پایان تعطیلات نوروزی با آغاز تلاطم در بازار ارز همزمان شد. در این شرایط آمار جدیدی از خروج ارز از کشور در قالب سفرهای خارجی ارائه شده است.
این آمار‌ها افزایش تعداد و مخارج سفر خارجی ایرانیان را نشان می‌دهد. به گفته معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی در نوروز امسال یک میلیون ایرانی به سفر خارجی رفتند.
هنوز آمار دقیقی از سفرهای خارجی نوروز ۹۷ ارائه نشده است.
اما آمار سال‌های گذشته از افزایش مداوم این سفر‌ها خبر می‌دهد (در مورد سال ۹۶ آمار دقیق ۵ ماهه اول و تقریبی کل موجود است).
در نوروز ۹۷ هم آمار‌های پراکنده از افزایش سفرهای خارجی خبر می‌دهد.
به گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی در نوروز ۹۷ سفرهای زمینی برون‌مرزی ۲۷.۵ درصد و سفرهای هوایی حدود ۷ درصد افزایش داشته است.
همچنین بر اساس تازه‌ترین آمار منتشرشده از سوی مسئولان گردشگری گرجستان، حدود ۶۰ هزار ایرانی در نوروز به این کشور سفرکرده‌اند (این تعداد بیش از ۱۰ درصد کل گردشگران گرجستان است).
بر این اساس میزان سفر ایرانی‌ها نسبت به نوروز گذشته "۵۰ درصد" افزایش داشته است!
ثبت این رقم در حالی است که طبق آخرین آمار رسمی سازمان میراث فرهنگی، گرجستان در رتبه ششم مقاصد پرطرفدار گردشگران ایرانی قرار دارد.
ترکیه که در رتبه اول این فهرست قرار دارد سالانه بین دو تا دو و نیم میلیون گردشگر ایرانی دارد.
تنها در زمستان ۹۶ (که فصل مسافرت نیست) ۳۵۰ هزار ایرانی به ترکیه مسافرت کرده‌اند. این سفر‌ها «بزرگ‌ترین موج مسافرت یک ملت» به ترکیه بوده است!
گردشگران ایرانی چقدر و چطور خرج می‌کنند؟
به گفته اصغر سمیعی کارشناس بازار ارز و رئیس اسبق کانون صرافان در سفرهای خارجی به‌طور میانگین روزانه ۶۰ میلیون دلار ارز از کشور خارج می‌شود.
تنها در مورد ترکیه معاون هتلداران این کشور برای یک سال هزینه کرد ایرانیان رقم ۲.۷ میلیارد دلار را پیش‌بینی کرده بود.
تخمین فرارو با توجه به آمار سال‌های گذشته و نرخ دلار نشان می‌دهد هر سفر خارجی حدود ۵ میلیون تومان برای ایرانی‌ها خرج برمی‌دارد.
به گفته سعید لیلاز، اقتصاددان نزدیک به دولت در سال ۹۶، ۷ میلیون ایرانی که تنها برای تفریح به خارج‌رفته‌اند حدود "۱۴ میلیارد دلار" مصرف ارزی داشته‌اند. (۱۵.۵ درصد ارزش کل حجم صادرات کشور).*
اهمیت این رقم وقتی مشخص می‌شود که کل ارز خروجی برای واردات در سال ۹۶، ۵۰ میلیارد دلار بوده است!
در شرایط متلاطم بازار ارز، معاون اول رئیس‌جمهور حجم صادرات ایران در سال ۹۶ را ۹۰ میلیارد دلار اعلام کرد.
با توجه به رقم ۵۰ میلیاردی واردات، حدود ۴۰ میلیارد ارز در کشور باقی می‌ماند. از این مقدار (اگر حداقل ۲۰ درصد تعیین‌شده در قانون را در نظر بگیریم) ۱۸ میلیون دلار به صندوق ذخیره ارزی واریز می‌شود و ۲۲ میلیارد باقی می‌ماند.**
بر این اساس پولی که صرفاً برای سفر خارجی تفریحی خرج می‌شود بیشتر از نصف کل مقدار ارز لازم برای ارائه خدمات به مسافران، دانشجویان، امور درمانی و... است.
طبق آمار دولت ترکیه، هر ایرانی ۴۰۰ دلار بیشتر از گردشگران سایر کشور‌ها در این کشور خرج می‌کند.
آمارسال‌های گذشته نشان می‌دهد بعد از هزینه تور و گشت، «کالا، لوازم و سوغاتی» با ۲۳ درصد بیشترین سهم را دارد.***
آیا کاهش سفر خارجی قیمت دلار را کنترل می‌کند؟
سعید لیلاز اقتصاددان راه‌حل کنترل بازار ارز را کاهش مسافرت خارجی می‌داند.
به اعتقاد او، ورود دلار به‌صورت اسکناس به کشور سخت شده است و روی آن کنترل نداریم. بنابراین راه‌حل بنیادین این است که روی خروجی دلار و مصرف دلار کنترل داشته باشیم.
این اقتصاددان می‌گوید: اگر بتوانیم از سفرهای تفریحی به خارج کشور، «دو الی سه میلیون نفر» بکاهیم، تلاطم بازار از بین می‌رود.
دکتر علی‌اصغر شالبافیان، استاد گردشگری دانشگاه تهران و عضو مرکز پژوهش‌های مجلس در کنار اخذ مالیات و ارز مسافرتیِ متغیر، تقویت گردشگری داخلی را راه‌حل کاهش سفرهای خارجی می‌داند.
به گفته شالبافان، در شرایط کنونی به دلیل عدم ساماندهی تعطیلات، مهیا نبودن زیرساخت‌های گردشگری و هزینه بالای سفر در ایران، مردم سفرهای خارجی را انتخاب می‌کنند.
به اعتقاد او گردشگری داخلی در کشور ما، به دلیل وسعت و تنوع آن، به‌خوبی می‌تواند حجم عمده‌ای از هزینه سفرهای خانوار را به خود اختصاص دهد.
