زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

فرزاد برهمندپور؛ کارشناس ارشد تغذیه و ارتقای سلامت

بر اساس نظر پزشکان کودکان، تامین کافی ویتامین‌های گروه B در بدن مادر در دوران بارداری مترادف با رشد و تکامل مناسب بدن جنین می‌باشد.

از سوی دیگر کمبود برخی از ویتامین‌های گروه B می‌تواند با مشکلاتی از جمله کم وزنی نوزاد در حین تولد، زایمان زود‌رس، سوءتغذیه نوزاد پس از تولد و مشکلات عصبی و حرکتی در جنین و حتی سقط جنین در ارتباط باشد.

به همین دلیل متخصصان تغذیه مصرف کافی ویتامین‌های گروه B را به مادران حتی از چند ماه قبل از بارداری توصیه می‌کنند.

نقش ویتامین B1 در بارداری

این ویتامین نقش مهمی در تکامل سیستم عصبی جنین دارد.

بنابراین مصرف روزانه 1/4 میلی‌گرم آن را به مادران باردار توصیه می‌کنند.

از منابع خوب این ویتامین می‌توان به انواع مغزهای گیاهی، غلات سبوس دار، گیاهک گندم و نان‌های سبوس‌دار اشاره کرد.

نفش ویتامین B2 در بارداری

این ویتامین نقش موثری بر سلامت و تکامل چشم‌ها در جنین دارد، بنابراین مادران باردار باید روزانه 1/4 میلی‌گرم از این ویتامین را از طریق مواد غذایی دریافت دارند.

از منابع خوب این ویتامین می‌توان به بادام، هویج، کلم بروکلی، اسفناج، انواع قارچ‌ها، پنیر لاکتیکی، شیر و تخم‌مرغ اشاره نمود.

نقش ویتامین B3 در بارداری

دریافت این ویتامین در مادران باردار از طریق مواد غذایی و مکمل‌های غذایی نباید بیش از 18 میلی‌گرم در روز باشد که این میزان برای عملکرد مطلوب سیستم گوارشی در مادر باردار بسیار لازم می‌باشد.

از بهترین منابع غذایی این ویتامین می‌توان به جوی دوسر، جگر،

تخم آفتابگردان و انواع لوبیاها و برنج قهوه‌ای اشاره کرد.

نقش ویتامین B5 در بارداری

این ویتامین که به پانتوتنیک اسید نیز مشهور است، مانع از بروز گرفتگی‌های عضلانی در مادران باردار می‌شود.

به همین دلیل مصرف روزانه 6 میلی‌گرم آن در روز توصیه می‌شود.

از بهترین منابع غذایی این ویتامین می‌توان به انواع غلات سبوس‌دار و آردها و نان‌های حاوی سبوس اشاره کرد.

نقش ویتامین B6 در بارداری

این ویتامین نقش موثری بر تکامل سیستم عصبی مرکزی جنین دارد.  به همین دلیل خانم‌ها قبل از دوران بارداری باید مطمئن باشند که این ویتامین در رژیم غذایی‌شان به میزان کافی است.

اگرچه در موارد کمبود، پزشکان متخصص زنان و یا متخصصان تغذیه به این خانم‌ها مکمل‌های این ویتامین را تجویز می‌نمایند، اما در هر حال با مصرف انواع لوبیاها، آواکادو، فندق، پاپایا و ماهی می‌توان میزان نیاز به این ویتامین را که در زمان بارداری بین 25 تا 50 میلی گرم در روز است، تامین نمود.

نقش ویتامین B7 یا بیوتین در بارداری

در بیشتر موارد بارداری، باعث کمبود این ویتامین می‌شود که از جمله عوارض آن می‌توان به ریزش مو و ضعف در عضلات دست و پا اشاره کرد.

به همین دلیل توصیه به دریافت روزانه 30 میکروگرم بیوتین در دوران بارداری می‌شود، البته در صورتی که مادر باردار قصد شیردهی بعد از بارداری داشته باشد، این میزان باید 35 میکروگرم بیوتین در روز باشد.

از بهترین منابع غذایی این ویتامین می‌توان به جوی دوسر، اسفناج، کلم بروکلی، باقلا، آواکادو، پنیر چدار و سبوس‌گندم اشاره کرد.

نقش ویتامین B9 یا اسید فولیک در بارداری

کمبود این ویتامین در بسیاری از مادران باردار شایع می‌باشد که کمبود آن خطر عدم تکامل طناب عصبی در جنین و حتی سقط جنین را در پی دارد.

بنابراین متخصصان تغذیه به مادران باردار توصیه می‌کنند که حدود سه ماه قبل از بارداری روزانه 400 تا 800 میکروگرم اسید فولیک دریافت دارند.

از منابع غذایی خوب اسید فولیک می‌توان به انواع میوه‌ها و سبزی‌ها و از جمله انواع مرکبات و سبزی‌های با رنگ سبز تیره مانند اسفناج، کلم بروکلی و مارچوبه اشاره کرد.

نقش ویتامین B12 در بارداری

این ویتامین از جمله مهم‌ترین ویتامین‌ها برای سلامت جنین و بدن مادر باردار می‌باشد که کمبود آن با بروز کم‌خونی‌های شدید در مادر باردار همراه است.

میزان نیاز به این ویتامین در دوران بارداری حدود 2/6 میکروگرم در روز می‌باشد که دریافت متنوع منابع پروتئینی حیوانی در روز می‌تواند تامین کننده این نیاز برای بدن مادر باردار باشد.

نیاز به مکمل‌های B کمپلکس در دوران بارداری

عموما مصرف مکمل‌های ویتامینی، وابسته به ذخایر بدنی خانم باردار می‌باشد و طبیعتا در صورتی که وضعیت تغذیه خانم باردار مطلوب نباشد یا دچار اضافه وزن‌های غیر متعارف در دوران قبل و حین بارداری باشد، مصرف مکمل‌های ویتامینی به خصوص B کمپلکس با نظر پزشک متخصص زنان یا متخصص تغذیه توصیه می‌شود.

اهمیت ویتامین‌های گروه B در دوران شیردهی

از آنجایی که شیر‌خوار در شش ماه اول زندگی باید از شیر مادر استفاده نماید، بنابراین تامین مواد مغذی مادر شیرده به خصوص تامین ویتامین‌های گروه B از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد.

نیاز به ویتامین B1 در دوران شیردهی

کمبود این ویتامین در بدن مادر باعث می‌شود تا میزان غلظت آن در شیر مادر هم کاهش یابد که نتیجه آن کمبود میزان ویتامین B1 در بدن نوزاد می‌باشد.

در این موارد توصیه می‌شود که مادر از مکمل ویتامین B1 در طول دوران شیردهی استفاده نماید.

نیاز به ویتامین B2 در دوران شیردهی

کمبود این ویتامین نیز در بدن مادر باعث می‌شود تا شیر مادر حاوی مقادیر کمی از ویتامین B2 شود.

بنابراین متخصصان تغذیه به مادران شیرده توصیه می‌کنند که در طول دوران شیردهی از مواد غذایی غنی شده با ویتامین B2 یا ریبوفلاوین مانند شیر و لبنیات غنی شده با ویتامین B2 بیشتر استفاده نمایند.

نیاز به ویتامین B6 در دوران شیردهی

اگرچه کمبود این ویتامین در شیر مادر به ندرت بروز می‌کند و در مورد مادرانی است که در دوران قبل از بارداری و یا طی بارداری نیز دچار کمبود این ویتامین می‌باشند.

کمبودهای مزمن ویتامین B6 در بدن مادر ممکن است باعث تاخیر در رشد و نمو شیر‌خواری شود که از شیر مادر تغذیه می‌کند.

نیاز به ویتامین B9 یا اسید فولیک در دوران شیردهی

مادرانی که به طور منظم مکمل اسید فولیک را قبل از دوران بارداری و حین بارداری استفاده کرده‌اند و در طی دوران شیردهی هم به مصرف اسید فولیک ادامه می‌دهند، دچار کمبود این ویتامین نمی‌شوند.

نیاز به ویتامین B12 در دوران شیردهی

مادرانی که خوب تغذیه شده باشند، از نظر کمبود این ویتامین مشکلی نخواهند داشت؛ اما در مورد مادرانی که رژیم غذایی گیاهخواری دارند و یا از منابع پروتئینی حیوانی کمتر استفاده می‌نمایند، مصرف منظم مکمل ویتامین B12 ضروری است تا شیر‌خوار آنها در اثر مصرف شیر مادر دچار اختلال در رشد  و کم‌خونی نشود. 

مکمل‌ یاری ویتامین‌های B کمپلکس در دوران شیردهی

قطعا در مورد مادران شیردهی که به وضعیت تغذیه‌ای خود توجه نمی‌کنند و از رژیم غذایی متعادل و متنوعی در طول دوران شیردهی پیروی نمی‌کنند، مصرف مکمل‌های B کمپلکس، البته با تجویز متخصص تغذیه برای ایشان توصیه می‌گردد.