زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

افزودنیهای خوراکی به مواد شیمیایی گفته مي‌‌شود که برای ایجاد طعم و ظاهری مناسب به مواد غذایی اضافه مي‌‌شود و جزو اصلی غذا نیستند. این مواد باعث افزایش کیفیت و ماندگاری محصول مي‌‌شوند.  از جمله این مواد مي‌‌توان به طعم دهنده‌‌ها، رنگها، امولسیون کننده‌ها، مواد تنظیم کنندهPH ، چربیهای ترانس، شیرین کننده‌ها اشاره کرد. هدف استفاده از افزودنی‌ها دستیابی به غذا‌‌ها در تمام فصول مي‌‌باشد. مواد افزودنی به دو دسته تقسیم مي‌‌شوند: یکی مواد طبیعی و دیگری مواد مصنوعی که به مواد غذایی اضافه مي‌‌شود. گروهی از افزودنی‌ها در صورت مصرف مقادیر زیاد مي‌‌توانند مشکل‌ساز بوده و منجر به ایجاد انواع بیماری‌ها شوند. در ادامه این مبحث به بیماری‌هایی که از طریق  افزودنی‌‌ها ایجاد مي‌‌شوند  اشاره مي‌‌کنیم:

 آلرژی و کهیر:
در سالهای اخیر شیوع حساسیت نسبت به مواد غذایی بیشتر شده است. به مواد بیگانه که ایجاد حساسیت مي‌‌کنند آلرژن مي‌‌گویند. آلرژنها معمولا ترکیباتی از جنس قند و پروتئین دارند. سیستم ایمنی در اثر مواجهه با این پروتئین‌های غذایی، واکنشهای ایمونولوژیک بروز مي‌‌دهد. معمولا افزودنیهای غذایی از جمله نگهدارنده‌‌ها، رنگ‌‌های غذایی مصنوعی و... باعث آزاد شدن هیستامین از سلولهای ماستوسیت در بدن مي‌‌گردند و همین امر باعث ظاهر شدن علایم آلرژی مي‌‌شود. ناگفته نماند که تمام مواد غذایی در تمام افراد باعث آلرژی نمی‌شود، بلکه از فردی به فرد دیگر متفاوت است و فقط افرادی که مستعد مي‌‌باشند در صورت مواجهه با برخی از مواد افزودنی و یا طبیعی، دچار آلرژی مي‌‌شوند.
کهیر: واکنش آلرژیک حاد یا مزمن پوستی است که با خارش شدید همراه است و ظهور لکه‌‌های قرمز و برجسته بر سطح بدن از علامت بارز آن است. در موارد شدید کهیر منجر به بروز اختلالات شدید تنفسی در اثر التهاب در مجاری تنفسی مي‌‌شود. علت ایجاد کهیر همانند آلرژی، آزاد شدن هیستامین از ماستوسیت‌ها است که باعث گشاد شدن رگها و باز شدن فضاهای بین سلولی مي‌‌شود.  در مواجهه با بعضی مواد از جمله افزودنی‌های موجود در نوشابه، شکلات، رنگهای افزودنی، خشکبارها و...کهیر رخ مي‌‌دهد.  البته علل کهیر فقط به مواد غذایی و افزودنی‌ها محدود نمی شود و سایر علل نظیر داروها و عفونت‌ها نیز باعث ایجاد آن مي‌‌شود.  ترکیبات سولفات‌ها در افراد مبتلا به آسم  باعث ایجاد کهیر، اسهال، دردهای شکمی و مشکلات تنفسی مي‌‌شود. سولفات را معمولا به میوه و سبزی تازه برای حفظ طراوت و رنگ، اضافه مي‌‌کنند.  علاوه بر این به آبمیوه‌‌های آماده، خشکبار و برخی از میوه‌‌های یخ زده نیز سولفات اضافه مي‌‌شود.

 مشكلات كليوي:
فسفر یکی از عناصر ضروری بدن است که برای اعمال مختلف از جمله شرکت در ساختمان DNA، RNA ATP ، تشکیل دندان و استخوان و بسیاری دیگر از اعمال مختلف نیاز است. به‌طور طبیعی منابع خوب آن گوشت، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، حبوبات، نوشیدنی‌‌های گازدار و لبنیات بشمار مي‌‌روند. اما در مواد غذایی دیگر از جمله انواع کنسروها نیز کاربرد دارد.پتاسیم نیز همانند فسفر در غذاهای فرآوری شده به وفور یافت مي‌‌شود. انواع سبزیجات پخته، رب گوجه‌فرنگی، کمپوت‌ها و آبمیوه‌‌ها دارای پتاسیم بالا هستند. دریافت زیاد فسفر و پتاسیم در بیماران کلیوی باعث بدتر شدن علایم مي‌‌شود. بیماران کلیوی باید توجه ویژه به تغذیه خود داشته باشند چرا که کلیه محل اصلی دفع مواد زاید خصوصا فسفر و پتاسیم است و هنگامی که تخریب شود نمی‌تواند این مواد را به راحتی دفع کند. غذاهای فسفردار کم هزینه‌تر از غذاهای بدون فسفر مي‌‌باشند و این امر باعث مي‌‌شود بیماران کلیوی هزینه بیشتری برای تهیه موادغذایی خود بپردازند. فسفر رژیم باعث افزایش فسفر سرم در این بیماران مي‌‌شود. بیماران قبل از خرید هرگونه ماده غذایی ابتدا باید برچسب روی محصول را مطالعه کنند. .

 سرطان:
مضرات افزودنی‌ها و نگهدارنده‌‌ها و ارتباط آن با سرطان بر هیچ کس پوشیده نیست. از جمله مواد افزودنی که باعث سرطان مي‌‌شوند مي‌‌توان به موارد زیر توجه کنیم:
نیترات و نیتریت: نیترات و نیتریت مواد شیمیایی هستند که برای حفظ رنگ گوشت‌‌ها خصوصا کالباس و سوسیس استفاده مي‌‌شوند. نیتریت محصول آمینو اسیدها (از اجزای تشکیل دهنده پروتئین) مي‌‌باشد. یکی از افزودنی‌های صنعت مواد پروتئینی مانند سوسیس و کالباس نیتروزآمین است که در اثر ترکیب نیتریت با آمین تشکیل مي‌‌شود. نیتروز آمین باعث ایجاد انواع سرطان‌ها مي‌‌شود. افرادی که بیشتر تغدیه آنها گوشت قرمز است بیشتر دچار سرطانهای گوارشی از جمله معده و مری مي‌‌شوند. تصور مي‌‌شود نیتریت سبب اختلال در متابولیسم و در نهایت رشد و تکثیر میکروب‌ها مي‌‌شود. تحقیقاتی بر اثر نیترات‌ها بر مغز و سرطان تیرویید انجام شده است که هنوز نتایج آن به اثبات نرسیده است.
پروپیل گالات: پروپیل گالات از اجزا تشکیل دهنده گوشت، روغن‌های گیاهی، آدامس و سوپ‌های آماده است. این ماده نقش حفاظتی در مقابل اکسیداسیون چربی‌ها و روغن‌ها دارد. طبق تحقیقات انجام شده این ماده ممکن است باعث ایجاد سرطان روده بزرگ و معده شود. علاوه بر ایجاد سرطان این ماده باعث واکنش‌های آلرژیک در بسیاری از افراد نیز مي‌‌شود. همچنین مي‌‌تواند تاثیر منفی بر کبد و کلیه داشته و زمینه را برای انواع سرطان‌ها فراهم کند. معمولا این ماده همراه با بوتیلات هیدروکسی تولوئن استفاده مي‌‌شود. این دو ماده نیز مثل پروپیل گالات برای جلوگیری از اکسیداسیون استفاده مي‌‌شوند. بهتر لست از مصرف این مواد پرهیز کنیم. ناگفته نماند برخی از متخصصان معتقدند که این ترکیبات سرطان‌زا مي‌‌باشند اما سایرین ادعا مي‌‌کنند که به چنین نتایجی دست نیافتند و احتمالا فقط در حیوانات ایجاد سرطان مي‌‌کند.
علاوه بر موارد گفته شده یکسری از افزودنی‌ها هستند که باعث سرطان در حیوانات مي‌‌شوند که از آن جمله مي‌‌توان به قندهای مصنوعی اشاره کرد. تحقیقات نشان مي‌‌دهد که ترکیبات سیکلامات و ساخارین باعث سرطان در حیوانات آزمایشگاهی شده است. البته این قندها باعث سرطان در انسان نمی‌شوند و سازمان غذا و داروی آمریکا این امر را تاکید مي‌‌کند. دوز بالای آسپارتام در موش‌ها باعث ایجاد تومور در مغز این حیوان شده است. علاوه بر این یکی دیگر از علت‌های ایجاد تومورها در موش‌ها مصرف بالای ساخارین است.

 اختلال بیش فعالی:
یک اختلال رفتاری در سنین رشد است که معمولا در کودکان دیده مي‌‌شود. کودک از فعالیت بدنی بسیار بالایی برخوردار مي‌‌باشد این اختلال با فقدان توجه، اختلال یادگیری و رفتارهای تکانشی همراه مي‌‌باشد. این بیماری یکی از  شایع‌ترین بیماری‌های سنین کودکی و  بلوغ است. علل ایجاد آن هنوز روشن نیست اما ژنتیک، مادرانی که در بارداری سیگار و الکل مصرف مي‌‌کنند، رنگهای غذایی ساختگی و سالیسیلات‌ها مي‌‌توانند دخیل باشند. البته مصرف رنگهای غذایی هنوز تایید نشده و به تحقیقات بیشتری در این رابطه نیاز مي‌‌باشد. اما اگر کودک شما دچار بیش فعالی است بهتر است مصرف مواد غذایی حاوی رنگهای مصنوعی را در برنامه غذایی خود کاهش دهید.

 مشكلات قلبی:
منوسدیم گلوتامات: منو سدیم گلوتامات یکی از افزودنی‌های موجود در غذاهای چینی مي‌‌باشد و به سندرم رستوران چینی شهرت یافته است. علایم آن دردهای قفسه سینه، سردرد، تهوع، برافروختگی است. این سندرم همچنین باعث ایجاد تپش قلب و ایجاد واکنش‌های ناخواسته آلرژیک مي‌‌شود البته این واکنش‌ها در همه افراد رخ نمی دهد و بهتر است از مصرف آن اجتناب شود. این ماده در بیشتر مواد طعم دهنده سالاد، سوپهای آماده، گوشت‌های فرآوری شده وجود دارد.

 چربیهای ترانس
چربی‌های ترانس جز اسیدهای چرب اشباع نشده مي‌‌باشند. این چربی‌ها هنگام افزودن هیدروژن به روغن‌های مایع گیاهی جهت افزایش طول عمر و پایداری به وجود مي‌‌آیند. این مواد در اکثر غذاهای فراوری شده از جمله روغن‌‌های جامد، مارگارین، بیسکویت‌ها، نانهای صنعتی یافت مي‌‌شوند. چربیهای ترانس باعث افزایش کلسترول بد (LDL) و کاهش کلسترول خوب (HDL) مي‌‌شوند همچنین تری‌گلیسرید را بالا مي‌‌برند که این امر باعث سختی دیواره رگها مي‌‌شود، به همین دلیل برای بیماران قلبی بسیار مضر است. علاوه بر ایجاد مشکلات قلبی، چربی‌های ترانس باعث چاقی مي‌‌شوند که چاقی نیز یکی از عوامل خطر بروز بیماری‌های قلبی است.