زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

  د‌کتر ریحانه برکتین؛ متخصص نوزاد‌ان و کود‌کان

 در شیرخواران دو سوم خارجی مجرای گوش غضروفی بوده و یک سوم داخلی آن استخوانی می‌باشد، اما در کودکان بزرگ‌تر و همین‌طور در بزرگسالان فقط یک سوم خارجی گوش غضروفی می‌باشد. در بخش استخوانی پوست نازک‌تر بوده و بافت زیر جلدی نیز ندارد. همچنین در این قسمت فولیکول‌های مو و غدد چربی وجود ندارد، اما در ناحیه غضروفی فولیکول‌های مو و غدد چربی دیده می‌شود.

  ترشحات، بسیار چسبناک همراه با ترشحات آبکی و مقداری رنگدانه‌ها در بخش خارجی مجرای گوش با سلول‌های پوسته پوسته سطحی ترکیب شده، واکس گوش را تشکیل می‌دهد که اصطلاحا سرومن نامیده می‌شود و در نقش پوشش محافظتی و ضد آب می‌باشد.

 در مجرای خارجی گوش تعدادی از باکتری‌ها بطور طبیعی وجود دارند، مرطوب شدن بیش از حد گوش (شنا کردن، حمام گرفتن و افزایش رطوبت محیط)، خشکی شدید پوست (فقدان سرومن)، آسیب‌های پوستی (عفونت‌های قبلی) و همچنین ضربه‌های مکرر به گوش (با اجسام خارجی یا نوک تیز) مجرای گوش را نسبت به بروز عفونت با این باکتری‌های داخلی و یا حتی باکتری‌های خارجی مستعد می‌نماید.

علامت اصلی درد گوش به‌صورت حاد و نسبتا شدید است که با فشار روی آن و حرکات فک تشدید می‌گردد، اما شدت درد معمولا با میزان التهاب متناسب نیست. در اغلب موارد قبل از شروع درد، خارش وجود دارد که مشخصه وجود التهاب مزمن در مجرا است. گاهی نیز تورم پوست و پرده گوش، تجمع ترشحات و افزایش ضخامت پوست مجرا باعث کاهش شنوایی می‌شود.

در معاینه مجرای گوش متورم، قرمز رنگ و حاوی ترشحات غلیظ و زیاد می‌باشد، در این حالت جرم گوش معمولا سفید و نرم است. پرده گوش در صورت امکان مشاهده طبیعی است، اما مجرای گوش به‌حدی دردناک بوده که اجازه معاینه دقیق داده نمی‌شود. به ندرت سرگیجه نیز وجود دارد، غدد لنفاوی اطراف گوش، قرمز و دردناک بوده و پوست اطراف گوش و لاله گوش نیز متورم و ملتهب می‌باشد.

برای پیشگیری از بروز عفونت گوش خارجی در افرادی که شنا می‌کنند، داروهای خاصی به صورت قطره وجود دارد که پس از شنا و بعد استحمام استفاده می‌گردد، اما در طی مرحله حاد عفونت؛ شنا کردن ممنوع بوده و به عنوان پیشگیری می‌توان از یک سشوار مو برای برطرف نمودن رطوبت از گوش پس از شنا کردن، استفاده کرد.

درمان شامل استفاده از ترکیبات موضعی حاوی آنتی‌بیوتیک‌ها است که گاهی همراه با استفاده از فتیله‌های مخصوص به‌کار می‌رود. با کاهش روند التهابی مجرا پاک نمودن مجرا توسط یک ساکشن برای برداشتن ضایعات اضافی، تاثیر داروهای موضعی را افزایش می‌دهد. در عفونت‌های مزمن، تمیز نمودن دوره‌ای مجرا نیز ضروری است و در موارد وجود تب ممکن است استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی هم ضرورت داشته باشد.

درماتیت لاله گوش

شایع‌ترین حالت آن بصورت درماتیت اتوپیک در شیرخواران دارای سابقه خانوادگی یا فردی از آلرژی می‌باشد که به‌صورت افزایش ضخامت، خارش و پوسته پوسته شدن لاله گوش به‌ویژه چین خلفی آن می‌باشد. در کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان بیشتر به‌صورت درماتیت تماسی بوده که لاله گوش یا مجرای گوش به‌دلیل تماس با اجسامی مثل گوشواره یا تل سر و یا داروهای موصعی مثل نئومایسین دچار التهاب، قرمزی، تورم و تاول می‌شوند. همچنین در اثر تماس با برخی از داروهای گیاهی مثل سماق، بلوط و پیچک نیز احتمال بروز درماتیت تماسی هست. درمان در درجه اول رفع عامل آلرژن بوده و سپس مصرف داروی موضعی مناسب به‌عنوان آنتی‌بیوتیک (ضد قارچ) یا آنتی‌هیستامین خواهد بود.

هرپس

گاهی ویروس هرپس سیمپلکس یا همان تبخال، به‌صورت تاول‌های ریز و زرد رنگ، روی لاله گوش و لب‌ها تظاهر می‌یابد. گاهی نیز دچار پوسته‌ریزی شده و سپس خشک می‌شوند، در این حالت ممکن است با زرد زخم اشتباه گرفته شوند. درمان توصیه شده مصرف داروهای ضد ویروس به‌صورت سیستمیک می‌باشد.

 التهاب پرده گوش همراه با ایجاد تاول

این وضعیت به‌طور شایع همراه با عفونت‌های حاد تنفسی فوقانی دیده می‌شود، و به شکل عفونت گوش، اما با درد شدید‌تر از معمول می‌باشد، در معاینه پرده گوش تاول‌های خونریزی‌دهنده دیده می‌شود. برای درمان علاوه بر مصرف مسکن و آنتی‌بیوتیک، استفاده از قطره‌های گوشی جهت بی‌حس کردن موضعی توصیه می‌شود.

 اگزوستوز و استئوما

اگزوستوز‌ها، ضخامت خوش‌خیم غضروف گوش و استخوان زیرین می‌باشد. انواعی از آن که مجرای گوش را نیز درگیر کند، در افرادی که در آب سرد شنا می‌کنند بیشتر دیده می‌شود. این ضایعات دارای پایه پهن بوده و اغلب متعدد و دو طرفه می‌باشند. استئوماها رشد خوش‌خیم استخوان در مجرای گوش بدون علت مشخص می‌باشند. این ضایعات معمولا منفرد بوده و توسط یک ساقه باریک وصل شده است. هر دو ضایعه فوق در جنس مذکر شایع‌تر بوده و اگر باعث انسداد مجرا؛ تجمع واکس گوش و یا کاهش شنوایی شوند، جراحی آنها توصیه می‌گردد.