زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : ارشیا مددی ، دانشجوی کارشناسی علوم تغذیه ،دانشگاه علوم پزشکی لرستان

زیر نظر: پروفسور  ابراهیم فلاحی ، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی و استاد دانشگاه علوم پزشکی لرستان

تحریریه زندگی آنلاین : پروبیوتیک اصطلاحی نسبتا جدید به معنای «برای زندگی» است و در حال حاضر برای توصیف گروهی از باکتری‌ها استفاده می‌شود که اگر به مقدار کافی دریافت و مصرف شوند، اثرات مفیدی بر انسان و حیوانات دارند. پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که مصرف کافی آن‌ها سبب اثرات سلامت‌بخش در بدن می‌شود. فرآورده‌های لبنی پروبیوتیک به ویژه ماست پروبیوتیک، رایج‌ترین مواد غذایی هستند که به عنوان محصولات پروبیوتیک مصرف می‌شوند. پروبیوتیک‌ها، میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که در صورت مصرف مناسب، فوائد مطلوبی خواهند داشت. آن‌ها از پره‌بیوتیک‌ها به عنوان بستری برای رشد خود استفاده می‌کنند و در بدن هر فرد، منحصر‌به‌فرد هستند. به منظور بهبود اثر پروبیوتیک‌ها ترکیب مختلفی از گونه‌های باکتریایی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. شایع‌ترین آن‌ها، مخلوطی از لاکتوباسیلوس‌ها و بیفیدو باکتری‌ها است.

بیشتربخوانید:

نکات تغذیه ای در سندروم متابولیک

مغز - روده - میکروبیوتا

شواهد فراوان نشان می‌دهند که این میکروب‌های روده می‌توانند تا حد زیادی تمام جنبه‌های فیزیولوژی از جمله ارتباطات مغز - روده، عملکرد مغز و حتی رفتار را تحت تاثیر قرار دهند. برای منعکس کردن مداخلات بین میکروبیوتای روده، روده و سیستم عصبی مرکزی، اصطلاح محور مغز - روده - میکروبیوتا مطرح شده است. میکروبیوتا عملکرد مغز را تحت تأثیر قرار داده و مغز هم ترکیب میکروبیوتا را از طریق اثرگذاری بر گوارش تحت تاثیر قرار می‌دهد. از طرفی اختلالات شناختی، یکی از مشکلات دنیای امروز است. طبق آخرین آمار از هر 1000 نفر 53 نفر درگیر این مشکلات هستند. در طول سال‌ها در مورد اثرات پروبیوتیک‌ها در پیشگیری و درمان بیماری‌های گوارشی پژوهش‌ها و کارآزمایی‌های بالینی بسیاری انجام شده است، ولی در مورد تاثیرات بالقوه این میکروارگانیسم‌ها در عملکرد روانی و به ویژه عملکرد شناختی انسان به ندرت مطالعه‌ای صورت گرفته است. مطالعاتی که تا به حال در این زمینه انجام گرفته، هنوز در ابتدای راه بوده و برای تعیین مکانیسم عمل سویه‌های مختلف پروبیوتیک‌ها، نیاز به مطالعات بیشتری است.

لبنیات و عملکرد شناختی

بررسی مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که لبنیات نقش مهمی در عملکرد اجرایی، تسلط کلامی - واجی و نیز حافظه دارند. در یک تحقیق رابطه بین مصرف لبنیات تخمیر شده با عملکرد شناختی در بین 2462 زن و مرد بزرگسال امریکایی بررسی شد و به این نتیجه رسیدند که مصرف پنیر به اندازه متوسط، سبب کاهش عملکرد شناختی می‌شود، در حالی که مصرف ماست پروبیوتیک با عملکرد اجرایی و کلامی بهتر در سالمندان ارتباط دارد.

همچنین در مطالعه‌ای که بر روی بزرگسالان هلندی انجام شد، نتایج نشان داد: بین مصرف لبنیات و حافظه کاری، حافظه رویدادی و توجه رابطه مستقیمی وجود ندارد. همچنین در مطالعه‌ای که بر روی 2009 نفر زن و مرد لهستانی انجام شد، نتایج نشان داد که مصرف لبنیات پروبیوتیک با کیفیت بهتر رژیم غذایی، خودآگاهی مصرف‌کننده و نگرش بیشتر نسبت به سلامت شخصی در ارتباط است. در تحقیق دیگری با عنوان ارتباط بین مصرف لبنیات، گوشت و ماهی با خطر ابتلا به زوال عقل و عملکرد شناختی، که بر روی 2497 مرد فنلاندی 42 تا 60 سال بدون زوال عقل با ریسک بالای ابتلا به بیماری‌های قلبی - عروقی انجام شد، در طول یک پیگیری به مدت 22 سال، 337 نفر از مردان به زوال عقل مبتلا شدند. نتایج نشان داد اگرچه مصرف برخی از گروه‌های غذایی با عملکرد شناختی مرتبط است، اما شواهد کمی برای ارتباط با خطر زوال عقل وجود دارد. در بین انواع لبنیات، فقط مصرف پنیر با خطر زوال عقل مرتبط بود. لازم است اثرات محافظتی محصولات لبنی و مکانیسم زیربنایی آن‌ها بر عملکرد شناختی در مطالعات بیشتری مورد بحث قرار گیرد. همچنین چون بین مصرف محصولات لبنی و تسلط کلامی ارتباط دیده شده است و زبان یکی از عملکردهای شناختی انسان است، پس بهتر است مصرف لبنیات، به عنوان یک عامل مهم مد نظر قرار گیرد.

بیشتربخوانید:

تاثیر پروبیوتیک‌ها بر افسردگی و اضطراب