سالومه آرمین؛ كارشناس ارشد علوم تغذیه، انستیتو تحقیقات تغذیهای و صنایع غذایی کشور
گوشت شترمرغ و خواص آن
انرژی و درشت مغذی های گوشت شتر مرغ
گوشت شترمرغ که در گروه گوشتهای قرمز طبقه بندی میشود، از ارزش غذایی بسیار بالایی برخورداراست، به طوری که میتوان گفت یکی از کم چرب ترین و سالم ترین نمونههای گوشت قرمز در دسترس است. میزان چربی آن کمتر از 2/1 درصد بوده که یکی از خواص مهم و قابل توجه در بازار مصرف کنونی به شمار میرود . به علاوه انرژی و کلسترول آن نیز از گوشت مرغ پایینتر است.
به همین دلیل گوشت شترمرغ برای بیماران قلبی – عروقی ، افراد دچار چربی خون بالا و کسانی که دچار چاقی هستند، غذای بسیار مناسبی میباشد. گوشت شترمرغ پروتئینی درحد مطلوب، رنگی قرمز و طعمی شبیه گوشت گوساله دارد و نسبت پروتئین به انرژی گوشت شترمرغ، نیز در مقایسه با دیگر گوشتها بالاتر است. همچنین اسیدهای چرب پلی غیراشباع موجود در گوشت شترمرغ 30 درصد مجموع اسیدهای چرب را تشکیل میدهد که یکی از مزیتهای این گوشت محسوب میشود. اسیدهای چرب غیراشباع، HDL خون را افزایش میدهند و در نتیجه به طور غیرمستقیم انتقال كلسترول از دیواره رگها به كبد را سرعت میبخشند و از بروز تصلب شرایین جلوگیری میكنند.
این مزایا به همراه میزان بالای اسید چرب امگا-3 در گوشت شترمرغ باعث شده که این گوشت انتخاب بسیار خوبی برای بیماران قلبی– عروقی و سالمندان باشد تا با اطمینان بیشتری بتوانند نیازهای پروتئینی خود را برطرف سازند. استفاده از اسید چرب امگا-3 نه تنها تأثیرات مفیدی در کاهش بیماریهای قلبی- عروقی دارد، بلکه برای رشد و نمو مؤثر است. به نظر میرسد که این اسید چرب در مقایسه با اسید چرب غیراشباع امگا-6، تأثیرات مفیدی در جلوگیری از لخته شدن دارد. اکثر جیرههای غذایی افراد از لحاظ اسیدهای چرب امگا-3 کمبود دارند.
ریز مغذیهای گوشت شتر مرغ
این گوشت نیاز بدن به ویتامین B3 (نیاسین) را تأمین میكند و نسبت به سایر گوشتها مقادیر بیشتری ویتامینهای A،C، B1و B2 دارد. گوشت شترمرغ دارای میزان لازم و مطلوبی كلسیم و آهن است و لذا برای افراد کم خون و زنان باردار انتخاب مناسبی خواهد بود.
این گوشت، دارای موادمعدنی مانند روی و منیزیم است. از طرف دیگر میزان کم سدیم در گوشت شترمرغ (43 میلیگرم)، در مقایسه با 63 و 77 میلی گرم در 100 گرم مرغ و گوشت گاو، استفاده از آن را برای افرادی که دچار فشار خون بالا هستند، ممکن میسازد.
باتوجه به این مطالب، گوشت شترمرغ دارای مواد مغذی در سطح ایدهآلی است كه ناشی از تعادل و توازن تركیبات غذایی در آن است.
نحوه مصرف گوشت شتر مرغ
اخیرا تولید سازمان یافته گوشت شترمرغ در اكثر كشورهای دنیا به خصوص در كشورهای اروپایی رو به رشد بوده است. گوشت شترمرغ با گوشت دیگر حیوانات كشتاری فرق اساسی دارد. گوشت شترمرغ عضلانی است و به راحتی از استخوان بافت رابط جدا میشود. اگرچه به خاطر طعم و رنگ قرمزش با گوشت گاو قابل مقایسه است، اما گوشت شترمرغ به تردی گوشت مرغ بوده و دارای فیبرهای ماهیچهای كوتاه است.
گوشت شترمرغ، طعم خاص و قابل تشخیص دارد و در مقایسه با انواع گوشتها، هضمپذیر و نرمتر است و احتیاج به زمان پخت بالایی ندارد، به طوری که 90 درصد آن قابل هضم بوده و از این حیث پس از ماهی در رتبه دوم قرار دارد. درصورتی که گوشتهای جوجه و گاو، 87 درصد قابلیت هضم دارند. همچنین به خاطر مزه خاصش احتیاجی به آمادهسازی و افزودن ادویههای تند ندارد .گوشت شترمرغ در حال حاضر به اشکال مختلفی از جمله: پاته، فرانکفورتر، همبرگر، دودی، سرخ شده، تکههای گوشت تازه و استیک به بازار عرضه میشود. شترمرغها گوشت قرمزی تولید میکنند که از لحاظ مزه و بافت (بسته به سن کشتار) شبیه گوشت گوساله و گاو است.
به دلیل خواص رژیمی و تركیبات شیمیایی مناسب گوشت شترمرغ، این گوشت به ورزشكاران به خصوص افرادی كه دارای فعالیت طولانی مدت هستند (شناگران، دوچرخهسواران، پهلوانان و دوندگان ماراتن) و افرادی كه بیماری آنها به تازگی بهبود یافته و همچنین جوانان توصیه میشود.
گوشت این پرنده به عنوان یك جانشین رضایتبخش برای گوشت قرمز، خریداران زیادی را به خود جلب كرده است. دیگر اعضای گوشت شترمرغ نیز از كیفیت بالایی برخوردارند، به خصوص جگر و قلب آن، ضمن اینكه برخی از قسمتهای گردن آن دارای محبوبیت خاصی هستند. تخم شترمرغ از نظر طعم شبیه به تخم مرغ است و به همان روشهای متداول طبخ میشود. عسلی شدن تخم شترمرغ تقریباً به ۴۵ دقیقه و سفت شدن آن به یک ساعت و نیم زمان نیاز دارد.
روغن شترمرغ
شترمرغهای بالغ در ناحیه زیر شکم خود دارای لایهای ضخیم از چربی هستند که نقش سپر حرارتی، محافظ فیزیکی و منبع ذخیره انرژی را برای آنها ایفا میکند. چربی تشکیل دهنده این لایه به علت داشتن خاصیت جذب سریع توسط پوست انسان و نیز افزایش سرعت ترمیم پوست، در ترکیب برخی از کرمهای آرایشی، شامپوهای گران قیمت و نیز تعدادی از پمادهای سوختگی و دارویی به کار میرود و مشتریان خاص خود را در بازارهای جهانی دارا است. در بعضی از نقاط دنیا، از ژلاتین استخراج شده از استخوان شترمرغ نیز در ساخت جداره کپسولهای دارویی استفاده میشود.
روغن شترمرغ از چربی آن به دست میآید. شواهدی برای منفعتهای شگفت انگیز روغن شترمرغ در ایجاد آرامش و راحتی حاصل از مصرف آن در درمان خارشهای پوستی و ناراحتیهای دیگری مثل موارد آفتاب سوختگی، تاول، خشکی پوست و لبها، بریدگی پوست، سوختگی پوست، قانقاریا، کوفتگی ماهیچهای و سائیدگی پوست وجود دارد.