راهکاری برای غلبه بر چاقی کودکان
کبد چرب
چاقی کودکان ارتباط مستقیمی با ابتلا به کبد چرب غیر الکلی دارد. این بیماری هم مانند دیابت به نحوه مواجهه بدن با قند خون مربوط است. مصرف زیاد خوراکیهای چرب و نداشتن فعالیت بدنی کافی نیز میتواند باعث بروز کبد چرب در کودکان گردد.
سنگ صفرا
این سنگ کوچک دردناک غالبا نتیجه برخی از مشکلات خونی است، اما چاقی کودکان یکی از عواملی است که آنها را در معرض این بیماری قرار میدهد. سنگ صفرا باعث دردهای شدید بعد از غذا خوردن میشود و از آنجایی که مانع رسیدن صفرا به محتویات روده میگردد، میتواند خطرناک باشد.
آپنه خواب
چاقی میتواند باعث خر و پف و تنگی نفس شبانه کودک شود، اما علت اصلی آپنه، بزرگی لوزهها است که گاهی به جراحی نیاز پیدا میکند. در غیر این صورت، کاهش وزن و استفاده از دستگاههای تنفسی کمک کننده است.
مشکلات روانی
برخی مشکلات روانی مانند اوتیسم و ADHD به طور معمول در کودکی تشخیص داده میشوند، اما برخی دیگر از این مشکلات نیز میتوانند از سنین کم آغاز گردند. مانند: افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن.
سنگ کلیه
این مشکل در کودکانی که آب کافی نمینوشند، بیشتر رایج است. تجمع مواد معدنی در کلیه و مجاری ادرار موجب تشکیل سنگهای کوچک و دردآوری میشود که راه دفع ادرار را نیز مسدود میکنند. سنگهای کوچکتر خودشان دفع میشوند، ولی سنگهای بزرگ باید شکسته و سپس دفع شوند. پس بهتر است به مصرف روزانه آب و مایعات کودک و رنگ ادرارشان توجه ویژهای شود.
بیشتر بخوانید:
تغذیه کودکان زیر 3 سال
کـــــــودک و ویتامینهای B1و B2
زونا
اگر فرزند شما سابقه ابتلا به آبلهمرغان داشته است، میتواند به زونا هم مبتلا شود. این بیماری در اثر فعالیت مجدد ویروس آبلهمرغان ایجاد میشود. این ویروس به سیستم ایمنی آسیب میزند و تا زمان حمله مجدد نیز در سیستم عصبی پنهان میماند. این بیماری که با تاول و درد و سوزش همراه است، معمولا یک تا دو هفته طول میکشد و در کودکان به شکل ملایمتری بروز میکند.
استئوپروز (پوکی استخوان)
پوکی استخوان و تحلیل توده استخوانی در افراد میانسال امری شایع است، اما در کودکانی که از داروهای خاصی مانند داروهای شیمیدرمانی یا درمانهای هورمونی استفاده میکنند هم ممکن است اتفاق بیفتد. در کودکانی که کلسیم و ویتامینD کافی دریافت نمیکنند، روزانه در معرض نور خورشید قرار نمیگیرند و هیچ فعالیتی خارج از منزل ندارند نیز مشکلات استخوانی امری شایع است. این کودکان عموما به راحتی دچار شکستگیهای استخوانی میشوند و در موارد جدیتر هنگام حرکت درد دارند.
جمع بندی
کنترل وزن و در نگاه کلیتر سلامت کودکان و نوجوانان امری جدی و مهم است و نیاز به پیگیری و ارزیایی مداوم دارد. توجه به تغدیه سالم، فعالیت بدنی کافی، خواب شبانه کافی و دریافت مایعات از ابتدای کودکی میتواند از بسیاری از بیماریهای مزمن پیشگیری کند و آینده سالم و بهتری را برای بچهها بسازد.