ركسانا خوشابی؛ منیژه نیكوقدم
عید نوروز جشن ملی ایرانیان، زنده شدن طبیعت و آغاز فصل بهار، فرصتی مناسب برای رشد روانی و اجتماعی کودکان و نوجوانان است. اما رشد اجتماعی به چه معناست؟ به مهارت‌های برقراری ارتباط با دیگران و درک احساس و نظر آنها، توان بیان احساس و نظر خود به دیگران، توان همکاری و همدلی با دیگران و ارتباط با محیط، رشد اجتماعی می‌گویند.
می‌توان کودک و نوجوان را با نگاه عمیق تر به قوانین و سنت‌ها در سیر رشد روحی، روانی نیز قرار داد، قبول سنت‌های اجتماعی و توجه به مفهوم آن، ارتباط با طبیعت و درک اهمیت حفظ و گسترش زندگی انواع موجودات زنده و دوست داشتن طبیعت از جمله دست آورد‌هایی است که بهار می‌تواند برای کودکان ونوجوانان به ارمغان بیاورد.
آشنایی با رسوم و سنت‌های ملی
بخشی از اجتماعی شدن و کسب آگاهی، آشنایی با آداب و رسوم ملی و ایجاد توجه نسبت به آنها است. شناخت و کسب آگاهی نسبت به سنت‌ها فرزندان ما را از داشتن نگاه تقلیدی، متوجه نگرش دیگری می‌کند. کودکان از انجام کارهای خاص در روز‌های خاص، با دوستان و همکلاسی‌هایشان لذت می‌برند. چه خوب است که ضمن انجام این کار‌ها وارتباط‌ها به فلسفه و نکات اخلاقی و انسانی آن هم اشاره کنید تا فرزندتان با دیدی باز‌تر به این رسوم نگاه کند.
کودکان را در خانه‌تکانی شرکت دهید
خانه‌تکانی که یکی از رسم‌های سال نو است، فرصتی است تا اعضای خانواده برنامه‌ریزی، همکاری و مسئولیت‌پذیری را در کنار هم تمرین کنند. تقسیم کار و شرکت دادن اعضای خانواده در خانه تکانی علاوه بر اینکه آموزش‌های اجتماعی بسیار برای کودکان و نوجوانان دارد، فضایی پر از صمیمیت و همدلی در خانواده ایجاد می‌کند.
در مورد کودکان کوچکتر می‌توانید این فعالیت‌ها را به شکل بازی هم ترتیب دهید و چه خوب است هر وقت فرزندتان کار محوله را تمام کرد از او قدردانی کنید و از نکات مثبت کارش تعریف کنید و سعی کنید در عین دخالت او و محول کردن مسئولیتی درحد توانش،کارهای سنگین و خطرناک را به او واگذار نکنید. مخصوصاً کودک را در سبز کردن سبزه شرکت دهید و اگر امکانش وجود داشت دانه‌ها را به او داده و مسئولیت رشد سبزه را به خود او بسپارید.
برای خرید لباس و حتی وسایل خانه از آنها نظر بخواهید
خرید سال نو نیز یکی از بخش‌های دیگری است که مورد علاقه کودکان و نوجوانان است (بخصوص خرید سفره هفت‌سین)؛ فرصتی برای تمرین تقسیم بودجه مالی، انتخاب درست، همفکری و مشورت و... است. سعی کنید تا جایی که ممکن است کودکان را در این فعالیت شرکت دهید.
به کودکان خود درباره مصرف صحیح و روش‌های انتخاب جنس مناسب و معیار‌‌های خرید مناسب توضیح دهید. هر قدر فرزندتان بزرگ‌تر است به او فرصت و آزادی عمل بیشتری برای انتخاب دهید. با آنان در این ایام بیشتر همدلی و همراهی کنید و کمتر نقش فرماندهی به خود بگیرید.
در شلوغی قبل از تعطیلات و در ایام تعطیلات فرزندان را فراموش نکنید
دستورات و اوامر پدر و مادر در ایام پر مشغله بیشتر و شدیدتر می‌شود. والدین معمولا کودکان خود را از نظر پشتیبانی عاطفی، در شلوغی ایام نوروز تقریبا فراموش می‌کنند و سرگرم کار‌هایی چون خانه‌تکانی، خرید، پذیرایی و برنامه‌ریزی برای سفر می‌شوند و در نظر ندارند که فقط اطاعت او امر به‌جا و بیجای کودک بصورت مکانیکی تامین نیاز‌های روحی و عاطفی کودک را نمی‌کند بلکه آنها به توجه عمیق‌تر و سازنده‌تری نیاز دارند.
با توجه به اینکه در زندگی شهری امروزه فرصت‌های مناسب برای در کنار هم بودن اعضای خانواده به سختی به دست می‌آید، تعطیلات نوروز فرصتی است برای اینکه والدین و کودکان با هم باشند و لازم است که با برنامه‌های مختلف و جالب تجربه‌ای شیرین از این ایام داشته باشیم.
انجام بازی‌های مختلف و متناسب با سن فرزند،گردش در طبیعت، قصه‌گویی و قصه خوانی، ورزش و... می‌تواند برای کودکان جالب باشد و اما یکی از موارد غیر جالب برای کودک دید و بازدید‌های بیش از حد در این ایام است. پس در این زمینه خیلی به آنها فشار نیاورید.
دید و بازدید‌های عید
دید و بازدید عید از جمله مراسمی است که تقریبا همه دوست دارند آنرا انجام بدهند و این سبب می‌شود فرزندتان در دید و بازدید‌های نوروزی بسیاری از روابط اجتماعی را فرا گیرد. برخی خانواده‌ها از اینکه فرزندشان حاضر نیست در این ایام همراهشان شود، گله می‌کنند اما نباید فرزندان خود را وادار به این بکنیم لازم است با تدبیر و مهارت در این رابطه تا حدی که ایام به کامشان تلخ نشود آنان را در دید و بازدید شرکت دهیم اگر بتوانید برنامه‌ای ترتیب دهید که به فرزندتان در دید و بازدید‌های نوروز خوش بگذرد، بیشتر همراه شما می‌شود.
مثلا برنامه دید و بازدید را کوتاه کنید و در جلسه‌های خودمانی‌تر بازی‌های دسته جمعی راه بیاندازید. در مسیر رفت و برگشت با فرزند خود صحبت کنید. اگر امکان دارد به پارک هم بروید و گاهی انتخاب مکان تفریح را به او محول کنید یا لااقل نظر او را هم بخواهید نظرخواهی از کودک او را رشد می‌دهد...
برای خواندن بخش دوم -نوروز برای گل های خانگی- اینجا کلیک کنید.
