زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر ریحانه برکتین؛ متخصص کودکان و نوزادان

شستشوی منظم پوست در هوای گرم 
اولین قدم در مراقبت پوست نوزاد شستشوی منظم او بخصوص در هوای گرم است، این کار علاوه بر احساس شادابی و طراوت باعث تنظیم خواب و بیداری کودک خواهد شد. بدلیل حساسیت و لطافت پوست نوزاد ، توصیه می‌شود، جهت شستشوی کودک در حمام کمتر از مواد شوینده استفاده نمود و در صورت لزوم، از شوینده‌های خاص کودکان که بسیار ملایم بوده و باعث تحریک پوست و یا سوزش چشم نشود، استفاده کرد.

بهتر است در شامپو یا صابون خاص کودک اسانس یا رنگ‌های مصنوعی بکار نرفته باشد، تا خود باعث حساسیت پوستی نشود. پس از استحمام بهتر است بدن نوزاد و یا شیرخوار با دستمال نخی به آهستگی و ملایمت بطور کامل خشک شود. گاهی در مواردی مثل خشکی پوست کودک، توصیه می‌شود از مقدار کمی روغن و یا لوسیون بدن مخصوص کودک، جهت ایجاد رطوبت و چربی مورد نیاز پوست کودک استفاده نمود.

ادرار سوختگی 
از آنجایی که گاهی از پوشک‌های مرطوب و آلوده به ادرار و مدفوع بمدت طولانی استفاده می‌شود، جریان هوا درمحیط پوشک وجود نداشته و پوست شیرخوار بدلیل عدم کنترل ادرار و مدفوع بطور مداوم با این مواد دفعی تماس دارد، التهاب و قرمزی ناحیه باسن، اطراف مقعد، کشاله ران و نواحی اطراف مجرای ادرار بطور شایع دیده می‌شود، که در اصطلاح ادرار سوختگی گفته می‌شود، این حالت گاه بشدت باعث خارش و بیقراری کودک و برهم خوردن خواب و آسایش او می‌شود.

به منظور پیشگیری از این حالت توصیه می‌شود پس از هر نوبت دفع ادرار و مدفوع پوست شیرخوار بدقت و بطور کامل با آب ولرم تمیز شده و سپس اجازه داد تا خشک شود، پس از شستشو از یک پماد محافظتی مناسب مثلاً حتی وازلین می‌توان استفاده کرد تا بصورت یک لایه محافظ مانع تماس مداوم پوست با ادرار شود. از آنجایی که کودک معمولاً به فاصله کوتاهی پس از خوابیدن ادرار می‌کند باید در این موقع پوشک او را تعویض نمود.

درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک از دیگر مشکلات پوستی شیرخواران است، این حالت که نوعی اگزماست ابتدا بصورت خشکی و سپس بصورت قرمزی پوست صورت خود را ظاهر می‌کند، این ضایعات باعث بیقراری و خارش شده، گاهی افزایش یافته و ناحیه وسیعی از پوست گونه‌ها، پیشانی و کنار گوش‌ها را در برگرفته و حتی گاهی باعث عفونت و ترشح مختصر می‌شود. همین ضایعات گاهی با شدت کمتر در نواحی پوست ساق کودکان نیز دیده می‌شود. این بیماری در برخی موارد زمینه ارثی دارد.

پیشگیری و درمان 
جهت پیشگیری و درمان توصیه می‌شود از تماس با مواد محرک، شوینده‌های قوی، مواد حساسیت‌زا و گرمای زیاد پیشگیری شده، لباس‌های شیرخوار حتی‌الامکان از جنس نخی بوده و با محلول‌های مایع شستشوی لباس کودک شسته شده و پس از شستشو بدقت و یک دور اضافه آبکشی شود. لباس نو شیرخوار نیز بهتر است قبل از پوشیدن شسته شود، بهتر است، پوست کودک با لباس‌های نایلونی تماس نداشته باشد.

جهت حمام کودک باید از آب ولرم و صابون‌های غیر محرک (و حتی گاهی بدون استفاده از مواد شوینده) استفاده نمود و سپس پوست شیرخوار پس از حمام به آهستگی با یک دستمال نخی خشک شود. بهتر است از حمام‌های طولانی مدت پرهیز شود پس از حمام با استفاده از محلول‌های مرطوب‌کننده مناسب پوست کودک را به دقت و حوصله چرب کرد.

عرق سوز
عرق سوز نیز یکی از مشکلات پوستی شیرخواران است که بصورت جوش‌های ریز قرمز در بعضی نواحی مثل زیر گردن، سینه، باسن و کشاله ران دیده می‌شود. علت بروز این ضایعات بسته شدن منافذ غدد عرق پوست است که در شرایط آب و هوای گرم و شرجی بیشتر دیده می‌شود، در اغلب موارد این ضایعات سوزش و خارش دارد.

برای پیشگیری لازم است کودک را خنک نگه داشته و با استفاده از دستمال خیس محل‌های مستعد عرق سوز را تمیز نموده و سپس خشک نمود، از لباس‌های نازک و گشاد جهت وی استفاده کرد و از مایعات خنک نیز لازم است به میزان کافی استفاده نمود. در صورت بروز عرق سوز نیز بهتر است پس از شستشوی محل، اجازه داد خود بخود خشک شود. کودک را لازم است به محل خنک منتقل نمود و از مایعات خنک به میزان کافی استفاده نمود، بهتر است با ایجاد تهویه مناسب مانع تعریق کودک شد، اما استفاده از هیچگونه پماد یا کرم در نواحی عرق سوز توصیه نمی‌شود. 

آفتاب سوختگی 
جهت پیشگیری از این پدیده توصیه می‌شود در ساعات گرم روز (حدود ساعت 10 صبح تا 4 بعداز ظهر) حتی‌الامکان کودک از منزل خارج نشود و در صورت خروج از منزل در سایه باشد، از لباس‌های نازک اما پوشیده استفاده نمود، بهتر است در کودکان با استفاده از کلاه لبه‌دار صورت را از تابش آفتاب پوشاند، همچنین استفاده از ضد آفتاب‌های مناسب کودکان با درجه نفوذ مناسب منطقه زندگی، ضروری است و در صورت حضور طولانی مدت در آفتاب، تجدید آن ضروری است، حتی در روزهای ابری نیز استفاده از آن لازم است.

ضدآفتاب نباید به اطراف چشم مالیده شود، البته در کودکان کوچکتر از 6 ماه مصرف ضدآفتاب زیاد توصیه نمی‌شود. در صورت بروز آفتاب سوختگی بهتر است محل سوختگی را بمدت 10 تا 15 دقیقه به آرامی با یک دستمال نخی خیس، خنک نمود و پس از آن از پمادهایی که به این منظور در دسترس است استفاده کرد. اما در صورت بروز تب، وسعت آفتاب سوختگی، سوزش و یا درد، خستگی و یا بی‌حالی کودک، عطش بالا و ... باید به پزشک مراجعه نمود.