زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تغـذيه در مردان

با توجه به افزایش روزافزون ریسك فاكتورهایی كه هر كدام به نوعی سلامت افراد را تحت‌ تأثیر قرار می‌دهند، نقش تغذیه سالم و به كارگیری تركیبات تغذیه‌ای متنوع و مغذی پررنگ‌تر می‌شود. از سوی دیگر با توجه به اهمیت جایگاه مردان در جامعه، صنعت و همچنین نقش مهم آنها در خانواده، سلامت آنها همانند سایر اعضاء خانواده و حتی مهم‌تر از آنها باید مورد توجه سیاست‌گذاران امور سلامت، پزشكان، متخصصان تغذیه و حتی خود افراد باشد.

 به همین دلیل در مطالب مورد بحث به برخی از مشكلات این گروه از افراد و راهكارهای تغذیه‌ای جهت پیشگیری، كنترل و درمان این معضلات كه هر كدام به نوعی می‌تواند سلامت و زندگی روزمره آنها را با مشكل روبرو كند، می‌پردازیم. یكی از بیماری‌های شایع مردان سرطان پروستات است.

 علل بروز آن به‌طور دقیق مشخص نشده است، اما از علل احتمالی آن می‌توان به زمینه‌ ژنتیكی، اختلالات هورمونی (به دنبال افزایش سن مقدار هورمون آندسترون كاهش و میزان هورمون استروژن و استرادیول افزایش می‌یابد كه ممكن است منجر به بروز سرطان شود) و رژیم غذایی (مصرف بیش از حد چربی‌های اشباع منجر به تغییر در متابولیسم كلسترول و استروئیدها می‌شود)، اشاره نمود.

عوامل تغذیه‌ای

ارتباط بین فاكتورهای تغذیه‌ای و بروز سرطان پروستات در طی مطالعات گسترده ثابت شده است. در بین عوامل تغذیه‌ای كاهش دریافت چربی‌های اشباع، استفاده از پروتئین سویا، مشتقات ویتامین E، سلنیوم و به خصوص دریافت تركیبات حاوی لیكوپن بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

كاهش مصرف گوشت قرمز با چربی بالا، محصولات لبنی پرچرب و روغن‌های جامد و در عوض استفاده از گوشت‌های كم‌چرب مثل مرغ و ماهی، استفاده از روغن‌های غیر اشباع مثل روغن زیتون، كنجد و کانولا و استفاده از پروتئین سویا به منظور پیشگیری از سرطان پروستات، باید در انتخاب رژیم غذایی آقایان مورد توجه قرار گیرد.

سلنیوم

براساس مدارك موجود، میزان سلنیوم سرم افراد مبتلا به سرطان پروستات پایین‌تر از حد نرمال می‌باشد. از این‌رو گنجاندن تركیبات حاوی سلنیوم در رژیم غذایی مردان می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و بهبود بیماران مبتلا به سرطان پروستات داشته باشد.

غلظت سلنیوم در غذاها بستگی به محتوای سلنیوم خاك و آبی دارد كه مواد غذایی در آن رشد كرده‌اند. محتوای سلنیوم غلات متفاوت است و به محل رویش آنها بستگی دارد. منابع عمده سلنیوم عبارتند از بادام برزیلی، غذاهای دریایی، قلوه، جگر و ماكیان.

لیكوپن

از دیگر تركیباتی كه مدت‌های مدیدی توجه محققان را در زمینه سرطان پروستات به خود جلب كرده است می‌توان به لیكوپن اشاره كرد. لیكوپن رنگدانه طبیعی است كه مسئول رنگ‌ قرمز در بسیاری از میوه‌ها و گوجه‌فرنگی است. البته هرچه رنگ قرمز پررنگ‌تر باشد میزان لیكوپن بیشتر است. لیكوپن رشد تومور را از طریق مهار تكثیر سلولی، توقف چرخه‌ سلولی در مراحل مختلف سنتز و افزایش مرگ ناگهانی سلول‌های سرطانی (آپوپتوز)، كاهش می‌دهد. از دیگر نقش‌های آن می‌تـوان به خاصیت این تركیب در كاهش متابولیسم كلسترول، سلامت قلب‌وعروق، باروری در مردان و كاهش خطر التهاب اشاره كرد.

برخی از تحقیقات نشان می‌دهند كه ممكن است به دنبال مصرف تركیبات حاوی لیكوپن غلظت اسپرم در مردان نابارور افزایش یابد.

منابع غذایی لیكوپن عبارتند از: گوجه‌فرنگی، هندوانه و پرتقال قرمز كه گوجه‌فرنگی منبع اصلی لیكوپن به حساب می‌آید. فرایند پخت در اكثر مواد غذایی باعث از بین رفتن مواد مغذی می‌شود، اما در اثر حرارت و فرایند پخت میزان جذب لیكوپن افزایش می‌یابد، بنابراین به آقایان توصیه می‌شود مصرف گوجه‌فرنگی پخته همراه با روغن زیتون را فراموش نكنند.

 روغن زیتون به جذب بهتر لیكوپن كمك می‌كند. لازم به ذكر است كه فرآورده‌های تهیه شده از گوجه‌فرنگی مثل انواع سس‌ها و آب گوجه‌فرنگی نیز به همان اندازه مفید هستند. همانطور كه اشاره شد یكی دیگر از تركیبات حاوی لیكوپن هندوانه می‌باشد. درصد بالایی از وزن هندوانه آب است و با مصرف آن بسیاری از توكسین‌ها از طریق ادرار دفع خواهند شد.

البته باید توجه داشت که اندیس گلایسمیك هندوانه بالاست؛ لذا بیماران دیابتی با احتیاط و به اندازه محدود، آن را مصرف نمایند.

كارنی تین

از دیگر مشكلات شایع میان آقایان می‌توان به اختلالات ناباروری اشاره كرد. طبق مطالعات انجام شده (در دانشگاه علوم پزشكی همدان) مشخص شد كه مقدار كارنی‌تین در بدن انسان محدود است؛ بنابراین در برخی از موارد كارنی‌تین ماده مغذی ضروری شرطی به حساب می‌آید. غذاهای گیاهی معمولاً حاوی كارنی‌تین كمی هستند، ولی غذاهایی با منبع حیوانی به‌خصوص گوشت‌ها و محصولات لبنی و ضمنا آواكادو منابع خوبی از این ماده می‌باشند.

 از دیگر تركیبات غذایی موثر در تقویت قوای جنسی و افزایش قدرت باروری می‌توان به بادام‌زمینی، پسته و كنجد اشاره كرد. روغن بادام زمینی غنی از آرژنین می‌باشد كه در تقویت‌ قوای جنسی داروی موثری به حساب می‌آید. استفاده از كنجد منجر به افزایش تعداد اسپرم و درمان ناباروری می‌شود.

تركیبات غذایی حاوی  بتا كاروتن

توصیه به مصرف تركیبات غذایی حاوی  بتا كاروتن نیز خصوصاً‌ در رژیم غذایی مردان باید مورد توجه قرار گیرد. از مواد غذایی حاوی  بتا كاروتن می‌‌توان به هویج و سبزیجات با برگ سبز اشاره كرد. لازم به ذكر است رنگ‌های تیره‌تر نشان‌دهنده مقادیر بیشتر كاروتنوئید است. به‌طور كلی رژیم غذایی غنی از سبزیجات و میوه‌ها فاكتور مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی به حساب می‌آیند.

از سوی دیگر با توجه به كاهش فعالیت بدنی، استفاده از فست‌فودها و سایر ریسك فاكتورها، ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و مرگ و میر ناشی از آن افزایش یافته است. مطالعه‌ انجام شده توسط دپارتمان تغذیه دانشگاه فنلاند ثابت می‌كند كاهش میزان بتاكاروتن سرم ریسك مرگ‌و‌میر ناشی از بیماری قلبی‌عروقی را در مردان افزایش می‌دهد.