تحریریه دنیای زنان
تبخال یك ضایعه پوستی است كه از ویروسی به نام هرپس سیمپلكس پدید میآید. این ویروس میتواند در همه جای پوست بدن ایجاد تاول و زخم كند. با اینحال، تبخال بیشتر در اطراف دهان، بینی، نواحی تناسلی و باسن پدید میآید. اگرچه معمولاً تبخال بیماری وخیمی نیست اما گاهی میتواند بسیار آزار دهنده باشد زیرا مكرراً عود میكند و ممكن است جای آن دردناك و بدشكل باشد.
در بیماران مبتلا به امراض مزمن و همچنین در نوزادان مبتلا به عفونتهای ویروسی، تبخال میتواند بسیار خطرناك و به ندرت حتی كشنده باشد.
چند نوع ویروس هرپس سیمپلكس وجود دارد؟
دو نوع ویروس تبخال 1 و 2 وجود دارد. ویروس نوع اول ایجاد تبخال لب میكند و بیشتر مردم در كودكی و نوزادی به این بیماری مبتلا میشوند. این بیماری عموماً در تماس نزدیك با افراد خانواده یا دوستانی كه حامل ویروس هستند از طریق بوسیدن و یا استفاده از قاشق و حوله منتقل میشود.
زخمها معمولاً مدت كوتاهی پس از تماس در نواحی لبها، دهان، بینی، چانه یا گونهها به وجود میآیند. عفونت اولیه تبخال ممكن است هیچ علامتی نداشته باشد ولی گاهی بیمار به علت عوارض بیماری احتیاج به اقدامات درمانی پیدا میكند.
نوع دوم ویروس، ایجاد تبخال تناسلی میكند و معمولاً پس از تماس جنسی با شخص آلوده، فرد دچار عفونت نوع دوم میشود هر دو نوع ویروس ممكن است به دنبال لمس محل مبتلا و سپس لمس محل سالم، توسط خود بیمار به سایر نقاط سالم بدن نیز منتقل شوند.
تبخال نوع یك
عفونتهای تبخال نوع یك، به صورت تاولهای ظریف و حاوی مایع شفاف، اغلب در صورت به وجود میآیند. به ندرت ممكن است عفونتهای نوع یك، در ناحیه تناسلی هم دیده میشوند. عفونت نوع اول همچنین ممكن است بر روی سایر زخمهای پوست نیز ایجاد شود.
پرستاران، پزشكان، دندانپزشكان و سایر پرسنل بهداشتی گاهی مبتلا به زخمهای تبخالی میشوند كه ناشی از ورود ویروس از محل زخمهای روی پوست انگشتانشان به دنبال معاینه بیماران، میباشد. تبخال دارای دو نوع عفونت اولیه و راجعه است. گرچه بیشتر مردم وقتی با ویروس مواجه شوند، مبتلا به عفونت میگردند، ولی فقط 10 درصد از آنها، در همان زمان علائم بیماری را نشان میدهند. زخمهای عفونت اولیه 20-2 روز پس از تماس با فرد آلوده ایجاد شده و در عرض 10-7 روز بهبود مییابند.
تعداد تاولها ممكن است یك عدد یا مجموعهای از چندین تاول باشد. قبل از این كه تاولها پیدا شوند ممكن است پوست دچار خارش یا سوزش شود. تاولها ممكن است در اثر ضربه پاره شده و مایع داخل آنها به بیرون تراوش كرده و دَلَمه ببندد. به تدریج دلمهها خشك شده میافتند و از زیر آنها پوست قرمز در حال ترمیم پیدا میشود.
زخمهای ناشی از عفونت اولیه كاملاً ترمیم شده و به ندرت اثری از خود باقی میگذارند. با اینحال، ویروس ایجاد كننده بیماری به سلولهای عصبی منتقل شده و به صورت خفته تا آخر عمر در آنجا باقی میماند. خیلی از مردم دچار عود مجدد بیماری نمیشوند، اما بسیاری نیز عود مجدد را در همان محل زخم اولیه یا نزدیك به آن تجربه میكنند.
اگرچه عفونتهای راجعه ممكن است كوتاهمدت یا طولانی باشند، ولی معمولاً خفیفتر از عفونت اولیه بروز میكنند. عوامل متعددی از قبیل تب، تابش آفتاب و عادت ماهیانه در خانمها، میتوانند باعث عود مجدد تبخال شوند، اما زمان عود در بسیاری از بیماران غیرقابل پیشبینی بوده و عامل مشخصی برای آن یافت نمیشود.
تبخال نوع دو
عفونتهای تبخالی نوع دوم معمولاً 20 - 2 روز بعد از تماس با شخص آلوده باعث پیدایش زخمهایی بر روی باسن، آلت مردان، واژن و گردن رحم میشوند. تماس جنسی شایعترین راه ابتلا به عفونت است. عفونتهای اولیه و راجعه هر دو میتوانند ایجاد مشكلاتی از قبیل زخمهای دردناك یا خارش دار، تب، درد عضلانی و احساس سوزش شدید در هنگام ادرار كردن كنند.
تبخال نوع دوم در جاهایی غیر از نواحی تناسلی هم ممكن است ایجاد شود ولی معمولاً پایینتر از كمر را مبتلا میكند. همانند عفونت نوع اول، محل و زمان عود در افراد مختلف متفاوت است. عفونت اولیه میتواند آنچنان خفیف باشد كه خود شخص متوجه نشود، اما سالها بعد عود رخ میدهد.
ممكن است عفونت اولیه اشتباه تشخیص داده شده و به حدس و گمانهای نادرست در مورد منشاء عفونت منتهی گردد. پس از عفونت اولیه، ویروس به سلولهای عصبی میرود و در آنجا باقی میماند تا زمانی كه توسط عاملی مثل عادت ماهیانه، تب، ضعف بدنی، بیماری، استرس و یا هر علت دیگر عود كند. درد و سوزش غیرطبیعی پوست ممكن است یك تا چند روز قبل از بروز عفونتهای اولیه یا راجعه وجود داشته باشد.
عفونتهای تبخالی چگونه تشخیص داده میشوند؟
معمولا چون علائم بیماری تبخال بسیار مشخص و منحصر به فرد هستند، آزمایش تشخیصی برای این بیماری لازم نیست. اما در صورتیكه تشخیص قطعی نباشد، مثلاً در موارد زخم ناحیه تناسلی یا گردن رحم، میتوان از ناحیه مبتلا نمونه برداری كرده و جهت كشت به آزمایشگاه فرستاد...
برای خواندن بخش دوم- چگونه نسخه تبخال را بپیچیم- اینجا کلیک کنید.