زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

د‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌كتر سید‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ مهد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی میرغضنفری؛ عضو‌هیات علمی و مد‌‌‌‌‌‌‌یر گروه طب سنتی، د‌‌‌‌‌‌‌انشگاه علوم پزشكی ارتش، عضو‌هیات مدیره انجمن علمی طب سنتی ایران

نکات مندرج در طب سنتی راجع به خرما

خرما در مرحله رشد و تکامل خود هفت مرحله را طی می‌کندکه از مرحله طلع که ابتدا و بهارخرماست شروع شده، که در این مرحله گرده خرما مطرح است تا به خرمای غوره می‌‌رسد که سفت و به رنگ سبز است و پس از چند مرحله تبدیل به رطب (خرمای تازه) می‌شود و در آخر که بیشتر می‌‌رسد، قدری خشک شده که به آن تمر گفته می‌‌شود. پس رطب دارای رطوبت بیشتری نسبت به تمر است.

مزاج خرما گرم و تر است. خرمای رطب رطوبتش از حرارتش بیشتر است؛ بنابراین کسانی که مزاج گرم دارند بهتر است از نوع تازه آن استفاده کنند تا خرمای رسیده که قدری خشک شده باشد. لازم بذکر است بیشتر توضیحاتی که در ادامه می‌آید مربوط به نوع رسیده (تمر) می‌‌باشد. خرما بدن را گرم می‌کند بدلیل اینکه مزاجش گرم است و لذا به سرعت نیز به صفرا تبدیل می‌شود که صفرا هم مزاجش گرم است.

بنابراین برای افراد سرد مزاج بسیار خوب است و بهترین فصل مصرف آن هم فصول سرد است؛ مخصوصا در اقلیم‌‌های سرد. اما گرم مزاجان باید احتیاط کنند چون ممکن است براثر مصرف خرما خصوصا در مناطق گرم یا فصول گرم دچار حرارت و عوارض ناشی از صفرای زیاد نظیر سردرد، چشم درد، جوش‌‌های پوستی، تاول یا آفت دهان، سوزش گلو وگلودرد بشوند، که برای جلوگیری از این عوارض باید مصرف آن را کم نموده و یا از مصلحاتی نظیر آب انار، سکنجبین ترش یا ملس و بادام بدون پوست، استفاده کنند.

خوبست بعد از خوردن خرما با آب جوشیده نیم گرم چند بار مزه مزه و غرغره نموده (می‌توان در این آب کمی هم سرکه ریخت) که این عمل از بروز عوارض ناشی از خرما مخصوصا در گرم مزاجان جلوگیری می‌کند.

در کتب سنتی آمده است که خرما برای ساکنین  مناطق غیر خرماخیز ممکن است بیشتر عارضه دهدکه این مسئله به عادت مردم هر منطقه به محصولات گیاهی همان منطقه مربوط می‌‌شود.

خرمای تازه خاصیت پاک کنندگی و پالایندگی گوارش هم دارد و می‌‌تواند تا حدی ملین هم باشد.

سایر خواص خرما

همانند انجیر و مویز برای ریه و مجاری هوایی مفید است. می‌‌توان 50 گرم خرما رادر یک لیتر آب ریخته ملایم جوشانید و صاف نمود. شربت بدست آمده برای گرفتگی صدا و سرفه و خلط سینه مخصوصا برای افراد سرد مزاج در فصول سرد مناسب است. برای برخی فلج‌‌ها یا لرزش‌های بدن مخصوصا در سرد مزاجان و درد مفاصل و کمر که ناشی از سردی است نیز مفید می‌‌باشد. تقویت کننده کلیه بوده و اگر همراه مقداری شنبلیله در آب ریخته دم نموده و آن را صاف نمایند، می‌‌تواند برای دفع سنگ‌کلیه و مثانه موثر باشد.

همچنین بخوانید: کتاب گیاهان دارویی

در رفع تب بخصوص در بلغمی‌‌ها مفید است؛ این افراد دارای رطوبت زیاد و پف آلودگی بوده و دچار سرماخوردگی مکرر در فصول سرد می‌‌شوند؛ که مصرف خرما با رفع رطوبت زائد که ریشه عفونت و تب می‌‌باشد، به تقویت سیستم ایمنی و بهبود ایشان کمک می‌‌نماید. خرما تقویت کننده قوای جنسی هم می‌باشد و برای تشدید این خاصیت می‌‌توان تعدادی خرما را در شیر تازه خیساند و قدری دارچین هم به آن افزود.

این کار همچنین باعث از بین رفتن عوارض احتمالی شیر برای افرادی که دارای سردی و رطوبتهای مزاجی هستند، می‌‌شود. باید توجه داشت چون خرما غذاییت زیادی دارد، خون غلیظی تولید می‌کند و هضم آن نسبتا سنگین است؛ لذا افراد با معده‌‌های ضعیف باید احتیاط کنند و در خوردن آن زیاده‌روی نکنند. پس خرما چاق کننده نیز هست.

بدیهی است هرچه خرما شیرین تر باشد، حرارت بیشتری تولید می‌‌کند. تاکید می‌شود افرادی که چاق هستند و مزاج گرم و تر دارند باید از خوردن خرما پرهیز کنند، چون این افراد استعداد غلبه خون و حرارت خون را دارند و خرما آن را تشدید می‌کند و این خون غلیظ ممکن است موجب تغییر در تناسب اخلاط شود. از صمغ درخت خرما برای رفع بیماری اسهال و برخی مشکلات ادراری نیز استفاده می‌‌شود.

خواص هسته خرما

مزاج هسته خرما گرم و خشک است. بسیار قابض است و آن را بصورت پودر کرده و ساییده استفاده می‌‌کنند. دمکرده آن به تخلیه مثانه کمک می‌‌کند. گاهی آن را سوزانده خاکستر آن را پس از شستشو به جای توتیا به چشم می‌‌کشندکه اعتقاد بر اینست باعث رویاندن مژه‌های ریخته می‌شود.

همچنین ضماد کردن خاکستر هسته خرما برای باز شدن و تخلیه برخی دمل‌ها یا بهبود برخی زخم‌‌ها مفید است. ذکر این نکته ضروری است که خوانندگان محترم نباید اقدام به تهیه و استفاده از این دارو کرده و فقط توسط پزشک سنتی باید تجویز شود.