آسیه حسن زاده؛ كارشناس ارشد صنايع غذايی
روغن ماهی از جمله روغنهای خوراکی است که از انواع ماهیها مثل ماهی تن، ماهی قزلآلا، ماهی ساردین و ... گرفته میشود. روغن ماهی سرشار از ویتامینهای D ،A و املاح کلسیم و فسفر و دارای مقدار کمیآهن، مس و سلنیوم میباشد. عامل اصلی که سبب ایجاد مزیت در روغن ماهی به نسبت سایر روغنها و چربیهای نباتی و حیوانی میگردد، این است كه چربی ماهی غنی از دو نوع اسید چرب غیر اشباع امگا- 3 به نامهای DHA و EPA میباشد، البته اسیدهای چرب ضروری دیگری نیز در روغن ماهی وجود دارند كه عبارتند از: اسید آلفالینولنیک و اسید گامالینولنیک كه برای سلامتی بسیار مفیدند.
ماهیهای مختلفی میتوانند به عنوان منبع تهیه روغن، مورد استفاده قرار بگیرند، مثل ماهی تن، ماهی قزلآلا، ماهی کولی، ماهی ساردین و … ، اما در میان انواع مختلف ماهی، به طور معمول روغن ماهی از ماهیهایی همچون شاه ماهی، خال مخالی، ساردین، قزل آلا و ماهی تن به دست میآید.
همچنین از کبد انواع ماهیان خانواده Gadus مانند کاد، هایلیبوت و مانند آنها روغنهای مرغوبی بدست میآید که سرشار ازویتامینهای A و D است. ویتامین A در شبکوری، تقویت سیستم ایمنی، رشد استخوانی و رشد سلولهای بدن ضروری بوده و ویتامین D در جذب کلسیم و فسفر دخالت دارد و برای رشد استخوانها لازم است.
كاربردهای روغن ماهی
روغن ماهیان به علت بو و مزه متمایزی که دارند، حتی پس از تصفیه شدید برای مصارف غذایی بندرت قابل استفادهاند و به علت وجود مقدار زیادی اسیدهای چرب خیلی غیر اشباع (PUFA) بسیار حساس و آماده اکسیداسیون هستند و پس از هیدروژنه کردن میتوان آنها را به مقدار محدودی برای تهیه روغنهای غذایی بکار برد، ولی روغنهای هیدروژنه و سفت شده ماهی نقطه ذوب بالاتری دارند و در نتیجه قابلیت هضم آنها کمتر است.
بنابراین روغن ماهی و كبد ماهی اغلب بصورت قرص، کپسول و شربت بكار میروند تا از اكسیداسیون محافظت شوند. سایر كاربردهای روغن ماهی عبارتند از: محصولات دارویی، بهداشتی، شامپو، صابون ، کرمهای مرطوب کننده و ساخت رنگها.
فواید روغن ماهی برای سلامتی
در اینجا به برخی از مهمترین مزایای مصرف روغن ماهی برای سلامتی میپردازیم:
اثرات روغن ماهی در جلوگیری از افزایش فشار خون
محققین بر این باورند که اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 که در روغن ماهی و روغنهای گیاهی وجود دارند، میتوانند باعث کاهش فشار خون شوند، اما این مسئله هنگامیاتفاق میافتد که دوز مصرفی خیلی بالا باشد (مصرف چند صد گرم از ماهی چرب). محققین این مطالعه، توصیه نمیکنند که مصرف اسیدهای چرب امگا-3 به صورت مکمل برای جلوگیری از فشار خون مصرف شود، زیرا مصرف زیاد آنها از نظر سلامتی سوالبرانگیز است.
روغن ماهی و کاهش بیماریهای قلبی
تحقیقات نشان دادهاند که امگا- ۳ در کاهش بروز بیماریهای قلبی- عروقی بسیار مؤثر است، بنابراین روغن ماهی نیز که سرشار از امگا- ۳ میباشد، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش میدهد.
این روغن کلسترول بد را پایین میآورد و مانع تجمع تریگلیسیرید اضافی در بدن میشود و کلسترول خوب را افزایش میدهد. پژوهشها نشان میدهند که روغن ماهی از آترواسکلروز در بیماران مبتلا به عروق کرونر جلوگیری میکند...
برای خواندن بخش دوم- بی نظيرترين روغن دنيا- اینجا کلیک کنید.