زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

برلیانت بزرگمهر؛ مسئول روابط عمومی انجمن تغذیه ایران، مشاور تغذیه و رژیم درمانی

نخوردن صبحانه

برخی باورهای غلط و بی‌اساسی كه در اذهان عمومی شكل گرفته و راسخ می‌شود، می‌تواند لطمات مهم و زیانباری برای اشخاص در بر داشته باشد.

از جمله این باورها، حذف وعده صبحانه توسط بسیاری از افراد بخصوص كودكان و نوجوانان است.

بسیاری از هموطنانمان بر این باورند كه خوردن صبحانه موجب چاقی می‌شود بنابراین بهتر است برای پیشگیری از چاقی، این وعده غذائی را از برنامه روزانه خود حذف نمود.

عادت به حذف صبحانه، بخصوص در بین كودكان و نوجوانان و عمدتاً خانم‌ها شیوع زیادی دارد.

بخاطر داشته باشیم كه صبحانه از مهم‌ترین و اصلی‌ترین وعده‌های غذائی محسوب می‌شود زیرا مواد مغذی مورد نیاز را برای شروع روزی پر فعالیت از نظر جسمی و ذهنی آماده كرده و نیازهای شخص را می‌تواند بخوبی تأمین كند.

البته این در صورتی است كه كیفیت و كمیت صبحانه، كافی و مناسب باشد.

نخوردن صبحانه می‌تواند عوارض زیادی در بر داشته باشد از جمله آنكه در كودكان و نوجوانان می‌تواند منجر به افت تحصیلی به علت عدم تمركز، ضعف حافظه و كاهش قدرت یادگیری شود، به علاوه آنكه اختلالات مهم دیگری نیز در بر دارد.

مصرف شیرینی بعد از صرف غذا

مصرف شیرینی یا مواد شیرین بعد از صرف غذا یكی از عاداتی است كه در بین هموطنانمان بسیار شایع است.

عده كثیری از افراد بر این باورند كه مصرف مواد شیرین بعد از غذا به هضم غذا كمك می‌كند بنابراین مصرف آن ضروری است.

این باور صحیح نیست زیرا در صورت سالم بودن دستگاه گوارش عمل هضم و جذب غذا بخودی خود بطور صحیح و مناسب انجام خواهد شد.

عادت به مصرف شیرینی موجب بروز اختلالاتی در بدن می‌شود از جمله آنكه منجر به افزایش وزن و چاقی شده و عوارض ناگوار حاصل از آن را در پی خواهد داشت.

ضمنا زمینه بدن را برای ابتلاء به بیماری قند (دیابت) در افراد مستعد آماده خواهد كرد.

علاوه بر آن، مصرف مواد شیرین در هر زمان (قبل یا بعد از صرف غذا) چنانچه دندان‌ها بخوبی شسته نشوند موجب پوسیدگی و خرابی دندان‌ها خواهد شد.

افراط در مصرف مواد شیرین باعث افزایش چربی‌های نامطلوب خون می‌شود و به سلامت قلب و عروق لطمه خواهد زد.

مصرف نكردن میان وعده

مصرف میان وعده‌های مفید دارای ارزش تغذیه‌ای بالا، مانند انواع میوه‌‌های تازه مغزدانه‌های بدون نمك، میوه‌های خشك شیرین از قبیل برگه، قیسی، توت، انجیر خشك و... با داشتن مواد مغذی مفید و ضروری برای سلامت می‌تواند به تأمین قسمتی از نیازهای تغذیه‌ای شخص كمك كند ضمنا از گرسنگی در فواصل بین وعده‌های اصلی غذائی جلوگیری كرده و از پرخوری در وعده‌های ناهار و شام پیشگیری می‌نماید.

به خاطر داشته باشیم كه گرسنگی طولانی و خالی نگاه‌داشتن معده به مدت زیاد، موجب افت قندخون شده و عوارضی از قبیل سردرد، سرگیجه، بی‌حوصلگی، خستگی، عصبانیت و گاه حتی افسردگی را در بر خواهد داشت.

بنابراین لازم است بین وعده‌های اصلی غذایی، از میان وعده استفاده شود. در مورد مصرف میان وعده باید دقت كافی به عمل آورد.

بدین معنا كه لازم است میان وعده‌ها از بین مواد خوراكی مفید و با ارزش تغذیه‌ای بالا انتخاب شوند، زیرا به همان اندازه كه میان وعده‌های مفید می‌توانند به سلامت انسان كمك كنند مصرف میان وعده‌های فاقد ارزش تغذیه‌ای یا مضر، سلامت شخص را دچار مخاطره خواهد نمود.

با توجه به مطالب فوق، اینک لازم است به نقش رسانه‌های گروهی در شكل‌گیری عادات غذایی اشاره شود.

نقش رسانه‌های گروهی در شكل‌گیری عادات غذائی

علاوه بر تاثیر خانواده در شكل‌گیری عادات و رفتارهای تغذیه‌ای در افراد، عوامل دیگری نیز در این امر دخالت دارند.

از جمله مهم‌ترین این عوامل، رسانه‌های گروهی است.

بطور كلی هر عاملی كه به صورت مكرر به افراد تلقین و به فرم دیداری و شنیداری در اختیار جامعه قرار گیرد بعد از مدتی در اذهان عمومی تثبیت شده و به صورت عادات و رفتارهای اجتناب ناپذیر در آنان راسخ می‌گردد.

رسانه‌ها در این مورد نقش بسیار مهم و سازنده‌ای به عهده دارند.

وسائل ارتباط جمعی می‌توانند اثرات بسیار مفید و ثمربخش در برقراری عادات و رفتارهای تغذیه‌ای در جامعه به عهده داشته باشند و یا برعكس موجب تثبیت عادات و رفتارهای غلط زیان‌آور و حتی خطرناك در بین افراد شوند.

متاسفانه در پاره‌ای از موارد رسانه‌ها به علل اقتصادی و تحت تاثیرشركت‌ها و كارخانجات تولید مواد غذائی به تبلیغات اغوا كننده، جالب و اشتها برانگیز در مورد برخی مواد خوراكی فاقد ارزش تغذیه‌ای و حتی مضر اقدام می‌نمایند، كه این امر موجب ترغیب افراد بخصوص كودكان و نوجوانان به مصرف بعضی مواد غذایی یا غذاهای ناسالم و فاقد ارزش تغذیه‌ای می‌شود.

گاه شاهد تبلیغات دروغین و اغراق‌آمیز رسانه‌ها در مورد خواص تغذیه‌ای برخی مواد خوراكی در درمان بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها هستیم.

به عنوان مثال این ادعا كه بعضی مواد غذایی موجب چربی‌سوزی و كاهش وزن می‌شوند و در درمان چاقی موثرند و یا تبلیغ در مورد فلان ماده خوراكی در درمان قطعی سرطان، دیابت و... همگی ادعاهایی كاذب و بی‌اساس هستند و موجب برقراری باورهای نادرست و مخرب در اذهان عمومی می‌شوند.

برخی از كارخانجات مواد غذائی با بهره‌گیری از روش‌های آموزشی بسیار دلچسب و تبلیغات جذاب و اشتها برانگیز، برخی مواد غذایی فاقد ارزش تغذیه‌ای و حتی زیان‌آور را وارد فرهنگ غذایی كشورمان می‌نمایند و افراد را عادت به مصرف این مواد كم خاصیت یا مضر می‌دهند.

مشكل بزرگ دیگر در زمینه تغذیه آن است كه گاه از افراد فاقد صلاحیت تغذیه‌ای در برنامه‌های صدا و سیما استفاده می‌گردد كه این امر موجب اغوای هموطنانمان در زمینه تغذیه و ایجاد باورهای دروغین و نادرست در آنان می‌شود.

گاه شاهد تعبیر و تفسیر اشتباه از گفته‌ها یا نوشته‌های متخصصین تغذیه در رسانه‌ها هستیم كه باعث ایجاد سوء تفاهم و باورهای غلط در اذهان عمومی می‌شود.

یكی از مسائلی كه گاهی اوقات در ارتباط با آموزش تغذیه ایجاد می‌شود، استفاده از واژه‌های علمی غیر مفهوم و غیر ملموس توسط برخی از تغذیه‌دانان می‌باشد كه می‌تواند موجب كاهش كارایی آموزش در اصلاح عادات غذایی جامعه شود.

عامل مهمی كه در آموزش تغذیه لازم است به آن توجه كافی مبذول شود آن است كه توصیه‌های تغذیه‌ای ملموس و قابل اجرا توسط آموزش گیرندگان باشد. هر نوع ابهام، سوء تفاهم و غیر قابل اجرا بودن مطالب آموزشی، در جامعه مفید نخواهد‌ بود و نمی‌تواند نقش موثری در اصلاح عادات و رفتارهای تغذیه‌ای افراد و ایجاد باورهای صحیح تغذیه‌ای در جامعه داشته باشد.