با سلام، با خوردن نان هر نوع و مقداری كه باشد، دچار نفخ و گاز روده میشوم. چكار كنم؟
پاسخ ارائه شده توسط: دكتر سیدمرتضی صفوی؛ متخصص تغذیه
برای رهایی از نفخ و گاز شکم سعی کنید غذای خود را در حال آرامش صرف نمایید . غذا خوردن در مواقعی که استرس دارید و یا عجله دارید میتواند با سیستم هضم و جذب گوارش مداخله نماید. کم نیستند افرادی که نفخ شکم آنها را در زندگی روزمره دچار مشکلات فراوان بویژه در زندگی اجتماعی نموده است. اگر شما نیز از این دسته از افراد هستید توجه به نکات ذیل میتواند برای شما مفید واقع گردد. تولید گاز در دستگاه گوارش یکی از پدیدههای طبیعی بدن است اما اگر تولید گاز بیش از حد معمول باشد میتواند مشکل ساز گردد. گازهای تولید شده در مجرای گوارشی عموماً به دلیل تخمیر غذاهای جذب نشده مانند فیبر گیاهی در کولون ایجاد میگردند همچنین عدم توانایی سیستم گوارشی در هضم برخی از اجزای خاص غذایی (اجزایی مانند گلوتن در غلات و یا قند موجود در محصولات لبنی و یا میوهها) نیز ممکن است منجر به تولید گاز گردد.
منابع اصلی تولید گاز در دستگاه گوارش شما احتمالا عبارتند از: • پس ماندههای غذایی در کولون • تغییر در سیستم باکتریایی گوارشی به دلیل مصرف آنتی بیوتیکها و یا دیگر داروها • سوء جذب کربوهیدرات که میتواند تعادل باکتریهای مفید دستگاه گوارشی را دگرگون نماید. • بلعیدن هوا و مهاجرت هوای بلعیده شده به ناحیه کولون • یبوست ( باقی ماندن اضافههای غذا در ناحیه کولون زمان بیشتری را برای تخمیر تولید مینماید) • برخی مواقع ممکن است گازها نشانه یک اختلال گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر و یا اختلال عدم تحمل لاکتوز باشند. اقدامات زیر ممکن است شما را در جهت پیشگیری از تولید گاز بیش از حد در دستگاه گوارشتان یاری رسانند: • اجتناب از مصرف غذاهایی که بیشترین تاثیر را بر دستگاه گوارشتان دارند و بیشتر از سایر غذاها شما را متاثر مینمایند:
این غذاهای محرک عموماً عبارتند از: حبوبات و نخود فرنگی، عدس، کلم، پیاز، بروکلی، گل کلم، موز ، کشمش، نان غله کامل، سالاد و نوشیدنیهای کربناته. • ممکن است این پرسش به ذهن شما خطور کرده باشد که چرا لوبیا و حبوبات گاز تولید میکنند؟ حبوبات حاوی چند نوع قند هستند که برای انسان قابل هضم نیست و وقتی این قندها به روده میرسد، تحت تاثیر عملکرد باکتریهای روده و تخمیر، گاز تولید میشود. • اگر مصرف محصولات لبنی برای شما مشکلساز میگردد میتوانید انواع محصولات کم لاکتوز و یا عاری از لاکتوز را مصرف نمایید. • غذاهایی با محتوای چربی کمتر را مصرف نمایید: چربی روند هضم و جذب را در سیستم گوارشی آهسته مینماید لذا به غذاها زمان بیشتری را برای تخمیر شدن میبخشد .
بهطورموقت غذاهای پرفیبر را محدود نمایید: هر چند که فیبر به هضم غذا کمک مینماید ولی بسیاری از غذاهای پرفیبر همچنین تولید گازها را افزایش میدهند. لذا پس از اینکه قدری استراحت را به سیستم گوارشی تان دادید و برای مدتی کوتاه مصرف غذاهای پرفیبر را محدود نمودید مجددا به طور آهسته و تدریجی مقادیر فیبر لازم را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. البته توجه به این نکته ضروری است که خیلی از افرادی که از نفخ بیش از حد شاکی هستند از سبزیجات و میوهجات حذر مینمایند، اما در عین حال از انواع فست فود و نیز غذاهای حاوی چربی بیش از حد استفاده میکنند. اگر شما نیز این نوع رژیم غذایی را برای خود انتخاب نمودهاید، باید بدانید که اثرات مخرب رژیم غذایی حاوی انواع چربی و نیز مواد افزودنی میتواند به مراتب بیش از سبزیجات و میوهجات که حاوی فیبر فراوان میباشند، باشد.
• به آهستگی غذا بخورید: سعی کنید غذای خود را در حال آرامش صرف نمایید. غذا خوردن در مواقعی که استرس دارید و یا عجله دارید میتواند با سیستم هضم و جذب گوارش مداخله نماید. • غذای خود را با دهان بسته میل نمایید و از مصرف سیگار و آدامس اجتناب نمایید : تند غذا خوردن و صحبت کردن در هنگام صرف غذا (غذا خوردن با دهان باز) ممکن است موجب شود که قدری هوا بلعیده شود و همچنین به هنگام جویدن آدامس و سیگار کشیدن نیز ممکن است قدری هوا بلعیده شود. • تحرک بدنی خود را بهویژه پس از صرف غذا افزایش دهید: ممکن است یک پیادهروی کوتاه پس از صرف غذا مفید واقع شود. چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمایید: اگر دچار عوارضی چون نفخ شدید و آروغ زدن و دفع گاز بدون اختیار هستید و علائم شما با اصلاح عادات غذایی بهبود نیافته است و نیز اگر به عوارضی به شرح زیر مبتلا میباشید باید با پزشک متخصص مشورت نمایید:
• اسهال • یبوست • تهوع و یا استفراغ • کاهش وزن • درد شکمی و یا درد در ناحیه مقعد • تپش قلب مداوم • حضور خون در مدفوع • تب کلیه علائم مذکور ممکن است از علائم ابتلا به یک عارضه گوارشی باشند. برخی اوقات ممکن است علائم گوارشی موجب شرمندگی باشند اما هرگز نباید اجازه دهید که احساس شرم و خجالت شما را از جستجوی کمک و مشاوره برای برطرف نمودن مشکلتان بازدارد، چرا که معالجه این مشکل امکانپذیر و میسر میباشد.