زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحريريه دنيای سلامت

از گذشته‌های دور تا به حال دانشمندان پژوهش‌های بسیاری روی بیماری آسم انجام داده‌اند. همه ما می‌دانیم كه بیماری آسم در بعضی خانواده‌ها بیشتر دیده می‌شود؛ یعنی علت ژنتیكی دارد. بنابراین در آسم آلرژیك وراثت مهم‌ترین نقش را ایفا می‌كند و در آسم غیرآلرژیك، وراثت موضوع مطرحی نیست.

آسم یك بیماری حساسیتی است كه مجاری هوایی را درگیر می‌كند. وقتی كه واكنش‌های حساسیتی اتفاق می‌افتند، برونش‌ها منقبض و تنگ‌شده و توسط ترشحات مخاطی بسته می‌شوند. این مساله تنفس را مشكل می‌كند و حتی گاهی اوقات بیمار دچار حمله آسم نیز می‌شود. 

علائم 

 -خس خس شدید سینه 

- سرفه طولانی مدت و پشت سر هم  

- احساس خفگی  

- تنفس مشكل 

- كبودی لب‌ها به علت كمبود اكسیژن 

این بیماری شایع اما غیرواگیر می‌تواند برای افراد در تمام گروه‌های سنی مشكلاتی را به وجود آورد. كودكان آسمی اولین حمله آسمی خود را غالبا قبل از سنین 4 یا 5 سالگی تجربه می‌كنند و پسران بیشتر از دختران در معرض حملات آسمی هستند. 

عوامل

عوامل خطرساز به دو دسته ارثی و محیطی تقسیم می‌شوند. در عوامل ارثی می‌توان میزان حساسیت خود را تخمین زد؛ اما قابل كنترل نیستند. اما از عوامل محیطی می‌توان پیشگیری كرد و تأثیر آن را كاهش داد.

افرادی كه دچار حساسیت به غبار و لباس‌های كهنه و بسیاری چیزهای دیگر هستند، در آینده بیشتر دچار بیماری‌های نقص ریوی می‌شوند؛ بنابراین اولین مرحله برای مقابله با آسم، دوری از عوامل محرك حملات آسم است و در گام‌های بعدی باید از داروهای ویژه كه خاصیت ضدالتهابی دارند، استفاده كرد. 

انواع

 به طور كلی بیماری آسم به دو دسته تقسیم می‌شود: آسم آلرژیك و آسم غیرآلرژیك 

اما طبقه‌بندی آن براساس شدت بیماری به سه دسته خفیف، متوسط و شدید است. علل بیماری آسم گذشته از مساله وراثت و ژنتیك به چند مورد دیگر نیز مربوط می‌شود؛ مثل: سیگار كشیدن مادر در دوران بارداری، در معرض دود زیاد قرار گرفتن كودك، سرماخوردگی‌های طولانی مدت و عفونت‌های ویروسی، تماس با مواد حساسیت‌زا. 

به این ترتیب آسم به علت التهاب ایجاد می‌شود و این التهاب مجاری هوایی را حساس می‌كند. این التهابی در واقع پاسخ بدن به حملاتی است كه به آن می‌شود و در بسیاری از بیماری‌ها مثل آرتریت (التهاب مفاصل) كولیت (التهاب روده‌ها و درماتیت (التهاب پوست) نیز به وجود می‌آید.

مجاری هوایی به طور طبیعی از یك لایه محافظ نازك به نام مخاط یا «اپی‌تلیوم» پوشانده شده است. این لایه شامل انواع مختلفی از سلول‌ها است كه وظایف مختلفی دارند.

برخی از این سلول‌ها موادی به نام «موكوس» ترشح می‌كنند و برخی دیگر كه مژك‌هایی روی سطوح‌شان دارند، مواد ترشحی موكوس را به حركت در می‌آورند. این مژك‌ها توسط دود سیگار تخریب می‌شوند و كم‌كم از بین می‌روند؛ بنابراین افراد سیگاری با تجمع مواد ترشحی موكوس روبه‌رو می‌شوند و به هنگام سرفه، خلط‌های بیشتری دارند.

آسم به طور میانگین 5-15 درصد از افراد را درگیر می‌كند و بیشتر در افراد زیر 12 سال شیوع دارد. دود سیگار به عنوان مضرترین آلاینده در محیط‌های بسته موجب بروز مشكلات تنفسی می‌شود. سایر عوامل تشدید كننده آسم گروه‌های گل‌ها و گیاهان، آلودگی‌های شیمیایی و حتی استرس هستند. 

نقش تغذیه در پیشگیری و كنترل بیماری

تغذیه مناسب، روشی موثر در كنترل آسم و آلرژی است. بیماران مبتلا باید رژیم غذایی خاصی را در پیش بگیرند تا هم كمبودهای‌شان جبران شود و هم نیروی دفاعی بدن‌شان تقویت شده و انرژی‌شان افزایش یابد. بسیاری از بیماران از داروهای خوراكی و استنشاقی برای تسهیل تنفس استفاده می‌كنند.

مشكلی كه با مصرف زیاد این داروها ایجاد می‌شود، پوكی استخوان است. كلسیم ماده استخوان‌سازی است و اگر با ویتامین D مصرف شود، بیشتر جذب بدن خواهد شد و به این ترتیب احتمال ابتلا به پوكی استخوان كاهش می‌یابد؛ لذا به این افراد خوردن غذاهای كلسیم‌دار و محصولات لبنی، ساردین و سبزیجات پر برگ توصیه می‌شود.

در مواردی كه فرد به محصولات لبنی حساسیت داشته باشد، باید طبق نظر پزشك مكمل‌های آن را مصرف كند. علائم آسم و حساسیت‌های تنفسی را می‌توان با رقیق كردن موكوس داخل ریه‌ها كاهش داد و نوشیدن مایعات بیشتر به این مسئله كمك می‌كند.

اسیدهای چرب امگا-3 نقش مهمی در كاهش علائم آسم دارند و باعث كاهش التهاب مجاری هوایی و تحریك‌پذیری كمتر می‌شوند. این اسیدهای چرب در ماهی‌هایی نظیر تن، قزل آلا و ماهی سفید و در دانه كتان، روغن سویا و روغن كانولا به وفور یافت می‌شود.

به جرأت می‌توان گفت كه سوءتغذیه ارتباط نزدیكی با مشكلات تنفسی آسم دارد. تغذیه مناسب باعث تقویت بدن و افزایش قدرت دفاعی می‌شود. حساسیت به برخی غذاها مشكلات تنفسی را تشدید می‌كند و از طرفی حذف كامل آنها به بدن آسیب‌های دیگری می‌رساند؛ لذا باید با مشورت پزشك با حذف غذاهای حساسیت‌زا، ویتامین‌های مورد نیاز را از طرق دیگر دریافت كرد.

بسیاری از افراد مبتلا به مشكلات تنفسی مزمن هنگامی كه معده آنها پر است، احساس تنگی نفس می‌كنند؛ بنابراین باید از وعده‌های غذایی كم‌حجم ولی متعدد استفاده كرد تا هم دچار تنگی نفس و هم برگشت اسیدمعده نشوند. از مصرف غذاهای فرآوری شده و پر فلفل و پر ادویه نیز خودداری كنید.

به مقدار كافی از میوه‌های تازه بخورید. به عنوان مثال میوه‌هایی كه حاوی ویتامین C هستند، خاصیت ضدالتهابی دارند و در كاهش علائم آسم بسیار موثرند. برخی افزودنی‌های غذایی، مثل رنگ غذا، باعث تشدید علائم آسم می‌شود. با دنبال كردن برنامه غذایی سالم و ویژه تحت نظر پزشك می‌توان تا حدود زیادی این بیماری را كنترل نمود...

برای خواندن بخش دوم - دانستنی های آسم - اینجا کلیک کنید.