زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحريريه پزشك امروز

دیابت شامل گروهی از بیماری‌های متابولیك است كه در اثر اختلال عملكرد و ترشح انسولین ایجاد می‌گردد. زخم پای دیابتی یكی از مهم‌ترین عوارض دیابت بوده و اثر چشمگیری در وضعیت سلامت افراد مبتلا دارد. این بیماری 6 درصد جمعیت دنیا را تحت تاثیر قرار داده و تعداد بیماران تا سال 2025 به 300 میلیون نفر خواهد رسید. زخم پا در 15 درصد از بیماران دیابتی (در طول عمرشان) رخ می‌دهد. شیوع زخم پای دیابتی در نقاط مختلف جهان از 2/2 درصد تا 6/3 درصد متفاوت بوده و در جمعیت بیماران دیابتی با عارضه نوروپاتی به 2/7 درصد می‌رسد. 

بر اساس اطلاعات منتشره از فدراسیون بین‌المللی دیابت (IDF) امروزه در ایران نزدیك به 2 میلیون و 566 هزار نفر (حدود 6 درصد از جمعیت كشور) به این بیماری مبتلا بوده و پیش‌بینی می‌شود كه تا سال 2025 این رقم به 5 میلیون و 114 هزار و 900  نفر (حدود 8/11 درصد از جمعیت كشور) برسد. 

در مطالعه‌ای كه در جمعیت بالای 20 سال شهر تهران صورت گرفت، شیوع دیابت در آقایان 8/9 درصد و در خانم‌ها 1/11 درصد برآورد گردید و شیوع كلی آن 6/10 درصد بوده است. بر اساس تحقیقات صورت گرفته شیوع دیابت در مناطق مختلف ایران از 2/2 درصد تا 6/10 درصد و شیوع زخم پای دیابتی بین 6/2 تا 4/3 درصد برآورد شده كه 15 تا 20 درصد از این بیماران نهایتا نیاز به قطع عضو پیدا می‌كنند و این در حالی است كه می‌توان از 50 درصد موارد زخم پای دیابتی پیشگیری نمود. 

عوارض ناشی از دیابت

عوارض بیماری دیابت به دو دسته كلی تقسیم می‌گردد 

الف – عوارض عروق ریز (Microvascular) 

- درگیری شبكیه چشم (Retinopathy) 

- درگیری كلیه (Nephropathy) 

- درگیری اعصاب محیطی (Neuropathy) 

ب- عوارض عروق بزرگ (Macrovascular) 

- سكته قلبی 

- سكته مغزی 

- درگیری عروق محیطی 

زخم پای دیابت یك عارضه هزینه‌بر و ناتوان‌كننده بوده كه می‌تواند قطع اندام تحتانی را به دنبال داشته باشد. در سال 2003 به ازای هر 1000 بیمار دیابتی 7 نفر به علت زخم پای دیابتی بستری شده‌اند. بهبود زخم پای دیابتی حتی در موارد ترمیم‌پذیر به‌تدریج و طی 2 تا 5 ماه به طول می‌انجامد و نیاز به مراقبت ویژه داشته و منابع و هزینه‌های قابل توجهی را به خود اختصاص می‌دهد. تقریبا 50 درصد قطع اندام تحتانی (بدون احتساب حوادث) در آمریكا در بیماران دچار زخم پای دیابتی انجام می‌شود. 

بر اساس مطالعات متعدد بین 14 تا 20 درصد از بیماران دیابتی در طول زندگی نیاز به قطع عضو پیدا می‌كنند. در مجموع زخم پای دیابتی، عامل 85 درصد از موارد قطع عضو در بیماران دیابتی است. هزینه مراقبت زخم پای دیابتی در ایالات متحده آمریكا به ازای هر بیمار در مرحله ابتدایی زخم پا، حدود 4595 دلار بوده و دو سال پس از پیگیری به 28 هزار دلار می‌رسد. 

در مطالعه‌ای كه بر روی 800 هزار بیمار دیابتی در آمریكا صورت گرفت، هزینه سالانه مراقبت از زخم پای دیابتی برای هر بیمار 5457 دلار محاسبه گردید و برای این بیماران این رقم بالغ بر 5 میلیارد دلار در سال برآورد شده است. هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم قطع اندام تحتانی به عوامل مختلفی همچون سن بیمار، زمان قطع عضو و عوارض همراه بستگی داشته و بین 20 تا 40 هزار دلار تخمین زده شده است. در ایران بر اساس مطالعه‌ای كه در سال 1996 صورت گرفته، هزینه مراقبت به ازای هر بیمار زخم پای دیابتی 2482 دلار و به ازای هر مورد قطع عضو 8954 دلار محاسبه شده است. 

روش‌های متداول درمان زخم پای دیابتی

- كنترل عفونت 

- دبریدمان با روش‌های آنزیمی، مكانیكی، جراحی و غیره 

- كاهش فشار وارده بر پا 

- درمان زخم 

به طور كلی حفاظت از ناحیه زخم با پانسمان مرطوب از عفونت و صدمه دیدن آن ممانعت كرده و به بهبود زخم كمك می‌كند. بنابراین روش‌های پانسمان بسیار متعددی با موارد مصرف خاص و نتایج كلینیكی متفاوت، كاربرد یافته‌اند. 

روش‌های جدید درمانی برای پای دیابتی عبارتند از

- فاكتورهای رشد موضعی، پیوند پوست، ترمیم زخم با استفاده از فشار مكش (Vacuum assisted closure)، درمان با اكسیژن پرفشار، حرارت درمانی، درمان با لیزر، سلول‌های بنیادی و... داروی گیاهی آنژیوپارس (Angipars) دارویی جدید و فوق‌العاده موثر در درمان زخم پای دیابتی است كه توسط محققان ایرانی كشف گردیده است. 

پس از اجرای مطالعات سم‌شناسی (Toxicology) و تعیین مكانیسم اثر داروی Angipars در حیوانات آزمایشگاهی (Invivo) و محیط سلولی (Invitro)، كارآزمایی بالینی این دارو، بر روی نمونه‌های انسانی در 3 فاز صورت گرفت. در این مطالعات افراد شركت‌كننده با آگاهی كامل، به صورت داوطلبانه و پس از اخذ رضایت‌نامه مكتوب وارد مطالعه شدند. این افراد در هر زمانی از مراحل اجرایی تحقیق می‌توانستند به اختیار خود از مطالعه خارج شوند. 

ادامه مطلب