به قلم : زهرا رومی ؛ کارشناس ارشد علوم تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : با گذشت ماه‌ها بدون تست بارداری مثبت، صبر شما کم می‌شود. مشکل چه می‌تواند باشد؟ و آیا وزن شما می‌تواند بر توانایی شما برای باردار شدن تأثیر بگذارد؟
ما می‌دانیم که اضافه وزن با بسیاری از پیامدهای نامطلوب سلامتی مرتبط است، اما اکنون درک رو به رشدی وجود دارد که بر باروری نیز تأثیر می‌گذارد.
اضافه وزن بر باروری زنان تأثیر می‌گذارد
تعادل هورمونی خوب چرخه قاعدگی را تنظیم می‌کند. زنان چاق و دارای اضافه وزن دارای سطوح بالاتری از هورمونی به نام لپتین هستند که در بافت چربی تولید می‌شود. این می‌تواند تعادل هورمونی را مختل کند و منجر به کاهش باروری شود. مقدار و توزیع چربی بدن از طریق طیف وسیعی از مکانیسم‌های هورمونی بر چرخه قاعدگی تأثیر می‌گذارد. هر چه اضافه وزن بیشتر و چربی شکمی بیشتر باشد، خطر مشکلات باروری بیشتر است. سیگنال‌های هورمونی غیرطبیعی، در نتیجه وزن اضافی، بر تخمک‌گذاری و تولید اسپرم تأثیر منفی می‌گذارد. همچنین ارتباطی بین چاقی، تولید بیش از حد انسولین و وضعیت ناباروری به نام سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) وجود دارد. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یک وضعیت پزشکی خاص است که با سیکل‌های قاعدگی نامنظم، عدم تخمک‌گذاری (کاهش یا توقف تخمک‌گذاری)، چاقی و افزایش سطح هورمون‌های مردانه همراه است. اضافه وزن، به ویژه چربی اضافی شکم، با مقاومت به انسولین (زمانی که بدن مجبور است انسولین بیشتری تولید کند تا سطح قند خون را در حد طبیعی نگه دارد) و کاهش سطح گلوبولین اتصال دهنده به هورمون جنسی (SHBG)، پروتئینی که در تنظیم استروژن و پروژسترون نقش دارد، مرتبط است. سلول‌های چربی اغلب سطوح استروژن بالاتری تولید می‌کنند که می‌تواند در زمانی که بدن شما تلاش می‌کند تا تخمک‌گذاری کند، علیه شما عمل نماید. این امر خطر چرخه‌های قاعدگی نامنظم را افزایش می‌دهد که به نوبه خود باروری را کاهش می‌دهد. یک مطالعه نشان داد زنان چاق نسبت به زنانی که در محدوده وزن طبیعی بودند، در مدت یک سال پس از قطع پیشگیری از بارداری احتمال بارداری کمتری داشتند.تغییر در تعادل هورمونی افراد دارای اضافه وزن و چاق باعث تغییر در چرخه قاعدگی این افراد می‌شود و خطر عدم تخمک‌گذاری را افزایش می‌دهد (زمانی که تخمک توسط تخمدان‌ها آزاد نمی‌شود).
بیشتربخوانید:
در 3 هفته اول بارداری چه اتفاقی می‌افتد؟
شاخص توده بدنی سالم (BMI) برای بارداری
پزشکان از شاخص توده بدن یا BMI برای تعیین چاقی یا اضافه وزن استفاده می‌کنند. BMI از قد و وزن برای محاسبه چربی بدن استفاده می‌کند. این یک بازی اعداد است: BMI بین 25 تا 30 اضافه وزن و BMI بالای 30 چاقی در نظر گرفته می‌شود.
زنانی که شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از 27 دارند، سه برابر بیشتر از زنانی که دارای وزن طبیعی هستند، به دلیل عدم تخمک گذاری نمی‌توانند باردار شوند.
به عبارت دیگر، چاقی می‌تواند سلامت باروری شما را مختل کند، که می‌تواند باردار شدن را سخت‌تر کند.
بسیاری از زنانی که وزن اضافی دارند هنوز تخمک گذاری می‌کنند، اما به نظر می‌رسد کیفیت تخمک‌هایی که تولید می‌کنند کاهش یافته است. شواهد این امر این است که در بین زنانی که تخمک گذاری می‌کنند، هر واحد BMI بالاتر از 29 شانس بارداری را در عرض 12 ماه حدود 4 درصد کاهش می‌دهد. این به این معنی است که برای زنانی که BMI 35 دارند، احتمال باردار شدن در عرض یک سال 26 درصد کمتر و برای زنان باBMI 40 در مقایسه با زنان با BMI بین 21 تا 29، 43 درصد کمتر است.
افرادی که وزن خود را متناسب‌تر یا در اندام‌های تحتانی یا باسن خود حمل می‌کنند، اندکی کمتر در معرض خطر هستند. آنها ممکن است از نظر ژنتیکی این نوع بدن را داشته باشند، در حالی که چاقی مرکزی اغلب نتیجه سبک زندگی و عادات است. هنگامی که زوج‌ها از IVF برای بارداری استفاده می‌کنند، شانس تولد زنده برای زنان دارای اضافه وزن یا چاق کمتر از زنان با BMI طبیعی است. به طور متوسط، در مقایسه با زنان در محدوده وزن سالم، شانس تولد زنده با IVF در زنان دارای اضافه وزن 9 درصد و در زنان چاق 20 درصد کاهش می‌یابد.
برای بهینه‌سازی سلامت خود قبل و در طول بارداری، توصیه می‌کنیم شاخص توده بدنی زیر 25 داشته باشید، اما سالم‌ترین BMI برای بارداری برای همه متفاوت است.
بیشتربخوانید:
اضافه وزن بر باروری مردان تاثیر می‌گذارد
در مردان نیز چاقی با کاهش باروری همراه است. این احتمالا به دلیل ترکیبی از عوامل است. اینها شامل مشکلات هورمونی، اختلال عملکرد جنسی و سایر بیماری‌های مرتبط با چاقی مانند دیابت نوع 2 و آپنه خواب (که هر دو با کاهش سطح تستوسترون و مشکلات نعوظ مرتبط می‌باشند) هستند.
تخمین زده می‌شود که 10 کیلوگرم وزن اضافی، باروری مردان را تا 10 درصد کاهش می‌دهد.
مروری بر مطالعات انجام شده بر روی اثرات چاقی پدری بر نتایج باروری نشان داد که مردان چاق در صورت استفاده از فناوری کمک باروری مانند IVF، احتمال ناباروری و کمتر احتمال تولد زنده را دارند. تصور می‌شود این به این دلیل است که چاقی نه تنها کیفیت اسپرم را کاهش می‌دهد، بلکه ساختار فیزیکی و مولکولی سلول‌های اسپرم را نیز تغییر می‌دهد. در حالی که حقایق در مورد چاقی و باروری می‌تواند دلهره‌آور به نظر برسد، خبرهای خوبی نیز وجود دارد. مداخلات کاهش وزن، به ویژه آنهایی که شامل رژیم غذایی و ورزش هستند، می‌توانند منظم بودن چرخه قاعدگی را افزایش داده و شانس بارداری را افزایش دهند. در زنان چاق مبتلا به ناباروری بدون تخمک گذاری، حتی کاهش وزن متوسط 5 تا 10 درصد باعث بهبود باروری و شانس باردار شدن می‌شود.
کاهش وزن 7 درصدی وزن بدن و افزایش فعالیت بدنی به حداقل 150 دقیقه در هفته فعالیت با شدت متوسط برای بهبود سلامت و باروری افرادی که وزن اضافه دارند، توصیه می‌شود.
بیشتربخوانید:
منشور لاغری پس از زایمان
قبل از اقدام به بارداری، روی متعادل کردن رژیم غذایی خود تمرکز کنید
تغییر رژیم غذایی سالم ایجاد کنید.
سعی کنید بیشتر غذاهای کامل و طبیعی مصرف کنید.
مراقب برچسب‌های مواد غذایی باشید.
از قندهای خام و غذاهای فوق فرآوری شده خودداری کنید.
برای حفظ وزن در طول روز، پروتئین بیشتری بخورید.
کربوهیدرات‌های پیچیده را که در غلات کامل، لوبیا و سبزیجات یافت می‌شود، مصرف کنید.
عادات غذایی سالم را با ورزش‌های سخت در بیشتر روزهای هفته متعادل کنید - نوعی که ضربان قلب و نبض شما را بالا می‌برد. اگر قبلا هرگز ورزش نکرده‌اید، سعی کنید حداقل یک فعالیت را پیدا کنید که واقعا از آن لذت می‌برید. روی شروع یک برنامه ورزشی که شامل گرم کردن، مرحله آماده‌سازی و مرحله سرد کردن است، کار کنید.
بیشتربخوانید:
منشور لاغری پس از زایمان
