دکتر لادن گیاهی؛ متخصص تغذیه
توجه به نقش موثر رژیم غذایی در حفظ سلامت سیستمهای مختلف بدن، امروزه كاملاً مشخص شده است كه غذاها و نوشیدنیهایی كه افراد بهطور منظم مصرف میكنند، میتواند بر سلامت چشم، گوش، بینی، گلو و دهان آنان موثر باشد.
در حالیکه سالها است ارتباط بین سلامت دندان با زمان و مقدار مصرف غذاهای شیرین شناخته شده است، اما هنوز چنین ارتباط آشكاری بین رژیم غذایی دریافتی و پیشگیری از بیماریهای چشم، گوش، بینی و گلو مشاهده نشده است.
اثر رژیم غذایی بر سلامت گوش و چشم و گلو
اخیراً ارتباطهایی بین رژیم غذایی غنی از مواد آنتیاكسیدان خاص و كاهش خطر مشكلات چشمی مانند آب مروارید و گلوكوم برقرار شده است.
مطالعات انجام شده بر روی كودكان نشان دادهاند که مصرف نوشیدنیها و آدامسهایی كه حاوی قند طبیعی به نام زایلتول هستند، باعث میشود تا آنان كمتر در معرض عفونتهای گوش میانی قرار گیرند.
مزیت دیگر استفاده از این قبیل محصولات، كاهش مصرف آنتیبیوتیكها ست.
به طور كلی لازمه حفظ سلامت چشم، گوش، بینی، گلو و دهان برخورداری از یك رژیم غذایی متعادل، غنی از میوهها، سبزیها و محدود از محصولات قندی و پرچرب است.
رژیمهای غذایی که غذاهای آلرژن از آنها حذف شده باشند، نیز در پیشگیری از تحریك پوشش غشاء موكوس در برخی از بخشهای بدن موثرند.
مواد مفید برای سلامت گوش و چشم و گلو
شیر سویا و سلامت گوش و حلق وبینی
فواید: شیر بدون لاكتوز است و میتوان آن را به جای محصولات لبنی كه باعث تحریك سینوزیت میشوند، مصرف نمود.
مفید برای: افرادی كه نسبت به لاكتوز حساسیت دارند.
مواد مغذی: پروتئین، در صورت غنی شدن با كلسیم، حاوی كلسیم نیز میباشد.
کلم پیچ و سلامت چشم
فواید: حاوی مقادیر زیادی بتا كاروتن است كه برای تطابق چشم در تاریكی لازم است.
مفید برای: دید شب
مواد مغذی: بتاكاروتن كه در بدن به ویتامین A تبدیل میشود.
توتها و سلامت چشم
فواید: به کاهش خطر افزایش فشار چشم و افزایش عملكرد سیستم ایمنی كمك میكند و تخریب ناشی از رادیكالهای آزاد را به حداقل میرساند.
مفید برای: گلوكوم، آب مروارید و عفونت گوش و گلو
مواد مغذی: ویتامین C
سیب زمینی شیرین و سلامت چشم
فواید: خطر افزایش فشار چشم را كاهش میدهد.
چشم را در برابر آلودگیهای محیط محافظت میكند و تخریب ناشی از رادیكالهای آزاد را به حداقل میرساند.
مفید برای: مبتلایان به گلوكوم و افراد در معرض آب مروارید
مواد مغذی: بتاكاروتن
ماهی و سلامت گوش
فواید: حاوی اسیدهای چرب ضروری است كه به كاهش التهاب كمك میكند و احتمالاً میتواند از تغییر شكل استخوانهای گوش محافظت كند.
مفید برای: مبتلایان به سینوزیت و عفونت
مواد مغذی: اسید چرب امگا 3، پروتئین و ویتامین D
جگر و سلامت گوش
فواید: ویتامین A موجود در جگر به حفظ سلامت گوش داخلی که صدا را به پیام عصبی تبدیل میکند کمک مینماید.
مفید برای: افرادی که به علت کمبود ویتامین A دچار نقص در شنوایی شدهاند.
مواد مغذی: ویتامین A
سبزیجات دریایی و سلامت گوش
فواید: حاوی ید است كه به حفظ سلامت شنوایی كمك میكند.
مفید برای: تقویت شنوایی برای افرادی كه به علت دریافت ناكافی ید شنوایی خود را از دست دادهاند.
مواد مغذی: ید
گوشت قرمز و سلامت گوش
فواید: به بازگشت حس شنوایی ناشی از ضایعه عصب شنوایی کمک میکند.
مفید برای: افرادی كه دریافت آهن کمی دارند و ذخیره آهن بدنشان ناكافی است.
مواد مغذی: آهن و سلنیوم
پنیر و سلامت دهان
فواید: مصرف پنیر بعد از غذا باعث قلیایی شدن محیط دهان میشود و در نتیجه خطر پوسیدگی دندان را کاهش میدهد.
مفید برای: افراد مستعد ابتلا به پوسیدگی دندان
مواد مغذی: كلسیم و فسفات
شیر مادر و سلامت گوش
فواید: شیر مادر كودك را در برابر ابتلا به عفونت گوش میانی محافظت میكند.
مفید برای: محافظت در برابر عفونت گوش و پیشگیری از دریافت بیش از حد آنتی بیوتیك
مواد مغذی: كلسیم و اسیدهای چرب
آدامس بدون قند و سلامت دهان
فواید: آدامسهای بدون قند دندان را در برابر پوسیدگی محافظت میكنند.
ضمنا احتمالاً آدامسهای حاوی زایلتول خطر عفونت گوش میانی را كم میکنند.
مفید برای: عفونت گوش
مواد مغذی: قند زایلتول
پرهیزهای غذایی برای سلامت گوش و چشم و دهان
قهوه، چای و كولا
نوشیدن بیش از حد قهوه، چای، كولا و سایر مواد حاوی كافئین، باعث افزایش فشار چشم میشود.
افراد مبتلا و یا مستعد ابتلا به گلوكوم باید از مصرف زیاد از حد این نوشیدنیها پرهیز كنند.
فرآوردههای لبنی
شیر و محصولات لبنی باید از برنامه غذایی مبتلایان به سینوزیت حساسیتی كه به لاكتوز موجود در شیر حساسیت نشان میدهند، حذف گردند.
این افراد باید از مصرف سایر محصولات لبنی و مواد غذایی حاوی مشتقات لبنی پرهیز کنند.
افراد مبتلا به عدم تحمل لاكتوز نیز باید از مصرف تمام این محصولات خودداری كنند زیرا گالاکتوز موجود در شیر ممکن است باعث آسیب و تخریب گردد.
قند
برای كاهش خطر پوسیدگی دندان باید از مصرف غذاها و نوشیدنیهای قندی بین وعدههای غذایی پرهیز شود.
قند و شكر منبع غذایی بسیار خوبی برای باكتریهای موجود در دهان هستند.
باكتریها در فرایند مصرف این مواد قندی، اسید تولید میكنند که این اسید تولید شده باعث ایجاد سوراخ در دندان میگردد.
نوشیدنیهای كربناته
نوشیدنیهای گازدار حاوی اسید فسفریك هستند كه باعث پوسیدگی دندان میشوند.
این نوشیدنیها باید همراه غذا مصرف شوند تا امکان تخریب دندانها کمتر شود.
آب مركبات
آب گریپ فروت و پرتقال هر دو حاوی اسید سیتریك هستند كه خاصیت خورندگی بالایی دارند.
بهتر است این نوشیدنیها همراه غذا مصرف شوند تا از خطر پوسیدگی مینای دندان تا حدی كاسته شود.