دكتر سیدمرتضی صفوی
مكمل‌های آهن
برای درمان كم‌خونی از چند روش استفاده می‌شود كه بهترین و كم‌خطرترین آنها استفاده از مكمل‌های خوراكی است. درمان با نمك‌های ساده آهن مثل سولفات فروی خوراكی نیز كاملا موثر بوده و به شكل قرص، كپسول یا مایع است و باید مصرف آنها تا چندین ماه ادامه یابد.
چنانچه این قرص‌ها با معده خالی مصرف شوند، جذب آنها بهتر و بیشتر صورت می‌گیرد، ولی در این حالت سبب تحریك معده و بروز مشكلات گوارشی می‌شوند. عوارض گوارشی ناشی از مصرف آهن نظیر تهوع، دل پیچه، سوزش قلب، اسهال یا یبوست را می‌توان به حداقل رساند، به شرطی كه آهن را با میزان بسیار كم مصرف كرده و به تدریج به میزان آن افزوده تا به حد مورد نیاز بدن برسد. بهتر است قرص آهن در آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن كاهش یابد.
ویتامین C و جذب آهن
ویتامینC جذب آهن را افزایش می‌دهد. به همین دلیل معمولا مصرف این ویتامین به همراه منابع آهن پیشنهاد می‌شود. علاوه بر درمان دارویی باید به میزان آهن قابل جذب در غذا نیز توجه كرد. جذب آهن غذا اغلب تحت تاثیر شكل آهن موجود در آن می‌باشد. آهن موجود در پروتئین‌های حیوانی مانند گوشت گاو، ماهی، پرندگان (آهن هم) بیشتر جذب می‌شود، در حالی كه جذب آهن پروتئین‌های گیاهی مانند سبزی‌ها و میوه‌ها (آهن غیرهم) كمتر می‌باشد. باید توجه داشت كه ویتامین C جذب آهن سبزی‌ها و میوه‌ها (آهن غیرهم) را بیشتر می‌كند. مصرف چای همراه یا بلافاصله بعد از غذا می‌تواند جذب آهن را تا حد صفر تا پنج درصد كاهش دهد.
نكته
قهوه، تخم‌مرغ، شیر و لبنیات، نان گندم، حبوبات (حاوی اسید فیتیك) و فیبرهای غذایی جذب آهن را به علت تشكیل كمپلكس‌های نامحلول كاهش می‌دهند، بنابراین فرآورده‌های حاوی آهن، طی یك ساعت قبل یا دو ساعت بعد از مصرف هر یك از این مواد نباید مصرف شوند.
غذاهای مفید برای كم‌خونی
غذاهای مفید برای كم‌خونی بسیار زیادند ولی مهم‌ترین آنها منابع غذایی حاوی آهن هستند. این منابع عبارتند از جگر، قلوه، گوشت قرمز، ماهی، زرده تخم‌مرغ، سبزی‌های دارای برگ سبز تیره مانند جعفری و اسفناج، حبوبات (مثل عدس و لوبیا)، میوه‌های خشك (برگه‌ها) بخصوص برگه زردآلو و دانه‌های روغنی.
عوامل افزایش دهنده جذب آهن
اسید سیتریك و اسید آسكوربیك یا ویتامین C كه در آلو، خربزه، ریواس، انبه، گلابی، طالبی، گل‌كلم، سبزی‌ها، آب پرتقال، لیموشیرین، لیموترش، سیب و آناناس وجود دارند، می‌توانند عوامل افزایش دهنده جذب آهن در بدن باشند.
اسید مالیك و اسید تارتاریك كه در هویج، سیب زمینی، چغندر، كدوتنبل، گوجه فرنگی، كلم پیچ و شلغم موجود می‌باشند نیز می‌توانند سبب افزایش جذب آهن شوند.
محصولات تخمیری مثل سس سویا نیز در این دسته از عوامل گنجانده می‌شوند.
توصیه‌های كلی برای رفع مشکل كم‌خونی ناشی از فقر آهن
استفاده از غذاهایی كه غنی از آهن هستند.
استفاده از منابع غذایی حاوی ویتامین C در هر وعده غذایی جهت جذب بهتر آهن (مثل پرتقال، گریپ‌‌فروت، گوجه‌فرنگی، كلم، توت فرنگی، فلفل سبز و لیمو ترش)...
براي خواندن بخش اول- خوراك‌های رژیمی بیماران مبتلا به كم‌خونی-اينجا كليك كنيد.
