زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر مهناز صلحی؛ دكترای تخصصی آموزش بهداشت و ارتقا سلامت

كودكان، سرمایه‌های ارزشمندی هستند كه رشد و توسعه جامعه در گرو سلامت و توانمندی جسمی و روحی آنان است. به معنای دیگر، توجه به سلامت كودكان در واقع سرمایه‌گذاری برای آینده روشن جوامع بشری محسوب می‌شود. امروزه سلامت نوزاد و كودك از اولویت‌های مهم متولیان بهداشت و سلامت است، به‌طوری كه توجه و مراقبت از سلامت نوزاد، یك بازه زمانی وسیع را قبل از تشكیل جنین تا دوران بارداری، زایمان و سال‌های ابتدایی رشد یعنی 1 تا 5 سالگی شامل می‌شود.

وضع بدن و حركات بزرگ
برای مدت زمان نامحدودی روی زمین می‌نشیند. می‌تواند خود را از حالت خوابیده به وضع نشسته، بلند كند. روی دست‌ها و زانوهایش می‌غلتد. كفل‌هایش را به این سو و آن سو حركت می‌دهد یا به سرعت به حالت راه رفتن خرسی (چهار دست و پا) به هر سو می‌رود. ممكن است به طرف طبقه بالا بخزد. با نگه داشتن مبل، به خودش فشار می‌آورد تا بلند شود و دوباره می‌نشیند. با بلند كردن یك پا و از طرفین گام برمی‌دارد. 

وقتی كسی یك یا دو دستش را بگیرد به سمت جلو یا طرفین راه می‌رود ممكن است برای چند لحظه به تنهایی بایستد. ممكن است به تنهایی راه برود.

بینایی و حركات ظریف
اشیاء كوچك را با حركت گازانبری بین انگشت شست و نوك انگشت اشاره می‌گیرد و برمی‌دارد. اسباب بازیها را به جلو می‌اندازد و پرتاب می‌كند و به آنها كه روی زمین افتاده‌اند نگاه می‌كند. بدرستی به جای اسباب بازیهایی كه خارج از محدوده دید او افتاده‌اند، نگاه می‌كند. به اشیایی كه علاقه دارد با انگشت سبابه اشاره می‌كند.

در خارج از خانه به حركت مردم، حیوانات یا وسایل نقلیه به مدت طولانی نگاه می‌كند، افراد آشنایی كه از دور به سمت او نزدیك می‌شوند، تشخیص می‌دهد. هر دو دستش را آزادانه به كار می‌برد اما ممكن است برتری كار با یك دست را نشان دهد. در هر دست با رفلكس چنگ زدن سه انگشتی، یك مكعب اسباب بازی را نگه می‌دارد و دو مكعب را برای تولید صدا به هم می‌زند.

رفتار اجتماعی و بازی
با كمی كمك به خوبی نوشیدنی را از فنجان می‌نوشد. قاشق را نگه می‌دارد و تلاش می‌كند برای غذاخوردن از آن استفاده كند گرچه اینكار را به طور آشفته انجام می‌دهد. در موقع لباس پوشاندن به او با بازكردن بازوها برای پوشیدن آستین و بازكردن پاها برای پوشیدن كفش، كمك می‌كند. اغلب كمتر اشیاء را به دهان می‌گیرد.

ریزش آب دهان متوقف می‌شود. موقعی كه اشیاء و فنجان یا جعبه‌ای به او نشان داده شود، اشیاء را به داخل یا خارج از فنجان یا جعبه خواهد گذاشت. اسباب بازیها را دستكاری می‌كند و آنها را برای تولید سروصدا، تكان خواهد داد. با لذت به صدای اسباب بازیها گوش می‌كند و فعالیت مناسبی برای دوباره سازی این صداها انجام می‌دهد.

در صورت درخواست بزرگسالان، اسباب بازی‌ها را به آنها می‌دهد و گاهی اوقات اینكار را به طور خودبخودی انجام می‌دهد. به سرعت اسباب بازی‌هایی كه از دید پنهان شده‌اند را پیدا می‌كند. دوست دارد مورد نظر افراد آشنا باشد و آنها صدای او را بشنوند. نسبت به افراد آشنا تمایل نشان می‌دهد. «دست دستی بازی می‌كند (دست می‌زند) و دستش را به علامت خداحافظی تكان می‌دهد، این كار را، هم به درخواست دیگران و هم به طور خود به خودی انجام می‌دهد. 

شنوایی و گفتار
اسم خودش را می‌داند و فوراً به آن جواب می‌دهد. با صدای بلند و پی در پی با آهنگ‌های گفتگویی مانند بطور نامفهوم سخن می‌گوید. صداسازی بیشتر شامل حروف صدادار و بسیاری از حروف بی‌صداست. با رفتار خود نشان می‌دهد كلماتی مانند ماشین، نوشیدن و گربه به مفهوم معمول آنها را می‌فهمد.

دستورهای ساده‌ای كه همراه با اشاره باشد مانند «این را به پدر بده» و «بیا پیش مامان» را می‌فهمد. صداسازی بازیگونه فرد بزرگسال را تقلید می‌كند و ممكن است كلمات معدودی را با اشتیاق زیادی به كار برد. ممكن است بنا به درخواست فرد بزرگسال اشیاء را به او بدهد یا مفهوم استفاده از اشیایی مانند برس را نمایش دهد (تعریف شی بوسیله استفاده از آن).