گام به گام با رشد و تكامل نوزاد
در نیمسالگی دوم زندگی، علاقه كودك به دنیای پیرامونش بیشتر میشود. او میتواند به راحتی بنشیند و بسیاری كارهای دیگر را بهطور مستقل انجام دهد. رفتارهای او اجتماعیتر میشود و دیدگاهی جدید نسبت به دنیای اطرافش پیدا میكند.
اجتماعی شدن
خودتان متوجه میشوید كه فرزندتان بسیار اجتماعیتر از قبل شده است. سرش را بر میگرداند تا صداها را بهتر بشنود و منبع صدا را نیز ببیند. سعی میكند تا در مكالمات اطرافیانش شركت كند و به آنها پاسخ دهد؛ البته نه با كلمات بلكه با حالت و تغییر چهرهاش. وقتی خودش را برای نخستین بار در آینه میبیند، در ابتدا نمیداند كه تصویر چه كسی را تماشا میكند، ولی علاقه دارد كه كودك داخل آیینه را ببیند. گاهی اوقات تكانی به خود میدهد تا از او نیز پاسخی دریافت كند.
مهارتهای اجتماعی و عاطفی
تا به حال مهمترین علایق شیرخوار در زندگی، غذا، خواب و شما بودید؛ اما حالا شخصیت او بهطور بارزتری در حال شكلگیری است.
رشد جسمی
حركتهای مداوم فیزیكی كودكتان طی شش ماه گذشته به او كمك كردهاند تا عضلاتش رشد كند، از نظر فیزیكی تعادل و كنترل بیشتری روی حركاتش داشته باشد.
در دست گرفتن اسباببازیها
وقتی كه یاد گرفت به تنهایی بنشیند، دیگر نیازی ندارد از دستهایش برای نشستن استفاده كند؛ بنابراین خیلی راحت میتواند اسباببازیهای خود را از زمین بردارد، به اطرافش بچرخد و با آنها بازی كند. باید اطرافش را با اسباببازیهای تمیز و مطمئن پُر كنید تا خطری تهدیدش نكند. مهارتهای تمركزی او هنوز در حال رشد هستند. چیزهایی را كه قبلاً دیده است، وقتی دوباره میبیند، برای چند دقیقه به آنها توجه میكند.
هماهنگی چشم و دست
وقتی كه چیزی را بر میدارد، میتواند به راحتی آن را در دستهایش نگاه دارد. بعد با كنجكاوی بیشتر آن را بررسی میكند و به سمت دهانش میبرد. گاهی آن را از یك دست به دست دیگرش میدهد و حتی گاه دو چیز را به هم میكوبد. با افزایش هماهنگی چشم و دست حتی میتواند چیزی مثل قاشق را نیز بردارد، برگرداند و به حالت درستتری به سمت دهان ببرد. میتوانید یك فنجان با دو دستگیره نزدیكش بگذارید و مقداری آب در آن بریزید. طولی نمیكشد كه او با دستهایش فنجان را بر میدارد و حتی سعی میكند آب داخل آن را بنوشد. او برخی غذاها را نیز در دستهایش میگیرد و شروع به خوردن آنها میكند؛ مثل تكهای نان. در این سن، نوزاد میداند كه چگونه باید غذاها و وسایلش را بین انگشت شست و انگشت سبابهاش نگه دارد. هرگز او را با تكههای غذا تنها نگذارید؛ چرا كه ممكن است خطر خفگی او را تهدید كند.
قویتر شدن
نوزاد شما در حال قویتر شدن است. او میتواند بدنش را خم و راست كند و مهارتهایش را به شما نشان دهد. حتی برخی از كودكان در شش ماهگی سعی میكنند بدن خود را به سمت بالا بكشند و در حالت ایستاده قرار بگیرند. همه این موارد تمرینهای مناسبی برای آمادگی او هستند؛ زیرا به زودی قرار است وارد مرحله جدیدی شود و ایستادن و راه رفتن را یاد بگیرد.
برقراری ارتباط عاطفی
او میتواند به راحتی بنشیند. از بودن در جمع خوشحال میشود؛ ولی همچنان شما فرد مورد علاقهاش هستید و با همه چیز و همه كس برایش فرق دارید. هر وقت كه چیزی از دستش میافتد و نمیتواند آن را بردارد، به شما متوسل میشود. شاید حتی دیگر نخواهد با آن اسباببازی، بازی كند، اما این بهانه گیری ارزشش را دارد؛ چرا كه میتواند یكبار دیگر به روی شما لبخند بزند و لبخند شما را ببیند. لذت بردن از شما نشان دهنده این است كه پیوند عاطفی بسیار عمیقی بینتان وجود دارد. وقتی كه برای لحظاتی از برابر دیدگانش دور شوید، لبهایش به سمت پایین آویزان و چشمهایش پر از اشك میشود؛ زیرا احساس میكند شما را برای همیشه از دست داده است. اما پیش از آنكه اشكهایش بهطور كامل از چهرهاش سرازیر شود، شما مجدداً پیش او بر میگردید و در همان لحظه گریه او به شادی تبدیل میشود و میخندد.
برخی فعالیتها برای رشد مهارتها
حالا دیگر میتوانید در كنار هم از انجام كارهای زیادی لذت ببرید. به این ترتیب مهارتهای اجتماعی و جسمی او نیز تقویت میشود. همیشه به یاد داشته باشید كه باید او را تشویق و تمجید كنید تا علاقه بیشتری برای ادامه اینكار داشته باشد.
همه كودكان حباب را دوست دارند و دوست دارند با كمك انگشتان خود حبابها را بتركانند. یك حباب درست كنید و آنرا جلوی چشمانش بگیرید تا دستش را دراز كند و آنرا بتركاند بعد از حباب بازی دستهایش را بشویید تا آب صابون دار را به چشمانش نمالد.
او را تشویق كنید با بالا و پریدنهای بسیار احساس شادی و نشاط كند. او را در یك پتوی نرم بگذارید و با احتیاط به بالا بیندازید. فرزند شما از احساس كنده شدن از زمین لذت میبرد. او را دوباره پایین بیاورید تا روی پاهایش قرار بگیرد.
كودكان از بازیهای حبابی و تركاندن آنها و بازیهایی كه باید سكهای را فشار دهند، لذت میبرند. بگذارید وسایلش را به سمت خودش بكشد و با استفاده از دستها و انگشتان هم مهارت هماهنگ سازی اعضای بدن را بیاموزد و هم عضلات خود را تقویت كند.
فرزند خود را تشویق كنید تا مهارتهای اجتماعیاش را بیشتر كند. روی انگشتان خود نقاشی بكشید (هر كدام را به یك شكل) و به جای هر كدام آواز بخوانید، برقصید، برایش بوسه بفرستید و با او حرف بزنید. از آنجاییكه اكثر كودكان معمولاً همه چیز را به سمت دهانشان میبرند، بهتر است وسایل پیرامون آنها همیشه بیخطر و تمیز باشد.
ماساژ دادن
ماساژ دادن در این روزها تاثیر زیادی روی رابطه والدین و نوزاد دارد. این یك راه فوقالعاده برای بیان احساسات و تامین نیازهای عاطفی نوزاد است.
ماساژ سر و صورت
با استفاده از انگشت شست خود حركات چرخشی روی فرق سر او ایجاد كنید. بعد به آرامی پیشانیاش را ماساژ دهید و از وسط پیشانی كمكم به سمت ابروها بروید و تا اطراف گوش و شقیقهها این حركت دورانی را ادامه دهید.
ماساژ دست و پاها
یكبار دست راست را و یك بار دست چپش را از بازو تا انگشتان ماساژ دهید. دست مشت كردهاش را باز كنید و كف دستش را نیز ماساژ دهید. پشت دستش را نیز همین گونه بمالید. بعد كمی انگشتهایش را بكشید. اینكار را به آرامی انجام دهید تا اصلاً احساس ناراحتی نكند. پاها را نیز همانند دستها نوبت به نوبت ماساژ دهید. كف پایش را روی دست گرفته، كمی انگشت شست پایش را فشار دهید و بعد هر یك از انگشتان پایش را یكییكی كمی بكشید. كودك خود را روی زمین بخوابانید. دستهایتان را روی شكمش بگذارید و با حركت دستها كمكم به سمت پهلو بروید با حركتی شبیه به كشیدن قلب و شكم او را ماساژ دهید.
احساسی در درون او
بخشی از وابستگی عمیق او به شما، به این دلیل است كه درك كرده برای شما یك فرد به خصوص است و با بقیه فرق دارد. این مرحله بسیار مهم است. ممكن است در طول چند ماه آینده به خاطر شغلتان مجبور باشید چند ساعت در روز از او دور شوید و این به شدت باعث نگرانی و ناراحتی او میشود. این مساله شاید برای شما هم آزار دهنده باشد؛ اما كاملاً طبیعی است و معمولاً تا دو سه سالگی ادامه دارد. در عین حال، ارتباط او با دیگر افراد زندگیاش نیز بیشتر میشود؛ مثل پدر بزرگ و مادر بزرگ، خواهر یا برادر و پرستارش. این روابط و تقویت آنها كمك میكند تا كمكم آمادگی لازم برای دور بودن از شما را پیدا و خود را با دیگران سرگرم كند.
مهارتهای زبانی و هوشی
فعالیتهای روزمره نوزاد شما حالا دیگر برایش بسیار آشنا هستند. بسیاری از چیزهایی را كه در چند ماه گذشته برایش اتفاق افتادهاند، به خاطر سپرده است. قبل از آنكه شروع به قلقلك دادن او كنید، از حالتی كه به خود میگیرید، میفهمد كه قصد خنداندن او را دارید و شروع به خندیدن میكند. وقتی كه چیزی از برابر دیدگان او دور میشود، او فكر میكند كه آن چیز اصلاًٌ وجود نداشته است! در پایان این ماه، او كمكم درك میكند كه وقتی چیزی دیده نمیشود، دلیل بر آن نیست كه وجود ندارد. او میتواند نام خود را تشخیص دهد و با شنیدن نامش سرش را برمیگرداند. همچنین علاقه زیادی به تكرار برخی صداها مثل «بابابابا» یا «ماماماما» دارد.