به قلم : دکتر غزاله اسلامیان ؛ متخصص تغذیه ؛ عضو هیئت علمی دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
gh_eslamian@yahoo.com
تحریریه زندگی آنلاین : کبد چرب غیر الکلی در اثر تجمع چربی در سلولهای کبد به وجود میآید و در افرادی که دچار اختلال متابولیسم هستند یعنی چربی و قند خونشان بالا است، شیوع بیشتری دارد، البته فردی که به این بیماری مبتلا میشود، زمینه ژنتیکی نیز دارد. متأسفانه یکی از مشکلات کبدچرب این است که نشانه خاصی ندارد و گاهی با افزایش آنزیمهای کبدی خود را نشان میدهد. با انجام سونوگرافی و فایبرواسکن میتوان این بیماری را تشخیص داد. کبد چرب در افرادی که مبتلا به اضافه وزن و چاقی هستند، بیشتر گزارش شده است.
اضافه وزن و چاقی
متأسفانه در سالهای اخیر شاهد افزایش بروز کبد چرب در سنین کودکی و نوجوانی هستیم. اضافه وزن و چاقی میتواند زمینهساز بروز انواع بیماریهای مزمن غیر واگیر از جمله کبد چرب شود، بنابراین کنترل اضافه وزن و چاقی مهمترین راهکار برای حفظ سلامت کبد و پیشگیری از ابتلا به کبد چرب است، البته با توجه به اینکه کودکان در حال رشد هستند، نباید با به کارگیری انواع روشهای نامتعادل و شتابزده و دادن انواع رژیمهای سخت و غیر اصولی بدن آنها را از انواع ریز مغذیها و انرژی مورد نیاز برای رشد و سلامتی محروم کرد.
کبد چرب درمان دارویی قطعی ندارد. تغییر در شیوه زندگی، درمان اصلی و پیشگیرانه این بیماری است. اولین قدم در درمان کبد چرب در افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقی، کاهش وزن تدریجی است. کاهش وزن ناگهانی کبد چرب را تشدید میکند، بنابراین شما با پیروی از یک رژیم غذایی کاهش وزن تحت نظر متخصص تغذیه، میتوانید علاوه بر دستیابی به وزن مناسب، کبد چرب را کنترل کنید، بنابراین توصیههای تغذیهای برای کاهش وزن برای پیشگیری و کنترل کبد چرب نیز کاربردی هستند.
بیشتربخوانید:
کبد چرب پیامد چاقی و تغذیه ناسالم
فیبر
دریافت فیبر برای پیشگیری و کنترل کبد چرب ضروری است. فیبر در انواع سبزیها و سبوس غلات به مقدار زیادی وجود دارد. در فرآیند فرآوری غلات، فیبر آنها حذف میشود، بنابرین سعی کنید از نان سبوسدار، جو دو سر و برنج قهوهای مصرف نمایید. میوهها نیز حاوی فیبر هستند، اما چون حاوی قند فروکتوز میباشند، توصیه میشود از میوهها به میزان متعادل با توجه به نیاز در میانوعدهها استفاده شود.
امگا 3
خوردن غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ توصیه میشود. منابع غنی اسیدهای چرب امگا 3 عبارتند از ماهی، روغن کانولا، تخم بذر کتان و گردو که البته باید به میزان کافی در رژیم غذایی گنجانده شود تا منجر به افزایش وزن فرد نشود. همچنین در سبزیهایی مانند گیاه خرفه، اسفناج و برخی انواع سبزی خوردن پیشسازهای امگا 3 وجود دارد که در بدن به امگا 3 تبدیل میشود.
وعدههای غذایی
وعدههای غذایی را از برنامه غذایی خود حذف نکنید. تعداد وعدههای غذایی باید زیاد و حجمشان کم باشد. اگر حجم بالایی از مواد غذایی را در یک وعده مصرف کنید، مقدار بیشتری از مواد غذایی در کبد به تریگلیسیرید تبدیل میشود که کبد چرب را تشدید میکند.
بیشتربخوانید:
کبد چرب غیر الکلی ؛ علت و راه های درمان
چربیها
چربیهای قابل رؤیت گوشت (گوشت قرمز و گوشت سفید) گرفته شود و ترجیحاً در هفته بیش از 2 بار گوشت قرمز نخورید. تا حد امکان از غذاهای آماده و فستفود از جمله همبرگر، پیتزا و سیبزمینی سرخ کرده پرهیز نمایید. مصرف انواع سسها، سوسیس، کالباس، کنسروها و غذاهای فراوری شده باید بسیار محدود شود. از مصرف چربی گوشتها، پوست مرغ، پوست ماهی، کره، خامه شیرینی خامهای و غذاهای سرخ شده تا حد امکان پرهیز نمایید. از مصرف پنیر و لبنیات پر چرب خودداری کنید. پنیر و لبنیات پر چرب دارای چربیهای اشباع زیادی هستند و اگر انواع کم چرب آنها انتخاب نشود، در طولانی مدت تأثیرات منفی بر کبد خواهند داشت.
فعالیت بدنی
ورزش و تحرک بدنی برای مبتلایان به کبد چرب ضروری است و حتماً باید روزانه 30 دقیقه تا یک ساعت ورزش هوازی کنند. با افزایش فعالیت بدنی، چربی کمتری در سلولهای کبد ذخیره میشود. مطالعات نشان دادهاند که ورزش منظم، به ویژه ورزشهای هوازی میتواند برای پیشگیری و کنترل کبد چرب مؤثر باشد.
بیشتربخوانید:
با خوردن چند میوه کبد چرب را درمان کنید