- با سلام، آقايي 33 ساله هستم با قد 184 سانتيمتر و وزن 67 كيلوگرم كه بسيار لاغر بودم. با مصرف دارويي به مدت 6 ماه به 75 كيلوگرم رسيدم، ولي الان 2 ماه است كه كبدم مشكل پيدا كرده است. شنيده‌ام كه مصرف قرص سيپروهپتادين براي افزايش اشتها مفيد است. آيا اين امر صحيح است و اين دارو عوارض خاصي ندارد؟ لطفا مرا راهنمايي كنيد. با تشكر.
پاسخ ارائه شده توسط: دكتر احمدرضا درستی
ابتدا لازم به يادآوری است که عموما مصرف داروها با عوارضی همراه است.
به عنوان مثال، حتی مصرف قرص ويتامين C نيز در دراز مدت مي‌‌تواند عوارضی برای قلب و عروق، کليه، کبد و حتی مغز داشته باشد، لذا تنها در مواردی که به مصرف دارو نياز باشد، بايد از آن استفاده نمود.
بديهی است که هنگام ضرورت برای مصرف دارو، خودداری از مصرف آن عوارضی بسيار شديدتر و جدی‌تر از عوارض خود دارو دارد و لذا حتما هنگام نياز، بايستی از داروها کمک گرفته شود.
درباره کبد نيز لازم به ذکر است که اين اندام، يکی از اعضای بسيار پرکار و فوق‌العاده حياتی بدن است؛ به گونه‌ای که حتی اگر تکه کوچکی (20-10 درصد) از کبد سالم باشد، بخوبی کار کرده و نيازهای بدن را مرتفع مي‌‌کند.
با خارج کردن کبد از بدن و يا از بين رفتن کامل آن، مرگ در عرض 24 ساعت اتفاق مي‌‌افتد. کبد برای اغلب اعمال متابوليکی بدن ضروری بوده و بيش از 500 عمل مختلف را انجام مي‌‌دهد.
کارهای اصلی کبد عبارتند از متابوليسم کربوهيدرات، پروتئين و چربی؛ ذخيره و فعال کردن ويتامين‌ها و مواد معدنی؛ توليد و دفع صفرا؛ تبديل آمونياک به اوره؛ متابوليسم استروئيدها و فعاليت به عنوان صافی و محافظ در برابر مواد مضر.
بسياری از مواد مغذی از قبيل ويتامين‌ها در کبد ذخيره مي‌‌شوند و به هنگام نياز، در اختيار بافت‌های بدن قرار مي‌‌گيرند. همچنين، مواد سمي‌نيز از طريق خون به کبد رفته و در آنجا جداسازی و خنثی سازی شده و بعد دوباره به جريان خون وارد مي‌‌شوند تا در نهايت از بدن بصورت غيرفعال شده همراه ادرار دفع شوند.
بيماری‌های متعددی کبد را متاثر مي‌‌کنند که در بين آنها برخی ريشه غذا و تغذيه دارند. بعنوان مثال، ويروس هپاتيت A معمولا از راه غذا و آب آلوده به بدن فرد وارد شده و خود را به کبد مي‌‌رساند و اين عضو را بيمار مي‌‌نمايد.
ديگر اين که برخی مسموميت‌های ناشی از قارچ‌ها (از قبيل سم آفلاتوکسين) مي‌‌توانند موجب ازهم پاشيده شدن اين عضو حياتی بدن شوند.
مصرف نامناسب و بيش از حد مواد پروتئينی و چربي‌ها کار کبد را بسيار زياد کرده و در مدت طولانی منجر به لطمه خوردن اين اندام مي‌‌شود. استفاده از داروهای نامناسب نيز شديدا سلامت کبد را به مخاطره مي‌‌اندازد.
بنابر توضيحات فوق، تا هنگامي‌که بتوان با مصرف غذای کافی و مناسب، نياز بدن را برآورده نمود، استفاده از دارو معنايی نخواهد داشت؛ بنابراين، متخصص تغذيه در ابتدای امر سعی مي‌‌کند اطمينان حاصل کند فرد لاغر، دچار بيماری نيست و هنگام ضرورت، فرد مراجعه کننده را به متخصصان مرتبط معرفی مي‌‌کند.
هنگامي که اين اطمينان بدست آمد که مراجعه کننده لاغر صرفا بدليل دريافت نامناسب و کمتر از نيازش به لاغری مبتلا شده، برای او غذای کافی و درصورت نياز، برخی مکمل‌ها (از قبيل مکمل‌های ويتامين و مواد معدنی) را تجويز مي‌‌کند.
مصرف ويتامين‌ها و بويژه ويتامين‌های گروه B می‌تواند تا حدودی اشتها را بهبود بخشد و به علاوه، در تامين نيازهای بدن کمک کند.
سيپروهپتادين قرصی است که در برخی از افراد کم اشتها مي‌‌تواند موثر بوده و اشتها را افزايش دهد.
دامنه تاثير اين دارو نيز در افراد مختلف، متفاوت است؛ بعنوان مثال، بعضی افراد اثر اشتهاآوری کمي‌را تجربه مي‌‌کنند (غير از حدود 30 درصد کسانی که اصلا تغييری در اشتهايشان ايجاد نمي‌شود)؛ در حالی که برخی از افراد اشتهای بسيار خوبی بدست مي‌‌آورند.
به هرحال، مصرف همين دارو نيز لازم است تحت نظر متخصص و بصورت کنترل شده باشد تا موجب لطمه به بدن نگردد.
ذکر اين نکته ضروری است که همين دارو نيز عوارضی دارد و حتی در کسانی که اين دارو را در افزايش اشتهايشان سودمند يافته اند نيز، مصرف طولانی مدت اين دارو توصيه نمي‌شود.
درپايان به اين خواننده گرامي توصيه مي‌‌شود با مشاوره گرفتن از يک متخصص تغذيه، رژيم غذايی مناسبی را پيروی کرده و درصورتی که متخصص مربوطه صلاح بداند، داروهای قابل استفاده را با دوز خاص و مدت مصرف کنترل شده، تجويز خواهد کرد.
