آذين صحابی
سندرم خستگی مزمن (CFS)
این بیماری هم یكی دیگر از بیماریهای غیر خودایمنی است كه تشخیص آن ممكن است راحت نباشد. هیچ‌كس به درستی نمی‌داند علت این عارضه چیست، ولی مطالعات نشان داده كه عفونت‌های ویروسی نهفته، برهم خوردن تعادل هورمون‌ها و استرس می‌توانند در بروز این بیماری موثر باشد.
پژوهشگران معتقدند كه حداقل یك میلیون آمریكایی به این سندرم مبتلا هستند، ولی كمتر از 20 درصد آنها تشخیص داده شده‌اند. زنان، به‌خصوص در دهه 40 و 50 زندگی، چهار برابر بیش از مردان در معرض ابتلا به این سندرم هستند كه ممكن است با تغییرات هورمونی دوران یائسگی در ارتباط باشد.
نشانه‌ها
خستگی این بیماران با فعالیت فیزیكی بیشتر شده و با استراحت هم بهتر نمی‌شود. به همین جهت میزان فعالیت فیزیكی این افراد پس از ابتلا به بیماری به طور مشخصی كمتر از دوران قبل از بیماری است.
آنها ممكن است كاری را كه یك ساعت طول می‌كشد، در سه ساعت انجام دهند. تضعیف حافظه و تمركز و دردهای عضلانی از دیگر نشانه‌های این بیماری هستند.
راه تشخیص
هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص این سندرم وجود ندارد؛ بنابراین وقتی با این علائم به پزشك مراجعه كنید، برای تشخیص بیماری آزمایش‌های مختلفی انجام خواهد داد.
اندازه‌گیری هورمون‌های تیروئید و معاینات روانی برای تشخیص بود یا نبود افسردگی از جمله این آزمایش‌هاست.
درمان
مطالعه‌ای در سال 2006 نشان داد مصرف داروی ریتالین كه تحریك‌كننده سیستم عصبی است، می‌تواند برای كاهش علائم مبتلایان به سندرم خستگی مزمن مفید باشد و تمركزشان را بهبود بخشد.
ولی بخش عمده درمان به صورت تجربی است؛ به این معنا كه پزشكان به بیماران توصیه می‌كنند فعالیت‌های فیزیكی شدید انجام ندهند و به طور متعادل ورزش كنند. همچنین الكل ننوشند و از میزان مصرف نوشیدنی‌های كافئین‌دار بكاهند. استراحت كافی و كاهش استرس در زندگی روزمره هم در بهبود علائم آنها موثر است.
سندرم تخمدان پلی كیستیك (PCO)
این بیماری شایع‌ترین اختلال هورمونی بین زنان در سنین باروری است. از هر 10 زن، یك زن در سنین باروری به این عارضه مبتلا می‌شود. دلیل اصلی بروز ناباروری در این زنان ترشح بیش از اندازه آندروژن و هورمون‌های مردانه است.
افزایش بیش از حد آندروژن با عدم تعادل در سطوح انسولین مرتبط است. دكتر كاترین شریف، یكی از مدیران مركز سندرم تخمدان پلی كیستیك دانشكده پزشكی در فلادلفیا می‌گوید: «انسولین یك هورمون شبه رشد است و باعث چاقی می‌شود.
اگر مقدار انسولین در خون زیاد باشد، تخمدان‌ها بیش از حد تستوسترون ترشح می‌كنند و این باعث تشكیل كیست در تخمدان‌ها می‌شود. بیش از نیمی از زنان مبتلا به PCO یا دچار دیابت هستند و یا در مرحله پیش از ابتلا به دیابت قرار دارند.
نشانه‌ها
غیر از قاعدگی‌های نامنظم یا توقف كامل آن، رویش موی زیاد روی صورت، سینه، پشت و ران‌ها از علائم دیگر این سندرم می‌باشد. همچنین این بیماران دچار آكنه و ریزش مو می‌شوند و به سرعت وزن اضافه می‌كنند كه به نظر می‌رسد قابل كنترل نیست.
راه تشخیص
هیچ آزمایشی به تنهایی نمی‌تواند این بیماری را تشخیص دهد و پزشك مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را برای تشخیص قطعی انجام خواهد داد. او اندام‌های تناسلی را از لحاظ وجود كیست یا دیگر توده‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد و برای این كار از سونوگرافی استفاده خواهد كرد.
همچنین برای سنجش میزان گلوكز و تعدادی دیگر از هورمون‌ها، مانند هورمون‌های جنسی و هورمون‌های تیروئید آزمایش خون هم درخواست خواهد كرد. مصرف قرص‌های ضدبارداری می‌تواند سیكل‌های قاعدگی را منظم كند، سطوح آندروژن را در خون كاهش دهد، از میزان رشد موها بكاهد و جوش‌های آكنه را درمان نماید. مصرف داروی متفورمین كه قندخون را كنترل میكند و تولید تستوسترون را كاهش می‌دهد، برای كاهش وزن موثر است.
سندرم روده تحریك‌پذیر (IBS)
دیوید گرین والد، مدیر بخش بیماریهای گوارش مركز مونت‌فیور در نیویورك، درباره این بیماری می‌گوید: «درد و گرفتگی مزمن شكم، نفخ شكم، اسهال و یبوست از علائم این بیماری هستند كه به خاطر عملكرد نامطلوب در مسیری كه مغز و روده با هم ارتباط دارند، ایجاد می‌شود.
حدود 20 درصد از آمریكایی‌ها به این عارضه مبتلا هستند كه زنان دو برابر بیش از مردان درگیر می‌شوند. دانشمندان حدس می‌زنند سیكل‌های قاعدگی زنان در بروز این عارضه تا حدی موثر باشد.
نشانه‌ها
برخی بیماران فقط اسهال و برخی دیگر یبوست دارند. عده‌ای هم دچار هر دوی این حالات هستند. غذاهای چرب و سنگین و لبنیات این بیماری را تشدید می‌كنند. مصرف قهوه و نوشیدنی‌های حاوی كافئین باعث شل شدن مدفوع و اسهال در این بیماران می‌شود.
راه تشخیص
یكی از روش‌های تشخیص بیماری این است كه پزشك بررسی میكند آیا بیمار 12 هفته در 12 ماه این علائم را داشته است یا خیر.
درمان
مصرف غذاهای حاوی فیبر (كه در بسیاری از میوه‌ها و سبزی‌ها مانند كلم بروكلی و دیگر سبزی‌ها و در نان‌های تهیه‌شده از آرد گندم كامل وجود دارد) یا مكمل‌های فیبر، علائم بیماری را بهبود می‌بخشند؛ ولی مصرف بیش از حد فیبر می‌تواند علائم، به خصوص نفخ را تشدید كند.
تجویز داروهای ضدافسردگی (بسیار كمتر از دوزی كه برای درمان اختلالات خلقی به كار می‌رود) می‌تواند فعالیت نورون‌هایی كه فعالیت روده را كنترل می‌كنند، كاهش دهد و حس ناراحت‌كننده‌ای كه فرد هنگام نفخ شكم دارد، تخفیف پیدا كند.
در ماهنامه بعدی، بحث بیماریهای زنان را با بیماریهای خودایمنی ادامه خواهیم داد...
برای خواندن بخش اول- بیماریهای زنان - اینجا کلیک کنید.
