اصغر نعمتی
شاید در یك نگاه بسیط و ساده، از چشم یك غیرمسلمان، اینكه انسان در گرم‌ترین روزهای سال خود را از نوشیدن شربت‌های خنك و گوارا محروم كند و یا ساعت‌ها از غذا خوردن دست بشوید و ضعف و گرسنگی را برخود هموار سازد، امری عجیب و حتی به دور از عقل و خرد جلوه كند؛ اما همانگونه كه گفته شد این تنها نگاهی سطحی به مقوله‌ای پیچیده است.
روزه‌داری در اسلام، در زمره فرایض دینی است و یگانه حكم فریضه، اطاعت است. یعنی حتی اگر در مورد فریضه‌ای، انسان با بضاعت عقل و اندیشه خود، نتواند به فواید و مزایای آن پی ببرد، به استناد اینكه این حكم از جانب خدا نازل شده، برای او «واجب الاطاعه» است. اما در مورد روزه‌داری، خرد انسانی قادر به درك مواهب متعدد آن هست و این حكم آسمانی با تاكیدات متعدد عقلانی نیز مورد تایید قرار می‌گیرد.
فواید بهداشتی روزه
مكانیسم طبیعی بدن انسان بر خوردن و آشامیدن مبتنی است. دستگاه گوارش انسان، دائماً در حال فعالیتی پیچیده و چند وجهی است تا مواد غذایی كه انسان مرتباً می‌خورد در فرایندی مستمر به انرژی تبدیل شود و منشاء قدرت حركت انسان گردد. حتی افراد كم غذا هم سیستم گوارشی پر كار و فعالی دارند؛ چرا كه تبدیل مواد غذایی به انرژی، كاری حجیم، مستمر و سخت را می‌طلبد.
خوردن سه وعده غذا در روز یك طرف این مقوله است و تناول میان وعده‌ها، تنقلات و چیزهای كوچك در بین وعده‌ها، مقوله‌ای دیگر. حتی وقتی مقدار بسیار كمی از یك ماده غذایی را تست می‌كنید، همه سیستم گوارشی شما با اجزاء متعدد آن به كار می‌افتد تا آنچه را كه خورده‌اید، به مقصد نهایی برساند.
در واقع دستگاه گوارش شما در طول شبانه‌روز به تعداد دفعاتی كه شما چیزی را به دهان می‌برید، ولو آنكه آن چیز خیلی كوچك باشد، مجدداً به كار می‌افتد و فعالیت شدیدی را آغاز می‌كند.
مثالی كه در این مورد می‌توان ذكر كرد، مثال كارخانه‌ای بسیار عظیم است كه چند تن مواد اولیه را با گذراندن مراحلی متعدد و پیچیده به محصول نهایی تبدیل می‌كند و البته اگر فقط چند كیلو از مواد اولیه را هم روی نقاله آن بگذارید، همان فرآیند را طی می‌كند و محصول نهایی را متناسب با همان مقدار به شما می‌دهد.
متخصصان دستگاه گوارش می‌گویند آنچه این سیستم معظم را در درازمدت با مشكل مواجه می‌كند، خوردن چیزهای كوچك در میان وعده‌های غذایی است كه بسیاری از مردم به آن عادت دارند. برای آن عده محدود هم كه در فواصل میان وعده‌ای، هیچ خوراكی دیگری نمی‌خورند، باز همان وعده‌های سه گانه به‌ویژه پس از سال‌ها، نوعی خستگی ایجاد می‌كند.
علاج این خستگی، استراحت دادن به دستگاه گوارش است. روزه‌داری یك ماهه رمضان در طول هر سال، در واقع فرستادن دستگاه گوارش به مرخصی سالانه است تا برای یكسال دیگر كار سخت و طاقت فرسا، توان و طاقتی دوباره بیابد.
البته مشروط به آنكه در ساعات بین افطار و سحر با فشارهای مضاعف بر آن، جبران طول روز را نكنیم و رویه‌ای در پیش نگیریم كه دستگاه گوارش به دلیل مواجه شدن با فشارهای شدید خوراكی و آشامیدنی، بیش از پیش دچار مشكل شود.
البته آنچه در این مقوله گفته شد، صرفاً ناظر به بعد جسمانی روزه‌داری است و مزایای بهداشت روانی روزه‌داری كه ناشی از چشم‌پوشی روزه‌دار بر منكرات روحی و درونی روزه است، خود موضوع تحقیقات گسترده و پژوهش‌های دامنه‌داری است كه سوژه مناسبی برای محققان روانشناسی و بهداشت روانی خواهد بود...
برای خواندن بخش دوم- غنودن در بهشت روزه‌داری- اینجا کلیک کنید.
