زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر لعبت گرانپایه؛ متخصص جراحی عمومی، استادیار دانشگاه علوم پزشكی تهران 

طبقه‌بندی دردهای پستان در سنین مختلف چگونه است؟

در خانم‌ها در سنین زیر 35 سال شایع‌ترین فرم درد همان دردهای دوره‌ای است. در خانم‌های بالای 40-35 سال و به خصوص دوره یائسگی دردها از نوع غیردوره‌ای است؛ یعنی تمام طول ماه را درد دارند.

علل به وجود آمدن این دردها چیست؟

از لحاظ جنین شناسی و بافتی بافت سینه، بیشترین تراكم غدد شیری سینه در ربع فوقانی – خارجی یعنی نزدیك زیر بغل قرار گرفته، به همین دلیل بیشتر غده‌ها، چه خوش خیم و چه بدخیم در این قسمت به وجود می‌آیند و چون تحریكات هورمونی در غدد شیری صورت می‌گیرد، ممكن است این تحریكات بدون درد یا همراه با درد باشند.

علایم دردها به چه صورت است؟

خانم‌هایی كه دردهای دوره‌ای دارند، گاهی اظهار می‌دارند كه در ناحیه بالای سینه و به طرف زیربغل احساس درد دارند و گاهی نیز شكایت دارند كه دست و پشت كتف تیر می‌كشد؛ در حالی كه در گروه دوم كه دردها غیردوره‌ای است، فرد در تمام قفسه سینه به صورت یك طرفه یا دوطرفه احساس درد دارد. این درد به سیكل ماهیانه ارتباطی ندارد و در تمام طول ماه وجود دارد. 

كارهایی كه به طور اصلی برای برطرف كردن این دردها انجام می‌گیرد كدامند؟

بعد از مشخص كردن نوع درد، شدت درد را هم بررسی می‌كنیم. به طور كلی دردها به سه گروه خفیف (Mild)، متوسط (Moderate) و شدید (Severe) تقسیم می‌شوند. معمولا در گروه خفیف و متوسط نیازی به درمان دارویی نیست. قدم اول در درمان این بیماران تصحیح رفتارهای نادرستی است كه باعث به وجود آمدن این دردها می‌شوند. متاسفانه در فرهنگ جامعه ما اگر بیماری به پزشك مراجعه كند و دارو نگیرد احساس می‌كند كه درمان نشده و به پزشك دیگری مراجعه می‌كند.

باید توجه داشت كه خیلی از دردها با تصحیح نوع رژیم غذایی، تصحیح نوع نشستن و تصحیح نوع رفتارهایی كه فرد حین كار انجام می‌دهد، درمان می‌شوند؛ به عنوان مثال فردی كه كج می‌نشیند، یا قوز می‌كند یا همیشه كیفی بزرگ و سنگین حمل می‌كند، این رفتارهای غلط باعث می‌شوند كه آسیب‌های زیادی به گردن و شانه و سیستم عصبی كه از این ناحیه خارج می‌شود وارد شده، فرد دچار آرتروز زودرس شود و چون درماتوم‌های عصبی (ریشه عصبی) این ناحیه با سینه مشترك می‌باشد، ممكن است فرد دردهایی را در سینه احساس ‌كند در حالی كه اصلا مشكل به سینه مربوط نیست. در این موارد، با پیگیری و درمان آرتروز گردن یا شانه مشكل درد سینه برطرف خواهد شد.

در افرادی كه به طور معمول به حالت قوز كرده می‌نشینند، به دلیل وارد آمدن فشار زیاد به ستون فقرات ممكن است درد در هر دو سینه وجود داشته باشد. حتی گروه‌های زیادی از خانم‌ها كه از درد شكایت می‌كنند، افرادی هستند كه به مدت طولانی پشت كامپیوتر یا دستگاه تایپ می‌نشینند و یا كارهای دستی طولانی‌مدت مثل خیاطی، بافتنی یا گلدوزی انجام می دهند. به دلیل اینكه این خانم‌ها به مدت طولانی در حالت قوز كرده قرار می‌گیرند، فشارهایی به سیستم عصبی وارد می‌شود كه باعث ایجاد دردهای سینه می‌شود؛ بنابراین مشكلات مربوط به عضلات و ستون فقرات می‌توانند در دردهای سینه دخیل باشند. 

علاوه بر این مسایل، اگر در ریه خانم مسنی كه ناراحتی قلبی یا تنفسی دارد یا از سیگار یا قلیان استفاده می‌كند و به ناراحتی ریوی یا آسم مبتلاست، عفونتی ایجاد شود، باعث ایجاد درد در همان قسمت می‌گردد و ممكن است فرد به تصور اینكه مشكل سینه است به اشتباه به پزشك جراح، زنان یا ماما مراجعه كند. این بیماران باید با توجه به مشكلی كه دارند به پزشك مربوطه ارجاع داده شوند.

پس در مواردی كه دردهای غیردوره‌ای (non cyclic) وجود دارد، چون خانم‌ها مسن‌تر هستند و مسائل جانبی هم بیشتر مطرح است، علاوه بر معاینه سینه باید مسائل جانبی هم بررسی شوند.

بهترین توصیه‌ای كه به بیماران دارید چیست؟

در هر دو گروه چه سیكلیك و چه غیر سیكلیك، تصحیح روش تغذیه به مریض توصیه می‌شود. معمولا محدودیت سدیم، كافئین، گزانتین و تیرامین را توصیه می‌كنیم كه اكسیدان هستند و باعث می‌شوند بافت غده‌ای سینه نسبت به هورمون‌های استروژنی داخلی فرد و هورمون‌های خارجی كه استفاده می‌كند تحریك‌پذیرتر شود. هنگام مصرف قرص‌های جلوگیری یا قرص‌های استروژنی سینه‌ها بیشتر دردناك، حساس و متورم می‌شوند، همچنین در افرادی كه زمینه فیبروكیستیك دارند باعث بزرگ‌تر شدن كیست‌ها می‌شوند.

توصیه ما به این افراد محدودیت مصرف چای، نوشابه، نسكافه، قهوه و انواع كولاها، سوسیس و كالباس و انواع كنسروها (كه حاوی مواد نگهدارنده می‌باشند)،‌ كرفس، ریواس، پنیر، فلفل و مواد محرك می‌باشد.
همچنین در افرادی كه دردهای دوره‌ای دارند، با توجه به اینكه نزدیك سیكل ماهیانه قسمت‌هایی از بدن و بافت سینه دچار ادم تجمع غیرطبیعی مایع در فضای بین سلولی بافت‌های بدن شده و سینه متورم‌تر و دردناك‌تر می‌شود، برای كاهش شدت درد، توصیه به محدودیت نمك می‌‌كنیم.

الفبای برخورد با دردهای پستان- قسمت دوم