دکتر غزاله اسلامیان : متخصص تغذیه و رژیم درمانی
تحریریه زندگی آنلاین : عنصر روی (زینک) به عنوان یکی از عناصر معدنی ضروری است که بدن انسان به آن نیاز دارد. روی به طور عمده در عضلات اسکلتی، چشم، کبد، پانکراس، غده پروستات، کلیهها و همچنین در ساختار استخوانها، پوست، مو و ناخنها وجود دارد که نشان دهنده نقش روی در این اندامها ميباشد. عنصر روی به همراه چندین عنصر دیگر برای عملکرد صحیح بیضهها و تولید اسپرمها ضروری ميباشد.
بیشتربخوانید:
ارتباط میزان ویتامین D دوره بارداری با ضریب هوشی کودک
اثر مثبت ویتامین D بر کودکان
ویتامین های گروه B در بارداری و شیردهی
تاثیر روی بر اسپرمها
عنصر روی از جنبههای مختلفی بر تولیدمثل مردان تأثیرگذار است، از جمله: رشد بیضهها در طی دوره بلوغ، مصرف اکسیژن توسط اسپرمها، پایداری ژنهای اسپرم و فیزیولوژی اسپرم ضروری. همچنین عنصر روی نقش مهمی در تولید اسپرم، افزایش حرکت اسپرم، پایداری غشای اسپرم و شکل طبیعی اسپرم دارد. عنصر روی خصوصیات آنتی اکسیدانی نیز دارد که با شرکت در چندین ترکیب مربوط به سیستم دفاع اکسیدانی، عملکرد آنتی اکسیدانی خود را اعمال ميکند و در مقابله با استرس اکسیداتیو نقش مهمی را بازی ميکند. غلظت روی در اندامهای تناسلی مردان در مقایسه با مایعات دیگر بافتها، بالاتر است. سطح پایین عنصر روی در مایع سیمن با کاهش پتانسیل باروری در ارتباط ميباشد. بنابراین، مردان با تعداد اسپرم کمتر از 20 میلیون در هر میلی لیتر در مقایسه با مردان با تعداد اسپرم نرمال، غلظت روی سیمن پایین تری دارند و افزایش سطح روی در مردان نابارور منجر به افزایش تولید اسپرم و بهبود کیفیت اسپرمها ميشود.
مواد غذایی حاوی عنصر روی
روی به طور وسیعی در غذاها، به صورت متصل به پروتئینها توزیع شده است که در دسترس بودن روی غذایی بستگی به هضم این پروتئینها دارد که باعث آزاد سازی روی و اتصال آن به پپتیدها، اسیدهای آمینه ، فسفاتها و دیگر ترکیبات موجود در دستگاه گوارش ميشود. بیشترین منبع غذایی حاوی روی، گوشت قرمز، جگر، تخم مرغ، مغز دانهها (تخمه کدو، گردو، بادام و فندق)، لبنیات، حبوبات (انواع لوبیا) و غذاهای دریایی (ماهی و میگو) ميباشد. قابلیت جذب روی از منابع حیوانی بیشتر از منابع گیاهی است.رژیم غذایی حاوی مقادیر کم از گروه گوشتها و مقادیر بسیار زیاد از نانهای تخمیر نشده که فیتات بسیار بالایی دارند، سبب کمبود روی ميشود. فیتات در روده به روی متصل ميشوند و مانع جذب آن ميگردد. علائم کمبود روی عبارتست از ضعف سیستم ایمنی بدن، اسهال، ناتوانی و ضعف، کاهش حس چشایی، تأخیر در التیام زخمها، ریزش مو و اشکال متفاوت زخمهای پوستی. کمبود اکتسابی ثانویه روی ممکن است در نتیجه سو جذب، گرسنگی مزمن یا افزایش دفع از طریق ادرار ایجاد شود. دریافت بالای آهن و کلسیم نیز جذب روی را کاهش میدهد. مصرف الکل نیز منجر به کمبود روی ميشود زیرا جذب روی کاهش یافته و دفع آن افزایش ميیابد.
بیشتربخوانید:
فواید مصرف پروبیوتیک ها در دوران بارداری و شیردهی
مقدار مناسب برای مصرف روی
با اندازه گیری غلظت روی در پلاسما و سیمن مردانی که برای درمان ناباروری به مراکز مربوطه مراجعه ميکنند، به ویژه در مردان سیگاری ميتواند در تشخیص اولیه کمبود روی و شروع مکمل یاری مؤثر باشد. به منظور پیشگیری از مشکلات حاصل از کمبود روی، آقایان باید 15 میلیگرم روی مصرف کنند. دوز 15 میلیگرم در روز حد متوسط دریافت روی ميباشد. مکمل درمانی روزانه با روی حدود 50 میلیگرم است. مکمل روی به صورت ترکیب "گلوکونات روی" برای بدن قابل تحمل است و به خوبی جذب ميشود که حتما با مشورت با درمانگر باید مصرف گردد و باید توجه داشت که مصرف زیاد روی ميتواند منجر به مسمومیت شود. مصرف بیش از نیاز روی منجر به احساس طعم تلخی در دهان، دل درد، حالت تهوع، استفراغ، اسهال و گرفتگی عضلات ميشود.
بیشتربخوانید:
فواید مصرف چغندر در دوران بارداری