تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
شاید اصلاً به نظر نرسد، ولی نوزادتان در حالت خواب، كارهای بسیاری انجام می‌دهد. بدنش كالری تبدیل میكند. تمام سلول‌های بدن او و مغزش با سرعت زیادی در حال تكثیر و همزمان مشغول ساختن گلبول‌های سفید خونی هستند. این گلبول‌ها برای سیستم دفاعی بدنش لازم‌اند. بهترین زمان برای رشد نوزاد، وقتی است كه او در خواب است؛ چرا كه خواب، هورمون‌های رشد او را تحریك میكند.
ذهن نوزاد در حال خواب بسیار فعال است. چرخه خواب او بسیار كوتاه‌‌تر از چرخه خواب شماست. این چرخه 47 دقیقه است؛ در حالی كه چرخه خواب یك فرد بزرگسال 90 دقیقه می‌باشد. در این چرخه زمان زیادی به بخش سبك خواب (REM) تعلق دارد (حدود 50 درصد) در حین خواب (در مرحله REM) بخش‌هایی از بدن او تكان می‌خورد و چشم‌هایش كمی پرپر می‌زنند.
اینها نشانه‌های خواب دیدن هستند. مثل آن است كه هر لحظه می‌خواهد بیدار شود. بقیه خواب او، خواب آرام و عمیق است و چهار مرحله دارد. در این مرحله بیدار كردن نوزاد از خواب دشوار است. حدود 4-5 هفته بعد از تولد، او كم‌كم عادت میكند كه شب‌ها بیشتر بخوابد و روزها بیشتر بیدار بماند. این وضعیت با گذشت زمان بهتر هم می‌شود؛ فقط باید كمی صبور باشید.
در روزهای نخستین پس از تولد او نمی‌تواند روز و شب را از هم تشخیص دهد؛ پس لازم است شما آن را به او یاد دهید. برای كمك كردن به او جهت تنظیم شب و روز می‌‌‌توانید كاری كنید كه خواب روزانه‌اش را در اتاقی روشن بگذراند و در حین خواب صداهای طبیعی كه در هر خانه‌ای وجود دارد، به گوش برسد.
یعنی محیط خواب نوزاد را در طول روز تاریك و بی‌سر و صدا نكنید؛ اما در عوض شب‌ها باید در اتاقی تاریك و آرام بخوابد. وقتی كه نوزادتان دو ماهه شد، خوابش منظم‌تر می‌شود. در طول روز تقریباً یكبار در فاصله صبح تا ظهر می‌خوابد و یكبار در فاصله ظهر تا شب.
این كار به او یاد می‌دهد كه زندگی ریتم خود را دارد و نوزادتان به پیرامونش اعتماد بیشتری پیدا میكند و احساس امنیت بیشتر میكند. وقتی كه او از اتفاقات پیرامونش بیشتر آگاه شد و مهارت‌های ذهنی‌اش بهبود یافتند، بیشتر با موضوعات مربوط به روز آشنا می‌شود و كم‌كم خود را آماده لذت بردن از خواب شبانه میكند.
سعی كنید هر روز بعدازظهر چند برنامه ثابت داشته باشید تا با آنها خو بگیرد. مثلاً هر روز بعدازظهر یك حمام آب گرم و كمی بازی كردن را برنامه ثابت او كنید. سپس به او شیر بدهید و شروع كنید به لالائی خواندن تا به این روال همیشگی عادت كند. قرار دادن نوزاد در رختخواب در حالی كه بیدار است یعنی اینكه او برای خوابیدن به سینه شما و یا شیشه شیرش وابسته نیست.
در ضمن وقتی او حركت میكند و جنب و جوش دارد و در حالت كاملاً بیداری در رختخوابش دراز می‌كشد، كاملاً می‌فهمد كه كجاست و احساس امنیت بیشتری میكند. تا زمانی كه گرسنه نشود و یا احساس ناراحتی نكند، از خواب بیدار نمی‌شود؛ چون محیط قبل از خواب برایش آشناست.
اگر امكان آن وجود دارد كه همسرتان نیز لحظاتی را در كنار او باشد، بسیار بهتر است. مثلاً برایش كتاب بخواند و یا او نوزاد را حمام كند. به این ترتیب رابطه میان پدر و فرزند مستحكم‌تر شده و اعتماد نوزاد به پدرش نیز بیشتر می‌شود و احساس خوشبختی بیشتری میكند.
چند نكته مهم
بسیاری از والدین نگران سندرم مرگ ناگهانی نوازد هستند. با رعایت برخی نكات احتمال بروز این سندرم بسیار كاهش می‌یابد و دیگر نباید نگران آن بود: نوزاد را همیشه به پشت بخوابانید. از پتوهای سبك برای روانداز استفاده كنید تا هم روی بدنش سنگینی نكند و هم باعث گرمای زیاد نشود.
از رختخواب پنبه‌ای كه باعث می‌شوند نوزاد در آنها فرو برود، استفاده نكنید و فضاهای خالی بین لبه‌های تختخوابش را پُر كنید. نوزاد نیازی به استفاده از بالش ندارد. هیچ‌گاه در مجاورت نوزادتان سیگار نكشید و او را از محیط كثیف و دودآلود دور نگه دارید. دمای اتاق او را مرتباً چك كنید. گرمای بیش از حد خطرناك است و نوزاد نابالغ شما قادر به مقابله با گرمای زیاد از طریق عرق كردن نیست.
یكی از مهم‌ترین علل سندرم مرگ ناگهانی نوزادان، گرمای بیش از حد محیط است. وقتی كه خیلی خسته هستید، داروی خاصی مصرف كرده‌اید كه شما را خواب آلود كرده است و هرگز نوزادتان را در رختخواب خودتان نخوابانید.
خوابیدن در كنار نوزاد
در طول چند ماه نخست بعد از تولد، نزدیكی به نوزاد اهمیت زیادی دارد، چرا كه باید حتماً در طول شب چند بار به او شیر بدهید. شاید حتی بخواهید كه او در رختخواب خودتان و بسیار نزدیك به شما باشد. این اتفاق معمولاً برای مادرانی كه شیر خود را به فرزندشان می‌دهند، می‌افتد.
برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند كه این نزدیكی و در كنار هم خوابیدن، بسیار به نفع نوزاد است و باعث می‌شود تنفس و دمای بدنش تنظیم شود. حتی برای رشد عاطفی او نیز مفید است. احساس اینكه او را در كنار خودتان دارید، برای شما نیز شگفت‌انگیز و آرام‌بخش است و می‌تواند از بسیاری اضطراب‌ها و استرس‌های شما بكاهد و بیشتر احساس خوشبختی كنید.
خوابیدن در كنار نوزاد، یك انتخاب شخصی است و در فرهنگ‌های مختلف مردم به شیوه‌های متفاوت عمل می‌كنند. اینكه هم شما و هم نوزادتان در هر مرحله از خواب به خوبی استراحت كنید، مهم است. برخی از والدین از اینكه نوزادشان كنار خودشان و همسرشان باشد، احساس ناراحتی و دلهره می‌كنند و ترجیح می‌دهند او را در گهواره‌اش بگذارند.
برای خواندن بخش دوم -درباره خواب نوزاد- اینجا کلیک کنید.
