زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تشخیص افتراقی

پره اکلامپسی ممكن است با بسیاری از بیماری‌های دیگر همچون فشار خون مزمن، بیماری‌های کلیوی مزمن، بیماری‌های پانکراتیک و کیسه صفرا، TTP (Thrombotic Thrombocytopenic Purpura) سندرم آنتی فسفولیپید و سندرم همولیتیک – اورمیک اشتباه گرفته شود. در تمام زنان باردار پس از بیست هفتگی احتمال بروز پره اکلامپسی وجود دارد، ولی عمومأ احتمال بروز آن از هفته‌های 28 حاملگی به بعد می‌باشد.

پره اکلامپسی می‌تواند تا شش هفته پس از زایمان نیز رخ دهد؛ حتی اگر علایم آن در طول بارداری مشاهده نشود.

پیشگیری و درمان

تنها درمان قطعی برای پره اکلامپسی سقط جنین و یا زایمان است (از طریق القا و یا سزارین). این درمان در مواردی که جنین امکان زندگی پس از تولد را داشته باشد یا جان مادر در خطر باشد، توجیه‌پذیر است.

مثال‌هایی از این خطرها عبارتند از:  اکلامپسی، ادم ریوی، اختلال فعالیت کلیوی، جداشدگی جفت، شمارش پلاکت کمتر از 100،000 در میکرولیتر، نسبت ALT به AST دو برابر دامنه نرمال همراه با حساسیت ربع فوقانی راست شكم (Right upper quadrant tenderness)، سردرد شدید پایدار و فشار خون شدید غیرقابل کنترل. در این موارد برای زنانی که می‌توانند زایمان کنند، كورتو تجویز می‌شود و زایمان تا 48 ساعت به تعویق می‌افتد تا استروئید‌ها باعث تکامل ریه جنین شوند.

فرم‌های خفیف تا متوسط پره اکلامپسی قابل درمان هستند. مثال‌هایی از این حالت پره اکلامپسی شامل پروتئینوری به هر میزان، اولیگوری (کمتر از ml/kg/h 5/0) که با نوشیدن مایعات برطرف می‌شود، نسبت ALT به AST بیش از دو برابر دامنه نرمال، و فقدان حساسیت شکمی و فشار خون قابل کنترل می‌باشد.

درمان پره اکلامپسی بر روی کنترل فشار خون بالا و پیشگیری از حمله متمرکز است.

هیدرالازین داروی انتخابی ضد فشار خون در پره اکلامپسی است.

سولفات منیزیم داروی ردیف اول برای پیشگیری از حملات ضد تشنج است. این دارو از اسپاسم عروق جلوگیری می‌كند.

مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که ترکیبات آنتی اکسیدان نظیر ویتامین‌های C و E با پاک کردن رادیکال‌های آزاد از خون مادر می‌توانند به پیشگیری از بروز پره اکلامپسی کمک کنند. البته توصیه اصلی استفاده از این ویتامین‌ها به صورت طبیعی (خوراکی) می‌باشد.

اشکال طبیعی این ویتامین‌ها مرکبات (به خصوص لیموترش)، کیوی، گوجه سبز، توت فرنگی، تمشک و زردآلو (که سرشار از ویتامین C می‌باشند) ویا شاه توت و سبزیجات خانواده پیاز مثل تره فرنگی، موسیر، سیر (که سرشار از آنتی اکسیدان‌ها می‌باشند)،  هستند. مطالعات مزبور همچنین نشان داده‌اند که آسپرین نیز می‌تواند نقش پیشگیری‌کننده در مورد پره اکلامپسی داشته باشد.

تولرانس ایمنولوژیک زن به پدر فرزندش که ژن‌های او در جنین و جفت موجودند نیز می‌تواند اثر بازدارنده داشته باشد. این نظریه که حامیان بسیاری دارد، معتقد است هر چه زن بیشتر در معرض مایع منی همسر خویش قرار گیرد، تولرانس بیشتری می‌یابد و کمتر به جفت و جنین واکنش نشان می‌دهد و به دنبال آن عوارضی مانند پره اکلامپسی کمتر بروز می‌کنند.

غربالگری پره اکلامپسی

از سال‌ها پیش مطالعات متعددی بر روی ارتباط سطح مارکرهای ارزشمند اندازه گیری شده در تست کوآد مارکر (AFP، hCG، Inhibin A) و اختلالات ناشی از بارداری انجام شده است. این مطالعات نشان داده‌اند که ارتباطی قابل توجه بین سطح این مارکرها و بروز پره اکلامپسی وجود دارد؛ به گونه‌ای که این مارکرها علاوه بر احتمال سندرم داون می‌توانند احتمال بروز پره اکلامپسی را نیز پیش‌بینی کنند.

این پیش‌بینی بر اساس MoM‌های اصلاح‌شده (Corrected multiple of median) این مارکرها صورت می‌پذیرد؛ به این صورت که هر چه MoM‌های اصلاح‌شده hCG،  Inhibin A و AFP بالاتر و MoM اصلاح شده استریول آزاد پایین‌تر باشد، احتمال بروز پره اکلامپسی بیشتر است.

بیشترین قدرت اثر این مارکرها در ابتدا مربوط به افزایش Inhibin A و سپس افزایش    hCG می‌باشد و کمترین اثر مربوط به AFP می‌باشد. هنگامی که ضریب احتمال (Likelihood ratio) این مارکرها با ضریب احتمال وضعیت بالینی مادر (وزن، سن، بارداری دوقلو، نولیپار بودن، دیابت، سابقه پره اکلامپسی و ...) تلفیق شود، تا حدود 60 درصد مادرانی که در آینده دچار پره اکلامپسی می‌شوند، با خطر بالا (high risk) نشان داده خواهند شد.

البته در اواسط سال 2004 میلادی پروفسور والد (Wald)، ابداع‌کننده آزمایش‌های تریپل مارکر و کوآد مارکر، این روش غربالگری را به نام خود ثبت کرد.

انجمن پره اکلامپسی به دنبال توصیه‌های انجمن ملی بهینه‌سازی بالینی (National Institute for Clinical Excellence = NICE) و با توجه به افزایش بروز و اهمیت فراوان پره اکلامپسی در زنان باردار، تاکید می‌کند که زنان باردار با در نظر گرفتن تمام عوامل خطرزا مورد غربالگری پره اکلامپسی قرار گیرند و تمامی زنانی که خطر بروز پره اکلامپسی در آنها بالاست، بیش از زنان دیگر مورد مراقبت‌های دوران بارداری قرار گیرند.

این مراقبت‌ها شامل توالی ویزیت کوتاه تراز سوی پزشک (حداقل سه هفته یک بار در هفته‌های 24 تا 32 و دو هفته یک بار از هفته 32 تا انتهای بارداری) و بررسی علائم  پره اکلامپسی (اندازه گیری مداوم فشار خون و بررسی پروتئین ادرار) است.

پره اکلامپسی به طور متوسط دو هفته پس از بروز می‌تواند تبدیل به وضعیتی مخاطره‌آمیز برای مادر و جنین شود؛ از این رو بسیار اهمیت دارد که این بیماری در ابتدای بروز تشخیص داده شود.

از این رو تشخیص بموقع پره اکلامپسی بسیار اهمیت دارد و کوتاه تر کردن توالی ویزیت‌ها و بررسی علایم پره اکلامپسی کمک بسیاری به تشخیص این عارضه ناشی از بارداری خواهد نمود.

برای خواندن بخش اول- ارزیابی ریسک پره اکلامپسی با استفاده از تست کوآد مارکر- اینجا کلیک کنید.