بارداریهای چند قلو
تعداد موارد چندقلویی رو به افزایش است و این به علت استفاده از روشهای کمک باروری جهت باردارشدن میباشد و افزایش سن مادران میباشد شیوع چندقلویی 5/1درصد بارداریها است.چندقلویی برای مادر و جنین با خطر همراه است به گونه ای که شیوع دو قلویی یک مورد در هر 90 مورد بارداری است در حالی که موربیدیته و مورتالیته آن 10درصد بارداریهاست.
خصوصیات بالینی چندقلویی
شیوع دو قلویی مونوزیگوت در جمعیتهای مختلف ثابت است و ارتباطی با نژاد – سن مادر و تعداد زایمان ندارد. اما شیوع دو قلویی دی زیگوت به نژاد و سن مادر بستگی دارد به طوری که اوج شیوع در سن 39-35 سالگی است و به فاکتورهای ژنتیک و تعداد زایمانها و ART ارتباط دارد.
موربیدیته و مورتالیته
مرگ و میر در دو قلویی چهار برابرو عوارض 5 برابر تک قلویی میباشد. در دو قلویی شیوع LBW –PTL و آنومالیهای کونژنیتال ، دکولمان – پرولاپس، آسفیکسی، عفونت افزایش میآبد.
زایمان زودرس و LBW:
این موضوع شایعترین دلیل موربیدیته نوزادان چندقلو میباشد 42درصد دوقلوییها زودرس زایمان میکنند در حالی که این مقدار در بارداریهای تک قلو 8درصد است به عبارتی این ریسک در دو قلوییها 5 برابر جمعیت تک قلو و در سه قلویی 10 برابر میباشد.
آنومالیهای مادرزادی:
شیوع آنومالیهای ساختمانی مادرزادی در دو قلویی به خصوص مونوزیگوت از جمعیت عادی بالاتر است ( 2 تا 3 برابر) سه ماهه اول بهترین زمان برای تعیین وضعیت آمنیونها و کوریونها میباشددر طی هفته 6 الی هفته 10 بارداری تعداد ساک حاملگی برابر است با تعداد کوریونها.در اوایل سه ماهه اول که آمنیون دیده نمی شود باید دید که در داخل هر ساک حاملگی چند قلب دیده میشود. جهت تشخیص تعداد آمنیون سونوگرافیترانس واژینال در هفته 8-7 انجام میشود. در هفته 16-15 باید به خاطر سپرد که تعداد کیسههای زرده برابر با تعداد آمنیونها میباشد.
تشخیص وضعیت کوریونها در سه ماهه دوم و سوم با سونوگرافی
در طی سه ماهه اول حفره آمنیون بزرگ میشود و دو آمنیون در دی آمنیونها ( لایه بین دو قل ) را تشکیل میدهند اگر دی کوریون باشد این لایه دو لایه کوریون و دو لایه آمنیون دارد و اگر مونوکوریون باشد فقط دو لایه آمنیون دارد.
رشد در بارداریهای چندقلو
در سه ماهه اول با اندازه گیری CRL میتوان رشد را پایش کرد هر چند در این زمان رشد بیشتر تحت تاثیر ژنتیک است 22 با این حال بیش از 5 روز اختلاف در CRLها هشدار دهنده است معمولا سیر رشد در دو قلوها تا 30-28 هفتگی مانند تک قلویی است.
23 BPD, AC در دو قلوییها نسبت اختلاف رشد دو جنین زمانی مطرح میشود که اختلاف در وزن تخمینی توسط سونوگرافی بیش از 20درصد باشد یا تفاوت AC بیش از mm20 باشد در این صورت خطر مورتالیته و موربیدیته بالا میرود اگر میزان مایع آمنیوتیکها متفاوت باشند خطر بالاتر است 26 این عدم هماهنگی رشد دو جنین هم در مواردی کوریون رخ میدهد و هم در موارد مونوکوریون. در دی کوریونها علت میتوانند نقص ژنتیکی یا تفاوت در ساختمان جفتها باشد.
تشخیص سونوگرافیک نا همخوانی رشد
1-اختلافBPD<6 میلیمتر
2-اختلاف دور شکم < 20 میلیمتر
3-اختلاف طور فمور< 5 میلیمتر
4-اختلاف وزن تخمینی جنین < 20 درصد (جنین بزرگتر)
5-اختلاف نسبت SID < 15-14 درصد
طبقه بندی :
1-اختلاف در حد (25-15 درصد) ناهمخوانی رشد خفیف
2-اختلاف در حد (بیش از 25 درصد) ناهمخوانی رشد شدید
تشخیص افتراقی:
TTS، نارسایی جفت، اختلالات آناتومیک یا کروموزومال، جدا شدن غیرطبیعی بندناف، عفونت داخل رحمی (سیتومگالو ویروس)، اختلاف ژنتیکی.
Management مدیریت
به کمک اندازه گیری حجم مایع آمنیوتیک و ولوسیمتری داپلرموارد پرخطر را میتوان شناسایی نمود.
1-سونوگرافی مکرر برای تعیین رشد (هردوهفته یکبار)
2-ارزیابی سلامت جنین (پروفایل بیوفیزیکال + داپلر) هفتهای 2 بار
3-زایمان در صورت پیشرفت ناهمخوانی رشد و یا تستهای مختل سلامت جنین توصیه میشود.
4-در موارد نا همخوانی رشد شدید بیمار در بیمارستان بستری و ارزیابی صورت میگیرد و در موارد نا همخوانی رشد خفیف بیمار بصورت سرپایی پیگیری میشود.