نقش عفونت‌های ويروسی در دوران بارداری
ویروس سرخجه (Rubello): آلودگی مادر با ویروس سرخجه در 8 هفته اول حاملگی در 85 درصد از موارد منجر به آلودگی جنین خواهد شد. ریسك خطر با افزایش زمان، كاهش می‌یابد. اختلالات شایع در نتیجه ابتلا به ویروس سرخجه عبارتند از «اختلال رشد و میكروسفالی»، «اختلال شنوایی»، «كاتاراكت»، «گلوكوم»، «كوریورتینیت»، «میكروفتالمی»، «استرابیسم» و «اختلالات قلبی و مغزی». همچنین نوزاد ممكن است مبتلا به «پنومونی»، «كم‌خونی و ترومبوسیتوپنی»، «هپاتواسپلنومگالی» و «هیپربیلیروبینمی مستقیم» گردد.
در كشورهایی كه واكسیناسیون سرخجه انجام نمی‌گیرد، با تعیین تعداد كودكان ناشنوای مبتلا به سرخجه مادرزادی می‌توان میزان وفور آن را حدس زد. دوقلوهایی كه در دوران حاملگی تحت‌تاثیر آلودگی ویروسی مادر قرار گرفته‌اند، معمولا هر دو مبتلا بوده‌اند. البته موارد استثنا نیز وجود داشته است كه طی آن فقط یكی از دوقلوها مبتلا شده‌اند. در مورد سرخجه خطر مهم دیگری نیز وجود دارد و آن اینكه نوزادانی كه درون رحم مادر به ویروس آلوده شده‌اند، خود آلوده‌كننده بوده و می‌توانند دیگران را بیمار سازند.
بهترین راه پیشگیری از این آلودگی ویروسی واكسینه كردن خانم‌ها در برابر سرخجه قبل از ازدواج و یا قبل از سن 20 سالگی است. به علت اینكه برای ایمنی، ویروس‌های زنده مورد استفاده قرار می‌گیرند، واكسیناسیون نمی‌تواند ضمن حاملگی یا یكی دو ماه قبل از حاملگی صورت پذیرد و چنانچه مایه‌كوبی بر ضد سرخجه تصادفا انجام شود بدون آنكه مادر بداند كه باردار است احتمال آلودگی جنین آن تا 10 درصد بوده كه توصیه به سقط جنین می‌گردد. راه دیگر انجام آزمایش خون و كنترل میزان پادتن ضدسرخجه است كه اگر آلودگی در سال‌های قبل صورت گرفته باشد در این صورت ایمنی طبیعی به‌وجود خواهد آمد كه با رقم بالای پادتن در خون مشخص می‌گردد و مایه‌كوبی جدید ضرورت نخواهد داشت. بنابراین بهتر است قبل از ازدواج آزمایش آمادگی ابتلا به سرخجه انجام گیرد و در صورت وجود حساسیت مایه‌كوبی انجام شود.
سیتومگالوویروس (CMV): «سیتو مگالوویروس‌ها» گروهی از ویروس‌های DNAدار هستند كه از طریق جفت، واژن و پستان از مادر به جنین و نوزاد منتقل می‌گردند. «سیتومگالوویروس‌ها» یكی از شایع‌ترین عوامل عفونت داخل رحمی به شمار می‌روند و آلودگی به این ویروس در تمام جوامع دیده می‌شود و بسته به فرهنگ و بهداشت، وضعیت اجتماعی و اقتصادی و سن ابتلا، شكل وفور آن متفاوت است.
امكان ابتلا اولیه مادران باردار به ویروس به طور متوسط در حدود 2 درصد است كه در 85 درصد از موارد بدون علامت می‌باشد. بالغ بر 80 درصد از نوزادانی كه به طور مادرزادی آلوده به CMV گردیده‌اند، فاقد علامت هستند هر چند كه 15 تا 18 درصد در دوران كودكی دچار علائم اختلال عصبی خواهند شد. مبتلایان به عفونت مادرزادی سه علامت «میكروسفالی»، «كلیسیفیكاسیون مغزی» و «كوریو رتینیت» را خواهند داشت. علائم دیگر شامل «یرقان»، «بزرگی كبد»، «كم‌خونی همولیتیك» و «پنومونی» می‌باشد.
ابتلا به این ویروس شایع‌ترین علت عفونی شناخته شده برای عقب‌ماندگی ذهنی است. كودك مبتلا در این بیماری نیز همانند سرخجه می‌تواند آلوده‌كننده باشد؛ به همین جهت در بخش كودكان كودك باید جدا نگهداری شود. مقایسه نمونه‌های سرمی در طول بارداری به تشخیص آلودگی و شدت آن كمك می‌نماید. مطالعات انجام شده نشان داده‌اند كه تغذیه نوزاد با شیر مادر مقاومتی طبیعی در برابر ابتلا به سیتومگال ویروس به وجود می‌آورد.
ویروس آبله مرغان (Varicella Zoster): آبله‌مرغان از عفونت‌های مسری دوران كودكی است كه بیشتر در كودكان 5 تا 10 ساله مشاهده می‌شود. اولین آلودگی با ویروس «واریسلا» منجر به آبله‌مرغان می‌شود. ویروس بیماری در زنان بارداری كه مبتلا به آبله‌مرغان هستند، می‌تواند به بدن جنین وارد شود و خطر آن برای جنین حدود 25 درصد است. ولی همه كودكان علائم را نشان نمی‌دهند.
خطر ابتلا در نیمه اول بارداری بیشتر از نیمه دوم است. در نوزادان مبتلا آسیب در پوست، اندام‌ها، چشم و مغز جلب توجه می‌كند. «هیپوپیگمانتاسیون»، «میكروفتالمی»، «كاتاراكت»، «آپلازی» و «هیپوپلازی اندام‌ها» و «كلسیفیكاسیون مغزی»، «تشنج» و «عقب‌ماندگی ذهنی» علائم عمده بیماری را تشكیل می‌دهند. در صورت ابتلای جنین در هفته‌های ششم تا دوازدهم ناهنجاری پوست و اندام‌ها و در هفته شانزدهم تا بیستم ناهنجاری در چشم و دستگاه عصبی مركزی شایع‌تر است.
لازم به ذكر است نوزادانی كه 5 روز قبل یا 2 روز بعد از زایمان دچار آبله‌مرغان می‌شوند، گرفتار «سندرم واریسلا»ی شدید می‌گردند كه ظاهرا مربوط به عدم وجود آنتی‌بادی‌های مادری در این نوزادان است و باید هر چه زودتر تحت درمان با «ایمونوگلوبولین» قرار گیرند.
ویروس هرپس سیمپلكس (Herpes Simplex virus): ویروس‌های «هرپس سیمپلكس» از نوع ویروس‌های DNA دار بوده و از نظر آنتی‌ژنی و ژنوم دو نوع می‌باشند كه در تمام قسمت‌های بدن یافت می‌شوند. ویروس‌های تیپ یك به نام انواع غیرتناسلی و عموما مغز چشم‌ها و دهان را مبتلا می‌نمایند و تیپ دو به نام انواع تناسلی شناخته می‌شوند.
برخلاف «سایتومگالو ویروس» و «ویروس سرخجه» به نظر می‌رسد نوزادان آلوده با ویروس تبخال بیشتر عفونت را در حوالی زایمان و یا هنگام زایمان كسب می‌كنند.
«آنسفالیت»، «كاتاراكت» و «ضایعات چشمی»، «ضایعات وزیكولر پوستی» و «هیپوپلازی انگشتان در قسمت انتهایی» از اختلالات گزارش شده در نوزادان آلوده به این ویروس می‌باشند. در مادرانی كه این عفونت در دستگاه تناسلی آنان تشخیص داده شود، سزارین توصیه می‌گردد.
ویروس HIV: احتمال تراتوژن بودن ویروس عامل ایدز وجود دارد؛ زیرا می‌تواند باعث ناهنجاری‌هایی در رشد و نمو جنین مثل ناهنجاری‌های شكل صورت در كودكانی كه در زمان جنینی به این ویروس آلوده شده‌اند، شود. ناهنجاری‌های صورتی گزارش شده عبارتند از «شكاف‌های صوفت»، «هیپرتاورسیم» و «عدم رشد كافی میانه صورت.»
