دكتر سيدضياءالدين مظهری؛ متخصص تغذيه و رژيم درمانی؛ دانشيار دانشگاه علوم پزشكی ايران؛ مدير گروه تغذيه
ارتباط حساسیت و آلرژی به شیر با بعضی از سردردها و میگرن
الف- عدم تحمل قندشیر یا لاكتوز
اغلب شما همراهان فرهیخته و دانش‌دوست در قبال عدم تحمل لاكتوز موجود در شیر اطلاعات كافی و تجربه وافی در خود یا در وابستگان دور و نزدیك داشته‌اید و بیشترین عوارض ناشی از عدم تحمل به شیر را در دستگاه گوارش در قالب نفخ، اسهال، دل درد و دل‌پیچه، دل به‌هم‌خوردگی، حالت تهوع و سر و صدای به گوش رسیده از كانال گوارش در ذهن خود دارید.
اما به موازات عوارض نام برده شده ممكن است در تعدادی از مردم عوارض دیگری در سیستم‌های تنفسی به صورت تنگی نفس، آسم، تورم مخاط مجاری تنفسی و حالاتی نظیر ابتلا به زكام و یا در بافت پوست لكه‌های مختلف توأم با خارش و یا تغییراتی مثل برخورد گزنه با پوست پدیدار گردد، البته عوارض دیگری كه به عدم تحمل قند یا لاكتوز شیر نسبت داده شده است، عبارت می‌باشند از: سردرد، میگرن، سرگیجه و اختلال در تمركز حواس.
ب- عدم تحمل به پروتئین‌های مختلف شیر
انواع پروتئین‌های شیر گاو و نقش آنها در ایجاد حساسیت
پروتئین‌های موجود در شیر گاو عبارت می‌باشند از: 1- آلفالاكتالبومین 2- بتالاكتوگلوبولین 3- كازئین 4- لیپوپروتئین
آلفالاكتالبومین و گلوبولین، پروتئین‌های حساس به حرارت هستند و در 70 درجه سانتیگراد حرارت تجزیه گردیده و خطر آلرژی‌زایی خود را از دست می‌دهند، لذا نوشیدن شیرهای استرلیزه شده و حرارت دیده برای افراد مبتلا به حساسیت مشكلی ایجاد نمی‌نماید.
اما این افراد با مصرف شیرهای دوشیده شده حرارت ندیده یا پاستوریزه شده (كه فقط 30 ثانیه بین 72 تا 75 درجه سانتیگراد حرارت داده می‌شوند تا عملكرد ارگانیسم‌های بیماری‌زا را از بین ببرند) قادر به تجزیه آلفالاكتالبومین نیستند، بنابراین به افراد دارای زمینه آلرژی به پروتئین شیر توصیه می‌شود شیر تازه و پاستوریزه را حتما قبل از میل كردن بجوشانند، البته ماست تهیه شده به علت تاثیر روش‌های به كار برده شده جهت ماست‌بندی، پروتئین را چنان تغییر می‌دهد كه دیگر حساسیت‌برانگیز نخواهد بود.
در مورد تهیه پنیر نیز گرچه شیر جوشانده نمی‌شود، ولی در پروسه تهیه پنیر از طریق جداسازی آب از لخته پنیر از محصول جدا می‌شود.
حساسیت به كازئین شیر گاو
برخلاف پروتئین‌های پیش گفت، كازئین بسیار مقاوم به حرارت است و تا 120 درجه سانتیگراد حرارت بدون تغییر باقی می‌ماند و از طریق مصرف شیر جوشیده یا ماست تهیه شده و پنیر، می‌تواند افراد مبتلا به حساسیت به این پروتئین را دچار بروز آلرژی نموده و یك یا چند عارضه مندرج در جدول ارائه شده (از جمله سردرد و میگرن) را به وجود آورد.
در اینگونه حساسیت‌ها بهتر است جهت ریشه‌یابی و مشخص نمودن نوع مواد غذایی ایجادكننده سردرد و میگرن، چند روز از مصرف شیر و لبنیات به طور مطلق خودداری گردد و در صورت فروكش نمودن حمله‌های بیماری و سردرد جهت تامین تركیبات مفید و حیات‌بخش شیر، جایگزین مناسبی برگزیده شود.
در قبال تعدیل و یا پیشگیری از حمله‌های میگرنی چه باید كرد؟
طی تجربیات به عمل آمده و پژوهش‌های مختلف انجام شده به این باور رسیده‌اند كه بسیاری از سردردها در اثر مصرف مواد غذایی به وجود می‌آیند و یا عوامل محیطی زمینه‌ساز سردردها و میگرن از طریق مصرف بعضی مواد غذایی در حد بسیار زیادی تشدید می‌شوند، لذا توصیه و تاكید می‌گردد به منظور پیشگیری از بروز و تعدیل میگرن از میل كردن مواد غذایی نام برده شده در زیر خودداری كنید:
- مواد غذایی حاوی آمین (مثل خرمای تازه)، اكتوپامین (مــثـل مـركبـــات، آناناس، آبمیوه)، فنیل‌اتیل‌آمین (در شكلات)، تیرامین (در بسیاری از فرآورده‌های شیر و لبنیات مخصوصا پنیرها و غذاهای دودی، انجیر، فندق و بادام زمینی) ...
برای خواندن بخش دوم- تغذيه و سردرد- اینجا کلیک کنید.
