زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مسعود رضوانی؛ دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی

سرماخوردگی و زکام رایج ترین بیماریهای فصل سرد می‌‌باشند که همه افراد حداقل یکبار در سال به آن مبتلا می‌‌گردند. شاید سرماخوردگی بیماری پیش پا افتاده‌ای تلقی گردد اما همین بیماری پیش پا افتاده حداقل می‌‌تواند انسان را چندین روز خانه‌نشین کرده و زندگی روزمره انسان را از نظم همیشگی خود خارج کند. عامل اصلی سرماخوردگی دسته‌ای از ویروس‌‌ها می‌‌باشند که قسمت بالایی مجرای تنفسی را مورد هدف خود قرار می‌‌دهند. هر چند که در ادامه روند پیشرفت این بیماری، عفونت‌‌های باکتریایی نیز می‌‌توانند وارد جریان این بیماری گردند و موجبات تغییر الگوی درمانی این بیماری را فراهم آورند. تقریبا در تمام خانواده‌‌های ایرانی الگوهای درمانی طب سنتی در زمان مواجه با سرماخوردگی دیده می‌‌شود. اغلب این الگوها به صورت تجربی به دست آمده‌اند و در بین خانواده‌‌های ایرانی جای خود را باز کرده‌اند.

افراد باید به این نکته آگاه باشند که تمام گیاهان دارویی دارای مواد موثره‌ای می‌‌باشند که در حقیقت این مواد موثره خاصیت دارویی به آن گیاه بخشیده‌اند. به‌طور مثال در گیاه آویشن ماده موثره‌ای به نام تیموس وجود دارد که دارای خاصیت آنتی ویروسی می‌‌باشد. لذا یک جز دارویی در سرماخوردگیهای ویروسی می‌‌تواند آویشن باشد و یا اینکه بابونه مواد موثره‌ای با خاصیت تسکین بخشی می‌‌باشد در نتیجه زمانی که بیماری توام با درد بدن و یا سردرد باشد بابونه می‌‌تواند یکی از اجزا دارویی نسخه ما باشد. افراد می‌‌بایست با آگاهی از خواص کلی این سری گیاهان دارویی به استفاده از آنها اقدام کنند. نکته دیگر در استفاده از گیاهان دارویی توجه به مزاج فرد بیمار و همچنین مزاج گیاه مد نظر می‌‌باشد. چه بسا گیاهی در فردی با مزاجی خاص بهترین نتیجه و عملکرد را داشته باشد اما در فرد دیگری با مزاج دیگری نتیجه‌ای کاملا متفاوت را به دنبال داشته باشد. پس پیش از هر اقدام و تجویزی در ابتدا می‌‌بایست به مزاج فرد بیمار و مزاج گیاهان دارویی تجویز شده دقت کرد.

مسأله بعدی که جا دارد در این مقاله به آن پرداخته شود این است که طب سنتی بر این باور است که بدن انسان در زمان سرماخوردگی راه پاکسازی و تخلیه مواد ناشی از این بیماری را به خارج از بدن از طریق آبریزش بینی ، عطسه و سرفه باز می‌‌کند و هر چقدر این پاکسازی با سرعت بیشتری انجام شود فرد بیمار سریع تر سلامتی خود را باز خواهد یافت. پس نکته اساسی در اینجا مسدود نکردن این راه پاکسازی از طریق استفاده مکرر از آنتی هیستامین‌‌ها می‌‌باشد. آنتی‌هیستامین‌‌ها باعث غلیظ شدن ترشحات مخاطی می‌‌گردند. غلظت این ترشحات مخاطی باید در حدی باشد که سبب خارش و سوزش در گلو ، سینه و یا حتی در گوش‌ها، چشم‌ها و بینی نگردد. در صورتی‌که این مخاط به قدری رقیق بود که موجب خارش گردید می‌‌توان از سوپ شلغم بدون هیچ‌گونه چاشنی و یا افزودنی استفاده کرد تا مخاط قوام کافی را باز یابد. 

نکات مختصر و مفید درمان سرما خوردگی

در هنگام سرما خوردگی می‌‌بایست از مصرف این غذاها اجتناب کرد: غذاهای شور، ترش، چرب – نوشیدنی‌‌های گازدار و با میزان کربوهیدرات بالا - غذاهایی که حاوی گوشت‌‌های گاو و گوساله باشند – غذاهای ادویه‌دار – حبوبات – گردو – قهوه – کاکائو و تمامی‌‌غذاهای آماده فست فودی و رستورانی.
بهتر است افراد مبتلا به سرما خوردگی روزانه چندین نوبت دستان خود را با آب ولرم و صابون شسته و چندین بار طی روز به تخلیه مخاط بینی خود بپردازند.
فردی که دچار زکام و سرماخوردگی می‌‌شود می‌‌بایست به بدن خود استراحت داده تا بدن بتواند تمام انرزی خود را صرف مبارزه با بیماری کند لذا انجام فعالیت‌‌های سخت و همچنین ورزش کردن طی دوران بیماری توصیه نمی‌‌شود و می‌‌بایست از آنها اجتناب کرد.
در صورتی که بیماری فرد با تب همراه باشد فرد بیمار می‌‌بایست تا زمان پایین آمدن دمای بدن از حمام کردن پرهیز کند.
از بین بوها استشمام بوی نیلوفر در زمان سرماخوردگی توصیه می‌‌گردد.
یکی از نسخه‌‌های بسیار مفید در درمان سرماخوردگی مخلوط کردن میزان مساوی از چهار تخم به اضافه بذر بالنگ و و بذر بارهنگ می‌‌باشد که این مخلوط را می‌‌بایست در یک لیوان آب جوشانده و به همراه یک قاشق عسل و چند قطره آب لیمو روزانه دو تا سه بار میل گردد. توصیه می‌‌گردد مصرف این جوشانده تا دو روز پس از بهبودی کامل بیماری نیز ادامه یابد.
یکی دیگر از نسخه‌‌های بسیار توصیه شده توسط حکما استفاده از زنجفیل در هنگام سرماخوردگی می‌‌باشد. جهت کاربرد این روش درمانی می‌‌توان مقداری زنجفیل را در چای ریخته و با یک قاشق مرباخوری عسل و چند قطره آبلیمو تازه میل کرد.