دکتر حمید محقق؛ پزشک داخلی
مشكلات گوش در هواپیما
مشکل گوش شایع‌ترین شکایت پزشکی مسافران هواپیماست. این ناراحتی‌ها معمولاً ساده و جزئی است و موقتاً با گرفتگی و درد همراه است. گوش میانی، عامل مشکلات گوش، حین سفر است. گوش میانی به شکل حفره‌ای در داخل استخوان گیجگاهی است که نسبت به تغییرات فشار محیط حساس و آسیب‌پذیر است.
در هنگام مسافرت با هواپیما، فشارهوا در گوش میانی، به خصوص در شیپور گوش ایجاد شده و آن را از حالت تعادل خارج می‌كند و موجب درد گوش می‌شود. این مشكل به خصوص زمانی رخ می‌دهد كه به طور ناگهانی هواپیما صعود كند و یا فرود بیاید. به همین دلیل است که کودکان در حین کاهش ارتفاع دچار بی‌قراری و گریه می‌شوند.
پیشگیری: برای پیشگیری كافی است در هنگام فرود و یا برخواستن هواپیما از زمین كمی آدامس و یا آبنبات بمكید. خمیازه از آدامس جویدن هم بهتر است. در طول کم کردن ارتفاع و نشستن هواپیما سعی کنید نخوابید، زیرا فردی که خوابیده است آب دهانش را قورت نمی‌دهد. فعال ماندن عضلات، حتی حركتی همچون خمیازه شدید می‌تواند از عدم تعادل در شیپور استاش گوش جلوگیری كند. هنگام مسافرت‌های هوایی مقادیر زیادی آب بنوشید تا بدن هیدراته باقی بماند و از نوشیدن كافئین بپرهیزید كه اثر عكس دارند و موجب بی‌آبی بدن می‌شوند.
اگر بلع کردن و خمیازه کشیدن، کیپی گوش شما را برطرف نکرد اقدامات زیر را انجام دهید: مرحله اول: سوراخ‌های بینی خود را با دستتان بسته نگه دارید. مرحله دوم: با دهانتان دم عمیقی انجام داده و هوا را در سینه خود حبس کنید. مرحله سوم: دهان خود را ببندید و با استفاده از عضلات دهان خود سعی کنید هوا را از بینی خارج کنید، به‌طوری‌که با مقاومت انگشت شست و اشاره خود روبه‌رو شوید. وقتی که صدای تق بلندی را بشنوید نشان دهنده این است که عمل شما موفقیت‌آمیز بوده است. ممکن است به هنگام نزول هواپیما لازم باشد این عمل را چندین بار تکرار کنید.
به هنگام زور زدن و وارد آوردن فشار به گوش توجه داشته باشید که فشار بیش از حد می‌تواند باعث بروز مشکلاتی جدی برای گوش شود. اگر دچار سرماخوردگی، عفونت سینوس‌ها یا حساسیت بینی هستید بهتر است که مسافرت هوایی خود را تا برطرف شدن موارد فوق به تعویق بیندازید. اگر شما اخیراً تحت عمل جراحی گوش قرار گرفته‌اید از جراح خودتان در مورد اینکه نخستین زمانی که می‌توانید مسافرت هوایی داشته باشید سؤال کنید.
روشن است که نوزادان و کودکان کم سن و سال قادر نیستند به روش فوق گوش خودشان را باز کنند اما اگر آنها مشغول مکیدن سرشیشه یا پستانک باشند همان نتیجه حاصل خواهد شد. لذا به هنگام پایین آمدن هواپیما کودک خود را بیدار نگهدارید و سعی کنید با خوراندن شیر یا غذا از بروز مشکلات گوش او جلوگیری کنید.
مشكلات تنفسی در هواپیما
با وجود اینکه پروازهای عادی معمولا در ارتفاع 12498-7010 متر بالای سطح دریا انجام می‌شوند، کابین مسافران در حد ارتفاع 2438-1524 تحت فشار قرار می‌گیرد. بیشتر سازمان‌های کنترل‌کننده عنوان می‌کنند که فشار کابین نباید از ارتفاع 2438 بیشتر شود. بیشتر افراد سالم این فشار را تحمل می‌کنند.
چون فشار داخل كابین به مقدار قابل توجهی كمتر از فشار اتمسفر است، بنابراین مسافر اكسیژن كمتری به نسبت آنچه كه روی زمین استنشاق می‌كند، دریافت خواهد كرد و این كاهش اكسیژن و یا هیپوكسمی كه یكی از شایع‌ترین مشكلات فیزیولوژیكی مسافرت با هواپیما است، به مشكلات تنفسی منجر می‌شود و تمامی افراد به یك اندازه در معرض خطر قرار می‌گیرند؛ اما در این میان بیمارانی كه دچار اختلال عملكرد ریه هستند، در معرض خطر بیشتر هستند و علائم شدیدتری را تجربه خواهند كرد.
پیشگیری: برای پیشگیری كافی است دریچه‌های هوا باز باشند و نفس عمیق بكشید. از پوشیدن لباس‌های تنگ در طول پروازهای طولانی خودداری كنید و اگر دچار مشكل تنفسی هستید، حتماً از ماسك اكسیژن استفاده نمایید. گزینه‌های زیادی برای مسافرانی که هنگام پرواز به اکسیژن طبی نیاز دارند موجود است.
اکسیژن فشرده که به وسیله خطوط هوایی ارائه می‌شود برای افرادی که از سوی پزشک نامه یا نسخه دارند، در دسترس است. از سال 2005، غلیظ‌کننده‌های سیار اکسیژن که اکسیژن موجود در هوا را با حذف نیتروژن آن غلیظ می‌کنند، به جای کپسول‌های سنتی اکسیژن در دسترس قرار گرفته‌اند. مسافران باید یک نامه امضا شده از سوی پزشک خود مبنی بر نیاز طبی به اکسیژن همراه خود داشته باشند و شرکت‌های هوایی را پیش از پرواز از تصمیم خود برای به همراه آوردن تغلیظ‌کننده‌های سیار اکسیژن با خبر سازند.
سرفه در هواپیما
آلرژن‌ها، هوای خشك، بخار و ازن در هوای كابین در طول سفر هوایی باعث سرفه می‌شود؛ به خصوص در افراد حساسی كه به ماده خاصی آلرژی دارند.
پیشگیری: سعی كنید قبل از سفر و در صورت نیاز در طول سفر از داروهای آنتی هیستامینی استفاده کنید. اگر آلرژی شدید دارید، با پزشک خود در این زمینه مشورت بگیرید.
سردرد در هواپیما
هوای خشك، رطوبت پایین، خستگی مفرط و بو، به خصوص در افراد مبتلا به میگرن باعث سردرد می‌شود. پزشكان تاكید دارند نوعی سردرد موسوم به «سردرد ناشی از هواپیماسواری» كه در هنگام فرود آمدن هواپیما در برخی از مسافران بروز می‌كند باید در دنیای پزشكی بیشتر مورد توجه و بررسی قرار بگیرد.
پیشگیری: برای پیشگیری از ابتلا به سردرد، بهتراست بلند شوید و در اطراف كابین كمی قدم بزنید تا گردش خون افزایش یابد. از دست دادن آب بدن نیز می‌تواند از دلایل ابتلا به سردرد باشد، بنابراین بدن خود را هیدراته نگه دارید و در موارد شدید از برخی مسكن‌های خفیف برای تسكین موقت درد استفاده كنید.
مشكلات سلامتی هنگام سفر با هواپيما- قسمت اول
مشكلات سلامتی هنگام سفر با هواپيما- قسمت سوم
