سینره خالقی، کارشناس انجمن ترویج تغذیه با شیرمادر
در شروع شیردهی، شیر غلیظ زرد رنگی از پستان‌ها خارج می‌شود که به آن آغوز می‌گویند. ممکن است حجم آن کم به نظر برسد، ولی برای رفع نیازهای نوزاد شما کافی است و او را سیر می‌کند.در روزهای اول هیچ ماده دیگری به این اندازه برای نوزاد شما مفید نیست. آغوز یک ماده استثنایی است زیرا حاوی مقادیر زیادی آنتی‌بادی (مواد ایمنی بخش) است که نوزاد شما را در مقابل عفونت و بیماری محافظت می‌کند.
همچنین مقدار زیادی پروتئین دارد و نوزاد شما آن را به راحتی هضم می‌کند. با گذشت چند روز، شیر رسیده جاری خواهد شد که کماکان حاوی آنتی بادی‌هایی است که باعث مقاومت نوزاد شما در برابر عفونت‌ها می‌شود. اهمیت شیر مادر برای نوزادان چنان زیاد است كه به هر مادری كه صاحب فرزند شود توصیه می‌گردد تا 2 سال تمام كودك خود را شیر بدهد.
در این راستا شاید سوالاتی برای مادران جدید به وجود آید. در اینجا به چندین سوال پاسخ داده می‌شود. امید است مفید و سودمند واقع شود.
چگونه مطمئن شوم شیرم برای فرزندم کافی است؟
در روزهای اول، زمانی که شما در بیمارستان هستید و فرزندتان نیز مشکل خاصی ندارد باید در اتاق شما و در کنارتان باشد. ممکن است شیرخوارتان خواب آلود باشد. انتظار نداشته باشید زمانی که گرسنه است از خواب بیدار شود، شما باید هر 1 تا 2 ساعت او را برای شیر خوردن بیدار کنید.
در روزهای اول شیر خواران مقداری از وزن خود را از دست می‌دهند که این کاهش وزن کاملاً طبیعی است و ارتباطی با عدم کفایت شیر شما ندارد. چنانچه نوزاد شما در 5 ـ 3 روز اول تولد بیش از 7 تا 10 درصد وزن تولد خود را از دست نداده است، می‌توانید مطمئن باشید که او شیر کافی دریافت کرده است.
شما از روی تعداد پوشک‌های خیس نوزادتان می‌توانید به کافی بودن شیرتان پی ببرید. در روزهای اول شیرتان حجم کم و ارزش غذایی زیادی دارد، نوزادتان ممکن است 1 تا 2 پوشک خیس در روز داشته باشد.اما وقتی که حجم شیرتان افزایش یافت، نوزادتان باید روزانه 5 تا 6 پوشک خیس و همچنین 3تا4 باردفع مدفوع داشته باشد. در صورت وجود هرگونه نگرانی در مورد وزن‌گیری نوزادتان با پزشک مشورت کنید.
"جدول زیر نشان دهنده حداقل تعداد پوشک‌های خیس یا کثیف برای شیرخوار سالم و ترم است"
در صورتی که تعداد پوشک‌های خیس یا کثیف شیرخوارتان بیش از این تعداد است اشکالی ندارد.
رنگ وظاهر مدفوع تعداد پوشک های خیس سن شیرخوار
کم، قیری و سیاه رنگ 1 روز اول تولد
کم، قیری و سیاه رنگ 2 روز دوم
زرد مایل به سبز 3 روز سوم
زرد مایل به سبز 6 ـ 5 روز چهارم (یا زمانی که شیر شما افزایش یافت)
شل، زرد و دانه دار 6 ـ 5 روز پنجم
شل، زرد و دانه دار 6 ـ 5 روز ششم
شل، زرد و دانه دار 6 ـ 5 روز هفتم
پس از اینکه شما و نوزادتان از بیمارستان مرخص شدید، نوزادتان همچنان باید هر 1تا 2 ساعت یک‌بار شیر بخورد و چندین پوشک کثیف داشته باشد و گاهی باید او را برای شیرخوردن بیدار کنید زیرا نوزادان در ماه اول بسیار خواب‌آلود هستند. اگر نوزاد شما به راحتی بیدار نمی‌شود، می‌توانید لباس یا پوشک او را تعویض کنید یا صورتش را با یک پارچه نم‌دار خنک، مرطوب کنید.
به‌مرور که حجم شیر شما زیاد می‌شود، تعداد پوشک‌های خیس او نیز بیشتر خواهد شد و مدفوع شیرخوار شل، زرد و دانه‌دار است. پستان‌های شما به اندازه نیاز نوزادتان شیر تولید می‌کنند لذا شما از این که نوزادتان شیر کافی دریافت می‌کند احساس خوبی خواهید داشت.
چنانچه نوزادتان به شیر بیشتری نیاز داشته باشد یا در فواصل زمانی کوتاه‌تر تقاضای شیر کند، پستان‌های شما هم شیر بیشتری تولید خواهند کرد. در مواقعی که مجبور هستید برای چند ساعت او را نزد مراقب دیگری بگذارید، به‌منظور جلوگیری از کاهش حجم شیر، پستان‌هایتان را مرتب بدوشید.
چرا نوزاد من زود به زود درخواست شیر می‌کند؟
زود به زود شیرخوردن نوزادان تازه متولد شده امری کاملاً طبیعی است زیرا شیرشما سهل‌الهضم بوده و حجم معده شیرخوار شما هم کوچک است، بنابراین نوزادتان نیاز دارد که زود به زود شیر بخورد. بعد از چند هفته اول، تغذیه او بهتر شده و معده‌اش نیز بزرگ‌تر می‌شود در نتیجه می‌تواند حجم شیر بیشتری را در مدت زمان کمتری بخورد.
اگر شما و نوزادتان در روزهای اول در کنار هم باشید هر دو روش صحیح شیردهی و شیرخوردن را می‌آموزید. در مواقع جهش رشد نیز ممکن است شیرخوارتان تند تند شیر بخورد. معمولاًجهش رشد در هفته‌های سوم و ششم اتفاق می‌افتد و با بزرگ‌تر شدن شیرخوار، در فواصل زمانی طولانی‌تری رخ خواهد داد. به خاطر داشته باشید، شیردهی مکرر باعث تولید شیر بیشتر و متناسب با جهش رشد شیرخوار می‌شود.
آیا شیردهی فرم و ظاهر پستان‌های من را تغییر خواهد داد؟
در زمان شیردهی، چون پستان‌هایتان در حال تولید شیر فراوان هستند، به صورت طبیعی بزرگ‌تر و پرتر می‌شوند. وقتی که فرزندتان را از شیر می‌گیرید، اندازه پستان‌های شما به اندازه قبل از بارداری و یا کمی بزرگ‌تر از آن بر می‌گردد. اگر پستان‌هایتان نسبت به قبل از بارداری افتاده تر به نظر می‌رسند هم امری طبیعی است.
افتاد‌‌گی پستان‌ها در اثر شیردهی به تنهایی ایجاد نمی‌شود. عوامل متعددی مانند: سن،کشیده شدن پوست در اثر بارداری و نیروی ثقل نیز در ایجاد آن موثرند كه با انجام ورزش‌های مخصوص به حالت اولیه برمی‌گردند.
آیا با داشتن پستان‌های کوچک هم می‌توانم به شیرخوارم شیر بدهم؟
قطعاً !! اندازه پستان‌ها هیچ ربطی به توانایی آنها در تولید شیر ندارد. اندازه پستان‌ها به میزان بافت چربی آنها ارتباط دارد نه حجم شیر. اغلب خانم‌ها با هر اندازه پستان، قادر به تولید شیر کافی برای شیرخوارشان هستند...
برای خواندن بخش دوم- پاسخ به پرسش‌های رایج مادران- اینجا کلیک کنید.
