تحریریه دنیای سلامت
آلودگی هوا و آب دو مشكل اساسی زیست محیطی است. امروزه با پر سر و صدا و شلوغ‌تر شدن محیط پیرامون ما آلودگی صوتی نیز به آنها اضافه شده است. سر و صدای رفت و آمد وسایل نقلیه و موتوری، هلی‌كوپترها و هواپیماها، دریل و مترهای فشاری كه برای كندن كوچه و خیابان استفاده می‌شود، صدای بلند رادیو و تلویزیون و همسایه‌ها و یا ضبط ماشین‌های در حال عبور، همه و همه از نمونه‌های سر و صداهای مزاحم و ناخواسته پیرامون ما هستند كه نه تنها ناخواسته، بلكه غیرقابل پیش‌بینی و غیرقابل كنترل می‌باشند.
تاثیر صداهای مزاحم بر بدن انسان
اگرچه گوش دادن به صداهای بلند، به ویژه در طولانی مدت، می‌تواند باعث كاهش شنوایی شود، اما سر و صداهای مزاحم كه همان آلودگی صوتی محیطی هستند حتی با صدای كم نیز در درازمدت به طور غیرمستقیم برجسم، روح و روان انسان اثرات منفی خواهند داشت؛ بنابراین آلودگی صوتی خطری برای سلامت عمومی بدن است.
بدن انسان در برابر این سر و صداهای مزاحم و ناخواسته دچار نوعی استرس و فشار شده و تغییرات به وجود آمده در سیستم بدن موجب افزایش فشارخون، تغییر ضربان قلب، افزایش میزان كلسترول خون و یا ترشح بیش از حد هورمون‌های بدن می‌شود و در صورتی كه این واكنش‌های استرسی ادامه یابد، در نهایت آسیب‌های جدی به سیستم گردش خون، سیستم قلبی – عروقی و سیستم‌های شكمی و روده‌ای وارد می‌آید. (براساس پژوهش‌های انجام شده، بیماری‌های قلبی – عروقی یكی از شایع‌ترین بیماری‌ها در اثر آلودگی‌های صوتی است).
تحقیقات نشان می‌دهد آلودگی صوتی می‌تواند بر سلامت و بهداشت فیزیكی كودكان نیز تاثیر منفی داشته باشد. پژوهشگران اظهار می‌دارند كودكانی كه محل زندگی آنها در اطراف فرودگاه است، دچار نوسان سیستم فشارخون شده و بالا می‌رود؛ همچنین ترشحات غدد درون‌ریز و سیستم گردش خون آنها دچار اختلال می‌شود.
آلودگی صوتی و اختلالات خواب
طبق تحقیقات انجام شده، افرادی كه در اثر سر و صداهای مزاحم دچار كمبود خواب یا بی‌خوابی می‌شوند، در مجموع سلامت عمومی كمتری دارند. كارهای روزانه این افراد با ضعف و اختلال انجام می‌شود و توجه و تمركزشان در طول روز كاهش می‌یابد كه می‌تواند به نوبه خود آنها را در معرض خطر حوادث و اتفاقات ناخوشایند قرار دهد.
تاثیر آلودگی صوتی بر مغز
شاید شما هم تاكنون شاهد حوادث ناگوار و جر و بحث در مورد سر و صداهای مزاحم همسایه‌ها بوده باشید. سر و صدای بیش از حد برخی خانواده‌ها (به طور مثال بلند بودن صدای تلویزیون یا ضبط) منجر به بگو و مگو و رفتارهای پرخاشگرانه و تهاجمی بین همسایه‌ها شده و حتی ممكن است منجر به قتل شود! تحقیقات نشان می‌دهد میان سر و صداهای مزاحم و بروز رفتارهای تهاجمی افراد ارتباط وجود دارد. همچنین افرادی كه محل سكونت آنها نزدیك مكان‌های پر سر و صدا، مانند فرودگاه، راه آهن و... می‌باشد، مشكلات مغزی بیشتری دارند.
تاثیر آلودگی صوتی بر رشد كودكان
انجمن ملی تحقیقات آمریكا هشدار داده است كه مادران باردار نباید در مراكز پر سر و صدا كار كنند. براساس مطالعات، میان سر و صداهای مزاحم و تولد كودكان كم وزن و یا دارای ناهنجاری‌های جنینی، مانند شكاف كام، ارتباط وجود دارد. مادران بارداری كه در محیط‌های پر سر و صدا هستند و این سر و صدا آنها را آزار می‌دهد، در بدنشان هورمون‌هایی ترشح می‌شود كه برای سلامت جنین مضر است.
پژوهشگران معتقدند، آلودگی صوتی و خانه‌های پر سر و صدا و شلوغ می‌تواند رشد زبانی و شناختی كودك را به تأخیر بیندازد. تحقیقات ثابت كرده كودكانی كه مدارس آنها نزدیك مكان‌های شلوغ و پر سر و صدا مانند راه‌آهن، فرودگاه و یا اتوبان‌هاست، نمرات درسی پایین‌تری دارند.
كودكان برای درس خواندن و مطالعه كردن به مكانی كاملا آرام نیاز دارند؛ از طرفی والدین باید سعی كنند با كودكان خود ملایم صحبت كنند و از داد و فریاد بپرهیزند. حتی اسباب‌بازی‌های كودكان هم نباید صداهای خیلی بلند داشته باشد.
حال كه با خطرات آلودگی‌های صوتی و اثرات آن بر سلامت افراد آشنا شدیم، لازم است برای كم كردن صداهای پیرامون خود چاره‌ای بیندیشیم. باید سعی كنیم خانه‌ای آرام‌تر داشته باشیم و وسایلی كه خریداری می‌كنیم، كمترین سر و صدا را داشته باشد تا جایی كه امكان دارد صدای رادیو، تلویزیون و استریوی خود را كم كنید و از رفتن و ماندن در مكان‌های پر سر و صدا به مدت طولانی بپرهیزید.
نكاتی در مورد تاثیرات آلودگی صوتی بر شنوایی
1- ناشنوایی یكی از عمده‌ترین معلولیت‌های جسمی است. 2- بیشتر افراد ناشنوا هرگز قبلا سنجش شنوایی انجام نداده‌اند. 3- در بیشتر موارد از دست دادن شنوایی، بدون درد بوده و طی یك دوره زمانی اتفاق می‌افتد.
4- دلایل عمده ناشنوایی به ترتیب اهمیت عبارتند از: سر و صداهای مزاحم و سن. 5- بیشتر ناشنوایی‌ها با دارودرمانی، جراحی و یا وسایل كمك شنوایی (سمعك) قابل درمانند. 6- ناشنوایی ممكن است در هر سنی به سراغ افراد بیاید. 7- افراد ناشنوا، به طور معمول بلندتر از دیگران صحبت می‌كنند. 8- افراد كم شنوا اغلب از افراد می‌خواهند كه صحبت‌های خود را تكرار كنند. 9- 33 درصد از افراد در سن 65 سالگی دچار كاهش شنوایی می‌شوند. 10- ناشنوایی در اثر آلودگی‌های صوتی قابل پیشگیری است.
