تحریریه زندگی آنلاین : فاطمه صالح‌نیا متولد ۱۳۶۳ در شهرستان فردوس استان خراسان جنوبی، در ۱۸ سالگی در رشته کتابداری پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان و در مقطع کارشناسی پذیرفته شد. وی پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه در بهمن ماه سال ۱۳۸۶، در آزمون استخدامی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در ابتدای سال ۱۳۸۷ شرکت کرده و موفق به اخذ نمره قبولی در آزمون شد و در بهمن ماه همان سال در کتابخانه عمومی شهید انصاری آیسک شروع به کار کرد.
صالح‌نیا در فروردین سال ۱۳۹۱ به عنوان کتابدار برتر کشوری در بخش فرهنگی برگزیده شد. وی در سال ۱۳۹۴ به کتابخانه عمومی علامه شیخ مفید اسلامیه شهرستان فردوس منتقل شد. در سالهای 98-1397 در اولین جشنواره قصه‌گویی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، به رقابت در مرحله منطقه ای و سپس کشوری راه یافت.
وی در کتابخانه، در کنار حرفه کتابداری، به انجام فعالیت های متنوع فرهنگی با محوریت کتاب اشتغال دارد و اجرای برنامه‌های فرهنگی برای کودکان ناشنوا را نیز در دستور کار خود قرار داده است. حوزه مورد علاقه او، بخش کودک و نوجوان است و در این حوزه نیز فعالیتهای متنوعی با محوریت کتاب انجام داده است. صالح‌نیا در آبان ماه ۱۳۹۹ و همزمان با بحران شیوع کرونا، در بخش فعالیتهای ترویجی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، برگزیده کشوری شد.
گفتگوی صمیمی ما با فاطمه صالح‌نیا را در ادامه می‌خوانید.
بیشتر بخوانید:
زنان کارآفرین و نیمرخ زنانه اقتصاد ایران
دو کارآفرینی که شیرین کاشتند!
به نظر شما یک کتابدار موفق باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
به‌نام خدا. یک کتابدار موفق، باید در درجه اول تخصص و مهارت لازم را برای انجام خدمات کتابخانه‌ای دارا باشد. تبعا این مهم مستلزم شناخت کافی پیرامون ابزار کارش است. یک کتابدار موفق همچنین باید کتاب‌شناس - و فراتر از آن – منبع‌شناس باشد؛ منابع دیجیتال، منابع مرجع، نویسندگان، مترجمان، ناشران، موضوعات، سیرهای مطالعاتی و ... را خوب بشناسد تا بتواند اطلاعات کافی را در اختیار مراجعه‌کنندگان قرار دهد.
یکی دیگر از ویژگی‌های کتابدار موفق، ترویج کتابخوانی به ویژه از طریق برنامه‌های مختلف فرهنگی است. به نظر من، وظایف کتابدار، تنها به زمان حضور در کتابخانه محدود نمی‌شود؛ بلکه کتابدار باید در هر مکانی به فراخور شرایط و به روش‌های مختلف و خلاقانه، مروج کتابخوانی باشد. کتابدار موفق باید توانایی و مهارت برقراری ارتباط خوب و سالم با همکاران و مراجعان را داشته باشد؛ مهارت‌هایی مثل توانایی گوش دادن، اعتمادسازی، سخن گفتن، خوشرویی، صبوری و ...
کتابدار موفق می‌تواند با ارائه ایده‌های خلاقانه و اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی، محیط کار خود را – برای خودش و مراجعه‌کنندگان - از روزمرگی نجات می‌دهد.
بیشتربخوانید:
راز راه اندازی یک استارت آپ موفق
علاوه بر نقشی که در کتابخانه دارید، در خانه هم وظایفی بر عهده شماست. کتاب و کتابداری چه تاثیری در ایفای نقش شما در خانواده گذاشته است؟
به عنوان یک همسر و مادر، همیشه سعی کرده‌ام اطلاعات، دانش و مهارت‌هایم را به ویژه در زمینه همسرداری و تربیت فرزند افزایش دهم. اشتغال در شغل کتابداری در این راستا به من کمک بسیاری کرده است. مثلا در بحث تربیت فرزند، از قصه درمانی در محیط خانه بهره گرفتم و مهارت‌های گفتگو، صبوری در مواجهه با برخی مشکلات زندگی، تقویت فن بیان و افزایش درک متقابل افراد در روابط اجتماعی را با کمک کتاب‌ها آموختم. درمورد کسب آموزش‌هایی مثل هنر آشپزی، اطلاعات درباره گل و گیاهان و یا استفاده از ابزار و وسایل و ... در محیط خانه هم حرفه کتابداری به من کمک زیادی کرده است.
به نظر شما کتابخانه چه نقشی در توانمندسازی زنان خواهد داشت؟
در جامعه ما، زنان به عنوان محور اصلی خانواده، نقش موثری در تربیت و پرورش انسان‌ها دارند. خوشبختانه در سالهای اخیر شاهد رشد عضویت زنان در کتابخانه بودیم. به نظر من کتابخانه کمک می‌کند تا بانوان بتوانند نقش اجتماعی خودشان را به خوبی ایفا کنند. کتابخانه مثل مدرسه و دانشگاهی است که بدون معلم و کلاس به مردم درس می‌دهد. برگزاری برنامه‌هایی مثل: نشست‌های مشاوره و کارگاه‌های آسیب‌شناسی هنجارهای اجتماعی ویژه بانوان و مادران، کارگاه‌های آموزش صنایع دستی، برنامه‌های مشاوره‌ای و آگاهی‌بخشی نظیر برگزاری حلقه‌های صالحین و جلسات مشاوره و پرسش و پاسخ و برنامه‌های جذاب و مفرح مانند نشست حافظ خوانی و جشنواره مادران قصه‌گو و یا جشنواره غذاهای سنتی و بازی‌ها و آداب و رسوم سنتی و ... به توانمندسازی بانوان در جامعه و خانواده کمک خواهد کرد.
کتابخانه چه خدماتی برای زنان و مادران دارد؟
کتابخانه ها علاوه بر امانت کتاب، خدمات مختلف و متنوعی به زنان خانه دار ارائه می کنند. از جمله نشست های مشاوره ای با حضور کارشناسان و صاحبنظران برجسته و با موضوعات مختلف؛ فرزندآوری، تربیت فرزند، همسرداری، سبک زندگی و... کارگاه های آموزشی و علمی مانند: آشنایی با کامپیوتر یا شناخت گیاهان دارویی. برگزاری جلسات منظم هفتگی یا ماهانه حافظ خوانی و شعر خوانی. برپایی جلسات مختلف ماهانه یا هفتگی انس با قرآن - نهج البلاغه خوانی - مفاهیم و تفسیر قرآن. برگزاری کلاس های صنایع دستی مانند: تریکوبافی - آشپزی – نمددوزی. نشست های پرسش و پاسخ با موضوعات مختلف. نشست های جمع خوانی کتاب ویژه زنان خانه دار. جشنواره های مختلف فرهنگی مانند: جشنواره مادران قصه گو و جشنواره غذاهای محلی. برگزاری مسابقات ورزشی و بازیهای محلی. برگزاری نشست های بصیرتی و دینی با حضور کارشناسان.
شیرین‌ترین خاطره‌ای که در دوره اشتغالتان تجربه کردید چیست؟
روزی پشت میز امانت کتابخانه مشغول ثبت و مهر زدن کتابهای جدید بودم که یک مرد روستایی سلام کرد و سراغ کتاب «خورشید بی غروب» را گرفت. پرسیدم برای فرزندتان می خواهید؟ جواب داد: نه. برای خودم می خواهم. هنگام آبیاری در مزرعه، وقت خالی دارم. می خواهم این وقت را با مطالعه کتاب بگذرانم.
واقعا این خاطره برایم خیلی شیرین بود. اینکه هنوز هم آدمهایی هستند که در اوقات فراغت، سراغ کتاب می آیند برایم حسابی دلنشین است.
بیشتربخوانید:
10 اشتباه بزرگ در دنیای کارآفرینی
به نظر شما برای ترویج کتابخوانی و کتابخوان شدن خانواده ها چه کارهایی باید انجام داد؟
برای ترویج کتابخوانی در خانواده ها می شود کارهایی انجام داد؛ مثلا عضویت مادران یا زنان خانه دار در کتابخانه رایگان باشد. قطعا وقتی اعضای خانواده ببیند که والدین به خصوص مادر خانواده اهل کتابخوانی است، عادت به مطالعه در فرزندان هم ایجاد می شود. برگزاری نشست ها و پاتوق های دوستانه ویژه مادران و زنان خانه دار در کتابخانه و معرفی و بررسی کتابهای سبک زندگی، تربیتی ، هنری و ... هم می تواند در این حوزه مفید باشد. نهاد کتابخانه ها هم با راه اندازی بخش کودک و نیز بخش ویژه مادر و کودک، تسهیلات ویژه ای برای مادران تدارک دیده است و مادران می توانند بدون دغدغه در کتابخانه ها حاضر شوند.
بانوان استعدادها و توانمندی‌های خاص و متفاوتی نسبت به آقایان دارند، چقدر شغل کتابداری را با این استعدادها و توامندی‌های خدادادی متناسب می‌دانید؟
به نظر من حرفه کتابداری جزء مشاغلی است که با وظایف مادری و توانمندسازی مادران تناسب دارد. به عنوان نمونه یکی از توانایی های مادران موفق ایجاد ارتباط موثر با فرزندان و ارائه الگوهای تربیتی برای کودکان است که می توان این نقش را با قصه گویی خلاقانه به انجام رساند و یا در مورد فرزندان نوجوان برای بحث انتخاب دوست و برای فرزندان بزرگتر برای انتخاب شغل و همسر، یک مادر موفق ، وقتی کتابدار هم باشد نقش مادری خود را می تواند خیلی بهتر ایفا کند.
