مهرنوش رجایی - روانشناس تربیتی
تحریریه زندگی آنلاین : شانزدهم مهر ماه، روز جهانی کودک است. روزی که می‌تواند بهانه‌ای باشد برای شمردن حقوق کودکان و یادآوری هر آنچه که حق مسلم آنان است و جزء حقوق واقعی کودکان محسوب می‌شود. هر چند که همیشه و در همه جا کودکان به عنوان شهروندان کوچکی محسوب می‌شوند که بدون شک باید به طور یکسان از حق و حقوق واقعی خود بهره‌مند باشند. ولی آنچه که امروزه در جوامع مختلف شاهد آن هستیم، نشانه‌هایی از تفاوت‌ها و تبعیضاتی است که در بین کودکان دیده می‌شود. از تبعیضات نژادی، جنسی و عدم برخورداری از رفاه و آسایش تا جنگ و خونریزی و نبود امکانات مختلف که قربانیان اصلی این ماجرا کودکانی هستند که در معرض این گونه خشونت‌ها قرار می‌گیرند. اما با این وجود همچنان می‌توان این گونه مناسبت‌ها را مغتنم شمرد و با آگاهی و اطلاع‌رسانی بیشتر، نگاهی ویژه و زیباتر به کودکان داشت که در آینده‌ای نه چندان دور، این سرمایه‌های ارزشمند به پدران و مادرانی تبدیل می‌شوند که هر کدام ضمن برخورداری از جایگاهی خاص، با علم و آگاهی بیشتر نسل بعد را پرورش خواهند داد.
بیشتربخوانید:
متفاوت ترین کودکان دنیا را بشناسید
به همه کودکان همانند فرزندان خود بنگریم
چقدر خوب است که وقتی صحبت از کودکان می‌شود، همه فکر و تمرکزمان را متوجه همه کودکان کنیم و صرفا همه چیز را برای فرزند خود نخواهیم.
البته در این مورد نمی‌توان الگوی خاصی را تعیین کرد تا طبق آن عمل شود و حتی نمی‌توان توقع و انتظاری خاص داشت، اما گاهی از اوقات بد نیست با بعضی کمک‌های خیرخواهانه و بخششی هر چند کوچک و یا در غالب هدیه، دل کودک دیگری را شاد کرد و این رفتار را در فرزند خود پرورش داد.
در واقع با این کار شما نوع‌دوستی و کمک به هم‌نوع را به فرزندتان آموزش می‌دهید، اما در کنار این گونه توجهات که در غالب کمک‌رسانی هم می‌تواند صورت بگیرد، نگاه عاطفی و مهربانانه و رفتارهای محبت‌آمیز نسبت به همه کودکان، بخش دیگری از توجه ما نسبت به آنان است. اینکه در روابط اجتماعی و در محیط بیرون از خانه مانند مراکز تفریحی، مهد کودک، مدرسه و هر محیطی که بچه‌ها در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و ممکن است دچار کشمکش‌های کودکانه شوند، نسبت به آنها با نگاه منصفانه و دعوت به آرامش رفتار کنیم و به دور از جانب‌داری از فرزند خود و مقصر نمودن کودکی دیگر، صلح و دوستی را در بین آنان برقرار نماییم.
در چنین شرایطی تقصیر و خطا از جانب هر کدام که باشد، وظیفه ما گوش کردن به آنها و نیز آگاهی دادن با لحنی آرام و در نهایت ایجاد روابط دوستانه در بین آنان است.
بیشتر بخوانید:
عجیب‌ترین و جالب‌ترین حقایق دنیای دوقلوها!/ از طول عمر مادران تا زبان مخفی بین دوقلوها
رنگ خوش زندگی و حال خوش کودکی را برای بچه‌ها فراهم کنیم
حتما بارها شنیده‌اید که می‌گویند هر فردی خودش مسئول حال و شرایط روحی خودش است.
در واقع این ما هستیم که خودمان مسئول حال و شرایط روحی خودمانیم، نه کودکان. و این جمله برای کودکان مصداق پیدا نمی‌کند، چرا که آنها نیاز به حمایتگر و پشتیبان دارند، حمایتگر و پشتیبانی که آنان را تحت هیچ شرایطی تنها نگذارد و همواره حامی‌شان باشد. پس در نهایت همچنان باز هم این ما هستیم که مسئول حال خوش کودکانیم و وظیفه داریم تا رنگ خوش زندگی را برای آنان فراهم کنیم. هرگز فراموش نکنید که کودکان ما با خواست و اراده خود پا به دنیا نگذاشته‌اند و نقشی در انتخاب والدین خود نداشته‌اند. پس اینجا است که وظیفه ما بسی سنگین‌تر از آن می‌باشد که تصور می‌کنیم، زیرا در قبال‌شان مسئولیم.
مسئولیم تا؛ زندگی امن و آرامی را برایشان فراهم کنیم.
مسئولیم تا؛ به دور از هر گونه توهین و خشونت با آنان رفتار کنیم. و مسئولیم، زیرا تنها حامی و پشتیبان‌شان ما هستیم. پس زندگی و حال خوش کودکان‌مان در دستان ما است.
اجازه دهید کودکان‌تان کودکی کنند، بخندند و شادی کنند
هرگز ذهن و فکر کودک‌تان را با مسائل و مشکلاتی که برای شما وجود دارد، درگیر نکنید. آنان در مقطع سنی قرار دارند که قادر به هضم و درک این گونه مشکلات نیستند. غذای روح آنان محبت، دوست داشتن و آرامش است. در واقع با آرامشی که شما به آنان می‌دهید، سلامت روحی‌شان را تضمین میکنید و با مهیا نمودن نیازهای اولیه و آنچه که لازمه رشد و بالندی آنان است، زمینه‌های رشد جسمی‌شان را فراهم می‌سازید، البته در این میان نباید از نقش بازی در رشد کودکان غافل شد.
در حقیقت بازی و سرگرمی نقش بسیار مهمی در رشد کودکان دارد، زیرا باعث یادگیری و خلاقیت در آنان می‌شود. همچنین در رشد مهارت‌های کلامی و حرکتی آنان تاثیر قابل‌توجهی دارد. خصوصا در بازی‌های گروهی که بچه‌ها در کنار هم به بازی و سرگرمی می‌پردازند، به دلیل ارتباط با یکدیگر، مهارت‌های کلامی‌شان تقویت می‌شود و به یکسری مهارت‌های حرکتی جدید دست پیدا می‌کنند.
در مجموع بچه‌ها در حین بازی شاد هستند، می‌خندند و در دنیای کودکی‌شان شیرین‌ترین لحظات را تجربه می‌کنند که همه این لحظات در ذهن و فکر آنان ثبت می‌شود، به شکلی که حتی در بزرگسالی به عنوان لحظات خوش و به یادماندنی از آن یاد می‌کنند. پس فراموش نکنیم که ما بزرگ‌ترین نقش و تاثیر را در ایجاد و خلق این لحظات داریم و در مقابلِ کودکان‌مان مسئولیم تا شرایطی را فراهم آوریم که فرزندمان به وقتش کودکی کند، بازی کند و همواره شادی و نشاط را به معنای واقعی تجربه نماید.
بیشتربخوانید:
روش های کنترل بلوغ زودرس در کودکان
از کودکان برای پیشبرد اهداف خود استفاده نکنیم
در کنار سوء‌استفاده‌هایی که در دنیا نسبت به کودکان اتفاق می‌افتد، موارد محدودتر آن، سوء‌استفاده‌هایی است که توسط اطرافیان و یا والدین کودک صورت می‌گیرد.
به عنوان مثال، می‌توان به بچه‌های کار اشاره کرد که در خانواده‌های نابسامان و دارای والدین معتاد به کار گمارده می‌شوند، در حالی که به جای تحصیل، تفریح و شادی که حق مسلم آنان است، به ناچار مشغول کارهایی می‌شوند که نه تنها رسمیت ندارد، بلکه از توان و عهده آنان خارج است. در واقع اینان مردان کوچکی هستند با بارهایی بر دوش که از شانه‌هایشان بزرگ‌تر است که متاسفانه در جامعه شاهد نمونه‌هایی از این کودکان هستیم.
اما اگر بخواهیم به شکل محدودتر به این موضوع نگاه کنیم، می‌توان به خانواده‌ها و والدینی اشاره کرد که با یکدیگر دچار مشکل هستند و یا در آستانه طلاق می‌باشند و یا حتی از یکدیگر جدا شده‌اند که از فرزند خود برای آزار و اذیت یکدیگر استفاده می‌کنند. بدین شکل که وقتی حضانت فرزند بر عهده یکی از والدین است، اما هر دو حق دیدار کودک خود را دارند، طبق توافقات انجام شده عمل نمی‌کنند.
و یا به دلیل عدم مسئولیت خود از پذیرش کودک شانه خالی کرده و او را به یکدیگر پاس می‌دهند و یا با حرف‌ها و صحبت‌های مختلف، ذهن کودک را بر علیه والد دیگر پر می‌کنند. در حالی که کودکان به طور همزمان به پدر و مادر نیاز دارند، اما اگر به هر دلیلی امکان ادامه زندگی مشترک وجود نداشته باشد، نباید مانع دیدار کودک از والد دیگر شد، زیرا در چنین شرایطی رفته‌رفته کودک دچار تنش و آسیب شده که بی‌تردید اثرات آن قابل‌جبران نخواهد بود.
درســـت است که ادامه زندگی مشترک برایتان امکان‌پذیر نیست، اما کودک‌تان را قربانی اختلافات و مشکلات خود نکنید و به عنوان والدینی فهیم، متعهد و وظیفه‌شناس، آنها را در زیر چتر حمایتی خود قرار دهید، چرا که برخورداری از یک زندگی مناسب و به دور از تنش، حق طبیعی آنان است.
