برگرفته از کتاب شیرمادر - از انتشارات انجمن علمی ترویج تغذیه با شیرمادر ایران
تحریریه زندگی آنلاین : آیا شکل نوک پستان در نحوه شیردهی مادر تأثیر دارد؟
نوک پستان مادر ممکن است به شکل‌های صاف، کوتاه، بلند یا فرورفته و با اندازه‌های کوچک و بزرگ باشد. به طور کلی اگر وضع قرار گرفتن شیرخوار در آغوش مادر و نحوه به دهان گرفتن پستان صحیح باشد، شکل نوک پستان مادر در شیردهی او تأثیرچندانی ندارد، زیرا هنگام شیرخوردن (به روش صحیح) نوک پستان مادر در روی زبان و انتهای کام سخت شیرخوار قرار می‌گیرد و او با فشار آرواره‌هایش به روی‌هاله پستان که مخازن شیر در زیر آن قرار دارند شیر را به داخل دهانش می‌دوشد، بنابراین در مورد فرم‌های کوتاه یا صاف و نه در نوک پستان فرو رفته مادر غالبا مشکلی ندارد و به خوبی می‌تواند به کودک خود شیر دهد.
در مورد نوک پستان فرورفته نیز در صورتی که خیلی عمیق نباشد جای نگرانی نیست، زیرا بعد از تولد نوزاد و شروع تغذیه او با شیرمادر، آموزش مادر و نحوه گرفتن صحیح پستان، کم‌کم شکل نوک پستان تغییر کرده و اکثر این مادران می‌توانند به خوبی کودک خود را شیر دهند. در زمان مراقبت‌های بارداری بهتر است وضعیت پستان مادر بررسی شده و به مادر اطمینان خاطر داده شود که در صورت قابل کشش بودن پوست پستان مشکلی به وجود نخواهد آورد. در مورد نوک پستان بلند ممکن است شیرخوار هنگام مکیدن پستان دچار حال تهوع شود، لذا توصیه می‌شود مادر در روزهای اول شیرش را در دهان نوزاد بچکاند. مسلما با رشد شیرخوار و بزرگ‌تر شدن دهان او، گرفتن نوک پستان بلند هم امکان‌پذیر خواهد شد.
بیشتربخوانید:
نکته های ناب برای تغذیه کمکی
مروری بر شیرخشک های مورد مصرف در کودکان
آيا می‌توان با استفاده از مواد غذايی شيرافزا، شير را زیاد کرد؟
در بسياري از مناطق، از دم‌كرده‌ها و چاي‌هاي مختلف گياهي به منظور افزايش شيرمادر استفاده مي‌كنند و معتقدند كه برخي مواد غذايي مانند مخمر آبجو، بادام خام، شبدر، رازیانه، جو و بسياري مواد گياهي ديگر سبب افزايش شير مي‌شوند. اگر مادر احساس مي‌كند با خوردن بعضي مواد غذايي، شير بيشتري توليد مي‌كند در صورت اطمينان از اينكه براي او و شيرخوار خطري نداشته باشد، مصرف آن بلامانع است، چون اين باور مي‌تواند رگ کردن یا رفلكس بازتاب جريان شير (اكسيتوسين) را تحريك كند، اما در هر حال ضرورت مکیدن مکرر شیرخوار را نباید فراموش کرد.
چرا قبل از شروع شير مادر نبايد مواد ديگری به نوزاد داده شود؟
برخي مادران يا مادر بزرگ‌ها قبل از شروع تغذيه نوزاد با آغوز، موادي مثل شيرخشت، ترنجبين، آب، آب قند، كره، شیرمصنوعی يا نوشيدني‌هاي ديگر به نوزاد مي دهند.
تغذيه با اين مواد خطرناك است چون:
جانشين تغذيه نوزاد با آغوز که اولين تغذيه او باید باشد، می‌شود.
احتمال ابتلای كودك به عفونت‌هايي نظير اسهال، سپتي سمي و مننژيت و احتمال بروز حساسيت و اگزما را افزايش مي‌دهد.
مکیدن نوزاد را به تاخیر می‌اندازد.
باعث ارضای گرسنگي نوزاد شده و تمايل او را به مكيدن پستان مادر کمتر می‌کند.
اگر شير مصنوعي یا سایر مواد را به وسيله بطري و سرشيشه به نوزاد بدهند، به دليل متفاوت بودن نحوه مكيدن پستان با نحوه مکیدن از بطري، نوزاد هنگام پستان گرفتن، دچار سر در گمي شده و نمی‌تواند پستان را خوب بگیرد و خوب بمکد، در نتیجه با کم شدن مدت مكيدن پستان، هم شیر کمتری تولید می‌شود و هم شیر ديرتر جريان پیدا می‌کند.
اگر نوزادی حتي يكي دو بار با موادي غير از شير مادر تغذيه شود، مادر با مشكلات بيشتري نظير احتقان پستان‌ها روبرو می‌شود و احتمال قطع تغذيه با شير مادر در اين نوزادان نسبت به آن‌هایی كه به طور انحصاري با شير مادر تغذيه مي‌شوند، بيشتر است.
بیشتربخوانید:
مروری بر شیرخشک های مورد مصرف در کودکان
چرا زیاد در آغوش گرفتن شیرخوار توصیه می‌شود؟
تمام شیرخواران به تماس، گرمای بدن مادر و به خصوص به مهر و محبت او احتیاج دارند. آنان با صدای قلب مادر آرامش پیدا کرده و در آغوش او احساس امنیت می‌کنند. این محبت را نباید از کودکان دریغ نمود. برخی از شیرخواران نیز که بیش از بقیه بی‌قرارند و گریه می‌کنند، با در آغوش گرفتن، راه بردن، صحبت و نوازش کردن توسط پدر و لالایی مادر آرام‌تر می‌شوند.
بیشتربخوانید:
عوامل موثر بر تغذیه کودکان 6 تا 24 ماهه
در سال اول، شیرخوار چه قدر باید وزن بگیرد؟
معمولا شیرخوار سالم و رسیده‌ای که با وزن متوسط متولد می‌شود در سن 5 تا 6 ماهگی به دو برابر و در سن یک سالگی به سه برابر وزن تولدش می‌رسد. جدول زیر راهنمای مناسبی برای پی بردن به وزن گرفتن شیرخواران است:
سن متوسط وزن‌گیری
در روز (گرم) متوسط وزن‌گیری
در ماه (گرم)
سه ماه اول 30-26 900-780
سه ماه دوم 18-17 540-510
سه ماه سوم 13-12 حدود 360
سه ماه چهارم 9 270
بیشتربخوانید:
مروری بر شیرخشک های مورد مصرف در کودکان
غذاهای کمکی غنی از پروتئین
