تحريريه دنياي سلامت
به طور كلی حاملگی بعد از سن 35 سالگی را حاملگی پرخطر می‌گویند، زیرا در این سنین، خطرات و عوارض بارداری، ناهنجاری‌ها، مرگ و میر مادر و جنین افزایش می‌یابد.
احتمال ناباروری نیز در میان زنانی كه در سنین بالاتر هستند، بیشتر است. سن مناسب بارداری بر سلامتی مادر و جنین تأثیر می‌گذارد. بسیاری از پزشكان سن مناسب را بین 20- 35 سالگی می‌دانند. هر چند كه مشكلات بارداری در سنین بالای 35 سال، با پیشرفت‌های علمی و پزشكی بسیار كمتر از قبل شده است، اما هنوز هم خطرات زیادی در این رابطه مادر و جنین را تهدید می‌كند.
مهم‌ترین مشكلات
از مهم‌ترین مشكلات مربوط به بارداری در سنین بالا می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:
ناهنجاری‌های كروموزمی فشار خون بالا دیابت افزایش احتمال سقط جنین احتمال بیماری‌های عفونی در مادر احتمال تولد زودهنگام نوزاد نیاز به مراقبت‌های خاص پزشكی در دوران بارداری
ناهنجاری‌های كروموزومی
وقتی كه سن بارداری افزایش می‌یابد، احتمال آنكه نوزاد با یك نقص مادرزادی به دنیا بیاید، بیشتر است و این احتمال در سنین بالای چهل سالگی افزایش می‌یابد. یكی از مهم‌ترین این ناهنجاری‌ها سندرم داون می‌باشد. مادرانی كه در سنین 35- 39 سالگی باردار می‌شوند، احتمال بروز سندرم داون و سایر مشكلات كروموزمی و نارسایی‌های ژنتیكی در نوزادشان دو در هزار است. این رقم در مادران 40- 44 ساله به چهار در هزار و در سنین بالای 45 سالگی به چهارده به هزار می‌رسد.
اگر در سنین بالای چهل سالگی هستید و قصد باردار شدن دارید، باید كاملاً تحت مراقبت‌های خاص باشید و حتماً آزمایش‌های ژنتیكی را انجام دهید تا در صورت وجود هرگونه نارسایی ژنتیكی اقدام به سقط كنید. اختلالات كروموزمی شایع‌ترین علت سقط جنین محسوب می‌شوند.
فشار خون بالا
از جمله اختلالات شایع دوران بارداری، به‌خصوص بارداری در سنین بالا، ابتلا به فشار خون بارداری و علت آن اختلال در عملكرد سیستم بدن است. فشار خون بالا می‌تواند در خونرسانی به جفت اختلال ایجاد كند و در نتیجه اكسیژن كافی به جنین نرسد و در رشد جنین اختلال به وجود آید. این عوامل سبب زایمان زودرس و مرگ جنین در داخل رحم می‌شود. افزایش فشار خون در دوران بارداری خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
این دسته از مادران بیشتر در معرض بیماری‌های قلبی هستند؛ لذا باید مرتباً فشار خون‌شان كنترل شود. فشار خون زنان باردار در هر سنی نباید از 14 بالاتر برود. افزایش فشار خون با علائمی مثل خستگی زیاد، تنگی نفس، سردرد، قرمزی پوست، حالت تهوع و استفراغ، زودرنجی و تحریك‌پذیری، تورم دست و پا و برخی علائم دیگر بروز می‌كند. پاره شدن عروق مغزی و حتی تشنج در اثر فشار خون بالا نیز ممكن است رخ دهد.
دیابت
انسولین نوعی ماده شیمیایی است كه به بدن كمك می‌كند قند یا گلوكز را هضم كند و اگر بدن قادر به تولید انسولین نباشد، فرد به دیابت دچار می‌شود؛ یعنی قند یا گلوكز در خون انباشته شده و به ارگان‌های داخلی بدن، چشم‌ها، سیستم عصبی و رگ‌های خونی آسیب می‌رساند. دیابت بارداری در طول دوران بارداری ایجاد می‌شود و معمولاً شكل متوسطی از دیابت است؛ اما این افزایش نسبی و معمولی قند خون نیز می‌تواند به جنین آسیب زیادی برساند. دیابت بارداری باعث سنگین شدن بیش از حد جنین و به تبع آن مشكلات مربوط به زایمان و نیاز به زایمان سزارین می شود.
نوزاد نیز معمولاً پس از تولد مشكلاتی همچون هایپو گلیسمی (قندخون پایین) و زردی یا یرقان خواهد داشت. بارداری در سنین بالای 35 سالگی، خطر دیابت بارداری را دو برابر می‌كند؛ یعنی از هر 100 زن باردار بالای 35 سال، 3-5 نفر به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند. رشد میزان دیابت بارداری از سال 1991 -2001، در میان خانمها، 61 درصد بوده است و این آمار بسیار خطرناك است. دیابت بارداری را باید از طریق رژیم غذایی و ورزش كنترل و هر روز قندخون را آزمایش كرد. كسانی كه دیابت بارداری را تجربه می‌كنند، 50- 60 درصد بیشتر از سایرین در سنین بالاتر دچار دیابت نوع 2 می‌شوند. افراد چاق بیشتر در معرض دیابت بارداری قرار دارند.
خطر سقط جنین
احتمال سقط جنین در حاملگی‌های بالای 35 سال، بسیار بیشتر است و دیابت، فشار خون بالا و قرار گرفتن جفت در پایین رحم، باعث افزایش این احتمال می‌شوند. از هر 10 زن باردار در سن 35 سالگی، 1 نفر دچار سقط جنین می‌شود و از هر 5 زن در سن 40 سالگی، 1 مورد سقط جنین می‌كند. همچنان كه سن افزایش می‌یابد، تخمدان‌ها پیرتر می‌شوند و تخمك‌ها آمادگی كمتری برای باروری خواهند داشت؛ به همین دلیل برخی مشكلات و اختلالات ایجاد می‌شود. در سنین كمتر از 30 سالگی، بدن از نظر فیزیكی آمادگی بیشتری دارد. در مورد مشكلات مربوط به بارداری در سنین بالا شاید مطالب زیادی شنیده باشید؛ اما یكی از نكات مهم دیگر این است كه در سنین پایین‌تر معمولاً مادر فشار فیزیكی را راحت‌تر تحمل می‌كند.
یك زن 25 ساله از نظر شرایط جسمی و همچنین مراقبت از كودك بسیار آماده‌تر از یك زن 35 یا 40 ساله است. او راحت‌تر می‌تواند بیدار بماند و كمتر استراحت كند. مادرها باید به اندازه كافی حوصله و توان و اشتیاق داشته باشند تا با كودك 2-3 ساله خود بازی كنند. به دنیا آوردن فرزند، یعنی قبول مسؤولیت‌های بسیار زیاد و مادران جوان‌تر از نظر ذهنی و عاطفی انعطاف‌پذیری بیشتری برای مسؤولیت‌ها و انجام تعهدات خود دارند.
آماد‌گی‌مادران برای بارداری در سنین بالا
به هر حال به علت برخی مسائل، مثل موقعیت مالی نامناسب، ازدواج در سن بالا و بسیاری موارد دیگر، بارداری برخی خانمها به تعویق می‌افتد. اما در این گونه موارد چه باید كرد: اولاً خانمها باید دانش خود را در مورد خطرات بارداری در سنین بالا افزایش دهند. آنها باید با خطراتی مثل اختلالات كروموزمی آشنا باشند و بدانند كه انجام برخی آزمایش‌ها ضروری است. قبل از اقدام به بارداری باید مشكلاتی از قبیل فشار خون، دیابت، مشكلات تیروئیدی و چاقی را برطرف و یا كنترل كرد و در صورت وجود وضعیتی خاص، آن را به طور كامل برای پزشك شرح داد.
حتماً ویتامین‌های مربوط به قبل از تولد نوزاد، به‌خصوص فولیك اسید را مصرف كنید. با آنكه بارداری در سنین بالا احتمال بروز بسیاری خطرات را افزایش می‌دهد، اما بیشتر خانم‌هایی كه در سنین بالا بچه‌دار می‌شوند، كودكان سالمی هم به دنیا می‌آورند. هر چه بیشتر آموزش دیده باشید، می‌توانید خود را از خطرات احتمالی دورتر كنید.
اما بارداری در سنین نسبتاً بالاتر چند مزیت هم دارد؛ مثلاً ثبات روانی مادر بیشتر و روال عادی زندگی، سالم‌تر و محكم‌تر از پیش است. مادران در این سنین با تجربه بیشتر از كودك خود مراقبت كرده، احساس ترس و درماندگی كمتری در مورد به دنیا آوردن و بزرگ كردن او دارند و كنترل خود را نسبت به مادران بسیار جوان، بیشتر حفظ می‌كنند. پدر و مادر وقتی كه از نظر مالی و اخلاقی به یك آسایش و رفاه نسبی می‌رسند، با دلهره كمتر و خیالی آسوده‌تر به نگهداری و تربیت فرزند خود می‌پردازند.
