زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

محمد حضوری دانشجوی دکترای تغذیه

فرآورده‌های مورد استفاده برای کاهش وزن و چربی بدن عبارتند از: 

مکمل‌های غذایی

برخی از مکمل‌های غذایی در تبلیغات خود با ذکر آن که محصولات مورد نظر به کنترل وزن کمک می‌نمایند، مشتری جلب می‌کنند. این محصولات شامل مواردی نظیر ال- کارنی تین، پیکولینات کروم، هیدروکسی متیل بوتیرات (HMB) و پیرووات می‌باشند.

ترکیبات دارویی 

ترکیبات دارویی که برای کنترل و تغییر وزن افراد توصیه می‌شوند، به انواع کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تقسیم می‌گردند. بسیاری از این ترکیبات باید تحت نظر پزشک مصرف شوند و برای مصرف آنها شرایط خاصی مورد نظر می‌باشد. 

راهکارهایی برای تسهیل بازتوانی  

1- مایعات و الکترولیت‌ها: بازسازی ذخایر آب و مایعاتی که در طی دهیدراسیون (از دست دادن آب بدن) از بدن خارج شده و از دست رفته است، به 48-24 ساعت زمان نیاز دارد که این مدت برای ورزشکاران بسیار حساس بوده و غیر قابل چشم پوشی است. کاهش 5 درصد از وزن بدن با کاهش 5/12 درصدی در حجم پلاسما همراه بوده و پس از پشت سر گذاشتن دوره زمانی 2 ساعته و با مصرف 5/1 لیتر مایع نیز این وضعیت کم آبی بدن رفع نمی گردد.

اگرچه به طور معمول مصرف یک لیتر مایع را برای هر کیلوگرم وزن از دست رفته بدن در طی دهیدراسیون توصیه می‌کنند، ولی تحقیقاتی که به تازگی منتشر گردیده است گواه آن هستند که دریافت مایعات مصرفی را در این شرایط باید به میزان 150 درصد وزن از دست رفته افزایش داد تا بازسازی ذخایر آب به صورت کامل تر انجام شود. این بدان معنی است که به ازای هر کیلوگرم کاهش وزن، 5/1 لیتر آب و مایعات نوشیده شود.  

مصرف آب به تنهایی موجب کاهش اسمولالیته خون و در نتیجه کاهش تمایل فرد به نوشیدن می‌گردد و این دو وضعیت پدید آمده با فرآیند رِهیدراسیون و یا بازسازی ذخایر آب در بدن ورزشکار مغایرت دارند. مزیت به کارگیری سدیم در نوشیدنی‌ها برای بازسازی ذخایر آب به دلیل تاثیر مثبت و تحریکی آن در سیستم گوارش برای جذب مایعات و نیز حفظ احساس تشنگی و تمایل فرد به ادامه نوشیدن تا تکمیل ذخایر از دست رفته آب در بدن می‌باشد.  

2- کربوهیدرات: کاهش وزن بدن در ورزشکاران با کاهش ذخایر گلیکوژنی عضلات مرتبط است. در کشتی گیرانی که وزن بدن خویش را از طریق محدودیت دریافت غذا و مایعات مصرفی به میزان 5 درصد کاهش داده‌اند، ذخایر گلیکوژن عضلات به میزان 54 درصد کاهش نشان داد.

کاهش وزنی به میزان مشابه (5 درصد) در ورزشکاران رشته قایقرانی که در طی دوره زمانی 24 ساعت ایجاد گردیده بود، موجب 30 درصد کاهش میزان گلیکوژن عضلات گردید. البته افزایش سطوح گلیکوژن عضلانی را می‌توان در صورتی که زمان کافی وجود داشته باشد و دریافت کربوهیدرات به میزان مطلوب انجام گیرد، به سطح قابل قبول و نزدیک به سطح طبیعی رساند، ولی این امر در دوره زمانی کوتاهی که از زمان وزن کِشی تا انجام مسابقات در دسترس بوده و در بسیاری از موارد در حد چند ساعت می‌باشد، میسر نخواهد بود.

 در مورد اهمیت میزان کربوهیدرات دریافتی، در یک مطالعه بر روی کشتی گیران، مشخص گردید افرادی که وزن بدن خود را با محدودیت کالری به میزان 5 درصد کاهش داده بودند، 5 ساعت پس از دریافت برنامه غذایی که 50 درصد انرژی آن از کربوهیدرات تامین می‌شد، عملکرد ورزشی آنان تا سطح مطلوب و پایه بازسازی نشد.

این در حالی است که پس از دریافت برنامه غذایی که 70 درصد کالری آن از کربوهیدرات تامین گردیده بود، عملکرد آنان به میزانی مطلوب و نزدیک به سطح پایه آن پس از بازتوانی کامل رسید، لذا باید به ورزشکاران توصیه گردد تا طی دوره زمانی اولیه پس از کاهش وزن، مواد غذایی با کربوهیدرات زیاد میل نمایند تا بازسازی ذخایر گلیکوژنی بدن به طور کامل انجام گیرد. 

اقداماتی برای کاهش خطر و آسیب ناشی از استفاده از روش‌های نادرست برای کاهش وزن 

بسیاری از ورزشکاران می‌توانند از راهنمایی و مشاوره‌های لازم برای طراحی یک برنامه غذایی کاهش وزن استفاده نمایند. زمانی که از دانشجویان کشتی گیر پرسش شد که چه کسی برای طراحی برنامه کاهش وزن می‌تواند به آنان کمک کند، 44 درصد از آنان پاسخ دادند که آن فرد مربی ایشان می‌باشد و 42 درصد دیگر پاسخ دادند که "هیچ کس".

اغلب مربیان در زمینه تغذیه آموزش‌های لازم را کسب ننموده و نمی‌توانند ورزشکاران را برای کاهش وزنی بی ضرر و سالم راهنمایی کنند.  

بهترین راهکار برای این منظور، استفاده از متخصصین علوم تغذیه و علوم بهداشتی برای کسب بهترین نتایج است. واقعیت این است که تیم‌های ورزشی دانشجویی و به ویژه ورزشکاران در سطوح حرفه ای بیشترین دسترسی را به متخصصین علوم پزشکی و تغذیه دارند.

البته برخی مربیان و ورزشکاران در مقابل خدمات متخصصین تغذیه و به دلیل ترس از آن که این متخصصین آنان را از تغییرات وزنی بازدارند، از خود مقاومت نشان می‌دهند. بر این اساس اطلاع از نگرانی‌های ورزشکاران و مربیان ایشان، توسط متخصصین تغذیه و تلاش برای کاهش و تخفیف آنها برای کاهش آسیب‌ها بر سلامتی ورزشکاران بسیار مهم می‌باشد...

برای خواندن بخش دوم - كاهش وزن در ورزشكاران - اینجا کلیک کنید.