تهیه و تنظیم : زینب اسمعیلی
تحریریه زندگی آنلاین : در سالهاي اخير تلويزيون، روزنامهها و همه رسانههاي عمومي سعي در جا انداختن مصرف كلسيم و ويتامينD در برنامه غذايي سالمندان داشتهاند، تا حدي كه همه جا براي نشان دادن يک خانم يا آقاي سالمند سالم، يك ليوان شير در دستش مي گذارند. اما تحقيقي جديد نشان مي دهد سالمنداني كه مقدار زيادي كلسيم و ويتامينD مصرف مي كنند، در معرض آسيبهاي مغزي وسيعتري قرار دارند. كلسيم و ويتامينD اضافي قادر به ايجاد اختلالات رفتاري افسردگي و حتي سكته در سالمندان خواهند بود.
بیشتر بخوانید:
رابطه ویتامین دی با کبد چرب
راه های تامین ویتامین D کدام است؟
آسیبهای مغزی
مارتا اي پاين(سرپرست تحقيق و يكي از استادان دانشگاه روانپزشكي و رفتارشناسي دانشگاه دوك در كاروليناي شمالي) مي گويد: « وجود آسيبهاي مغزي در سالمندان چندان غيرمعمول نيست، اما چيزي كه حائز اهميت است گستردگي اين آسيبهاست كه ما در تحقيقات همهجانبه خود بر روي عملکرد مغز دريافتهايم كه مصرف زياد كلسيم و ويتامينD باعث افزايش آسيبهاي مغزي در سالمندان خواهد شد.وي با اشاره به اينكه آزمايشهاي اخير اولين مطالعاتي است كه به بررسي رابطه بين مغز با تغذيه مي پردازد، مي گويد:» در ابتداي تحقيقات به درستي نمي دانستيم که كدام يك از عوامل غذايي، قادر به آسيب مغزي خواهد بود، اما نهايتاً به اين نتيجه رسيديم كه ازدياد مصرف ويتامينD و كلسيم ، ايجاد اختلال را افزايش مي دهند.”
پوکی استخوان
با اين وجود، متخصصان تغذيه معتقدند فعلا نبايد مردم را از مصرف كلسيم و ويتامينD اضافي منع کرد، چرا كه مصرف اين دو ماده مغذي براي حفظ سلامت استخوان ها به خصوص در سالمندان بسيار حياتي است. تحقيقات گسترده در سالهاي اخير همگي نشانگر آن است كه بيماري پوكي استخوان ، مشكلي جهاني است، تا جايي كه تمام سازمانها و متوليان بهداشتي در سرتاسر جهان مصرف ۱۲۰۰ميليگرم كلسيم در روز و ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ واحد بينالمللي ويتامينD را براي بزرگسالان بالاي ۵۰ سال توصيه مي كنند، البته بايد متذکر شد که مصرف مکمل ها به خصوص در سنين بالا ، بايد تحت نظز پزشک باشد، نه خودسرانه.
بیشتر بخوانید:
میزان ویتامین E در 100 گرم مواد غذایی
میزان ویتامین A در 100 گرم مواد غذایی
نتایج تحقیقات
دانشمندان دانشگاه كارولينا در تحقيقات اخير خود به اين نتيجه رسيدهاند كه بين ضايعات مغزي گسترده و دريافت بالاي محصولات لبني پرچرب هم رابطهاي وجود دارد و اين موضوع، آنها را در نتيجهگيري تأثير كلسيم و ويتامينها مصممتر كرده است.اين گروه تحقيق با بررسيMRI مغزي ۲۳۲ مرد و زن، در سنين ۶۰ تا ۸۶ سال دريافتند كه همه آنها داراي آسيبهاي مغزي با گستردگيهاي متفاوتي بودند و با بررسي ساير عوامل پزشكي و فشار خون اين افراد به اين نتيجه رسيدند كه افزايش مصرف كلسيم و جذب بيشتر آن از طريق ديواره رگ ها و تهنشين شدن آن(با حالتي مشابه آنچه در استخوانها اتفاق مي افتد) باعث تنگ شدن ديواره عروق مي شود و قدرت ارتجاعي آنها را كم مي كند و افزودن ويتامينD به اين آزمايش اين فرآيند را بدتر مي كند. در واقع ضايعات عروقي، چنانچه در مغز اتفاق بيفتد، قادر به گسترش آسيبهاي مغزي خواهد بود.
قرارگيري اين تحقيقات در كنار بررسيهايي كه همگي مصرف كلسيم و ويتامينD را براي سالمندان مفيد معرفي مي كنند، باعث كشمكش بين محققان اين بررسي و متخصصان طرفدار مصرف مکمل كلسيم و ويتامينD در سالمندان شده است.
منابع طبیعی کلسیم
در همين راستا، بيشتر كارشناسان مصرف منابع طبيعي كلسيم را به جاي مصرف مكمل پيشنهاد مي كنند. از بهترين منابع کلسيم: لبنيات مثل شير، ماست، پنير ، کشک و قره قوروت و نيز غذاهاي دريايي به ويژه ماهي تن، کيلکا و ساردين است. نياز افراد بالغ به کلسيم حداقل ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ ميلي گرم کلسيم در روز است. البته در زنان باردار ، شيرده ، يائسه و افراد مسن و بچه ها بيشتر بوده و ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ ميلي گرم در روز است. ساير منابع کلسيم شامل: سبزيجات برگ سبز مثل کلم پيچ ، اسفناج ، کرفس، جعفري و نيز شلغم ، هويج ، زيتون ، پرتقال ، انگور ، توت فرنگي ، خرمالو ، کشمش ، بادام ، پسته ، بادام زميني ، گردو و حبوبات است.
منابع طبیعی ویتامین D
ويتامينD كه فاكتوري مناسب براي جذب بيشتر كلسيم در بدن به شمار مي آيد، به واسطه تابش آفتاب به سطح پوست، ساخته مي شود كه با افزايش سن اين ساخت و ساز كاهش مي يابد. متخصصان ،مصرف منابع طبيعي آن را كه عبارتند از: جگر، ماهيهاي آب شور، محصولات لبني(کره و خامه) و زرده تخم مرغ را توصيه مي كنند. روغن کبد ماهي غني ترين منبع آن است.