دکتر زهرا نوع پرست؛ متخصص کودکان و نوزادان
بیماری‌های قلبی و دیابت
گاهی تأثیر تماس‌های محیطی در رشد جنین ممكن است در درازمدت آشكار شود، داده‌های حاصل از تحقیقات اشاره بر آن دارد كه اختلال در عملکرد برخی از اعضا درون بدن جنین، می‌تواند او را مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت در بزرگسالی نماید.
سال‌های اولیه كودكی، دوره‌ای بحرانی برای ادامه رشد و بلوغ چندین سیستم بیولوژیكی بدن از قبیل مغز، ریه و سیستم ایمنی می‌باشد. سموم موجود در هوا می‌تواند عملكرد ریه و نیز رشد و نمو سیستم عصبی را مختل كرده و با تشدید شرایط موجود باعث بیماری‌هایی از قبیل آسم شود.
تولد نوزاد نارس
نوزادانی كه بصورت نارس و یا با اختلال در رشد متولد شده‌اند ممكن است نسبت به محیط زیست بیشتر آسیب‌پذیر باشند، به عنوان نمونه می‌توان نارسایی ریه در هنگام تولد نوزاد نارس را ذكر نمود. تركیبات مخلوط در هوای آلوده محیط دقیقاً همان چیزی است كه بر سلامت كودكان تأثیر می‌گذارد و سبب رشد كم جنین، زایمان زودرس و ایجاد بیماری‌های تنفسی می‌گردد. مطالعه‌ی تأثیر آلودگی هوا بر نتایج باروری هنوز در حال بررسی است. هنوز پرسش‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد كه بی‌پاسخ مانده است.
سوخت‌های فسیلی
برخی مطالعات نشان داده است كه هیدروكربن‌های آروماتیك چند حلقه‌ای (PAHS)ها كه مواد شیمیایی حاصل از احتراق سوخت‌های فسیلی از قبیل بنزین و گازوئیل هستند، ممكن است دلیل برخی از این آسیب‌ها باشند. چرا كه این هیدروكربن‌های آروماتیك به ذرات بسیار كوچك حاصل از اگزوز خودرو (UFP)ها چسبیده و به آسانی به واسطه استنشاق وارد ریه‌های انسان می‌شود.
این UFPها می‌توانند از طریق ریه وارد جریان خون شده و سپس به سایر اعضا از قبیل مغز و جفت نفوذ كنند. مطالعات همچنین نشان داده است كه ذراتی با سایز مشابه UFPها در اگزوز می‌توانند به جفت، كوریون و مایع آمنیوتیك وارد و جنین را در معرض مواد شیمیایی بالقوه خطرناكی قرار دهند و با ایجاد التهاب سبب وقوع زایمان زودرس شوند.
PAHها همچنین می‌توانند مانع از رشد جفت و رشد جنین در اوایل دوره بارداری شود. در زمینه تأثیر آلودگی هوا بر روی كودكان نیز مطالعاتی صورت گرفته است كه نشان می‌دهد غلظت ازن و ذرات معلق، علائم بیماری را در كودكان مبتلا به آسم، تشدید می‌كند. همچنین محققان گزارش كرده‌اند در كودكان كم‌سن و نوجوانانی كه در معرض سطح بالایی از آلودگی هوا قرار دارند، كاهش عملكرد ریه، افزایش سرفه‌های شدید و برونشیت بیشتر است.
استعمال دخانیت
بیشتر یافته‌های حاصل از تحقیقات نشان داده است نوزادانی كه در مناطقی با سطح بالایی از ذرات معلق زندگی می‌كنند، در معرض خطر مرگ و میر بیشتری در طی سال اول زندگی به‌ویژه با علل تنفسی هستند. علت مرگ و میر ناشی از بیماری‌های تنفسی برای شیرخواران بسیار جوان (1-3 ماهه) را تنفس در سطوح بالایی از گاز مونوكسیدكربن و ذرات معلق می‌دانند،
در این گروه خطر وقوع نتایج نامطلوبی از قبیل زایمان زودرس، وزن كم كودك هنگام تولد و نقایص قلبی مادرزادی را نیز مرتبط می‌دانند. زایمان زودرس و وزن كم هنگام تولد عمدتاً به دلیل سطوح بالایی از co و ذرات معلق در طول سه ماهه اول و ماه‌های آخر دوره بارداری قبل از تولد نوزاد است. قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در اوایل دوران بارداری مانع از رشد جفت و تحویل اكسیژن و مواد مغذی به جنین می‌شود. این در حالی است كه سه ماه آخر بارداری دوره‌ای تأثیرگذار در افزایش وزن نوزاد است.
افزایش بروز نقایص قلبی ارتباط مستقیمی با سطوح بالای گاز مونوكسیدكربن و احتمالاً ازن در ماه دوم دوره بارداری دارد، احتمالاً بدین دلیل است كه این زمان مهم‌ترین دوره زمانی برای رشد قلب جنین است.
التهاب سیستم تنفسی
مطالعات نشان داده است كه UFPها كه ذرات معلق بسیار ریز هستند سبب التهاب در سیستم تنفسی و واكنش‌های حساسیتی شدیدتر می‌شود. ذرات حاصل از سوخت دیزلی، آلرژی شدیدتری را به وجود می‌آورند. این ذرات ممكن است اثرات مهمی بر روی ریه داشته باشند و از آنجا كه ریه كودكان در معرض آسیب بیشتری است باعث ایجاد مشكلات تنفسی در كودكان می‌شود.
كودكان مبتلا به آسم كه در مناطق پرترافیك زندگی می‌كنند نسبت به كودكان مشابه كه در مناطق با ترافیك كمتر هستند آمار بیشتری برای بستری شدن در بیمارستان به دلیل بیماری آسم خود دارند.
آنتی اكسیدان‌ها
یكی از راه‌هایی كه آلاینده‌ها می‌توانند به سلامتی آسیب رسانند از طریق استرس اكسیداتیو است که این استرس به علت عدم تعادل بین اكسیژن واكنش‌پذیر و توانایی سیستم بیولوژیكی بدن برای سهولت در رفع آسیب حاصل ایجاد می‌شود.
بدین ترتیب كه زمانی كه آلاینده‌های هوا جذب ریه‌ها می‌شوند، ملكول‌های اكسیدان مضر تولید می‌شوند كه رادیكال‌های آزاد نامیده می‌شوند و در بدن به گردش در آمده و سلول‌های بدن را بمباران و تخریب می‌كنند.
بدن انسان دائماً برای خنثی كردن ملكول‌های اكسیدان با آنتی‌اكسیدان‌ها تلاش می‌كند و در صورتی كه ملكول‌های آنتی‌اكسیدان كافی وجود نداشته باشد، فشار و استرس اكسیداتیو اتفاق می‌افتد. آنتی‌اكسیدان‌ها، آسیب‌های مخرب آلودگی هوا را كاهش می‌دهند. افراد مبتلا به آسم و بیماری‌های ریوی شدید در صورتی كه سطح برخی آنتی‌اكسیدان‌های خاص در خون‌شان پایین باشد در برابر آثار مخرب آلودگی هوا آسیب‌پذیرتر خواهند بود.
یك رژیم غذایی سالم شامل میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند شما را در برابر خطرات شایع آلودگی هوا، محافظت كند. بالا بودن سطح ویتامین C در خون آسیب‌پذیری بدن را در مقابل ذرات معلق با شعاع كمتر از 10 میكرومتر كه توسط ترافیك و احتراق سوخت‌های فسیلی تولید می‌شوند را کاهش می‌دهد و سبب کاهش حملات قلبی و بیماری‌های تنفسی می‌شود.
