دکتر محمد حسین صالحی سورمقی
گیاه‌شناسی
مقدمه
کدو حلوایی، گیاهی است یك ساله با ساقه علفی پیچك‌دار و گسترده بر روی زمین یا بالا رونده به طول 10 متر،كدو تنبل دارای ساقه استوانه‌‌ای شیاردار و در وسط توخالی بوده كه پوشیده از تارهای خشن میباشد. برگ‌‌های این گیاه پوشیده از كرك بوده و دندانه دار است.میوه كدو كروی، حجیم وبزرگ است و قسمت گوشت دار میوه به رنگ زرد تا نارنجی است.
دانه‌‌های كدو حلوایی بیضی شكل است كه به رنگ سفید یا سفید مایل به زرد میباشد. مغز دانه حاوی روغن فراوان است و مصرف خوراكی دارد. کدو حلوایی به صورت پخته، ترشی، مربا، تهیه روغن و... استفاده میشود.اگر مثل اكثر افراد به‌ندرت در طول سال به یاد این محصول جالیزی می‌افتید، باید بدانید كه این ماده غذایی خواص بیشماری دارد.
بعنوان مثال سرشار از خواص آنتی اكسیدانی است كه سلامت بدن را تقویت می‌كند، در حفاظت از پوست موثر است و همچنین خاصیت بیماری زدایی نیز دارد. بذر كدو را در اوایل خرداد ماه می‌‌كارند و سپس در شهریورماه برداشت می‌‌كنند. میانگین وزن هر كدو 8 كیلوگرم است كه به طور متوسط هر كدو حاوی 150-200 گرم تخم كدو میباشد.
تاریخچه
این گیاه بومی آمریكا است، اما امروزه در همه جا كشت میشود. كدو اولین بار در مكزیك در حدود 1400 سال قبل از میلاد مسیح كاشته شد و یكی از گیاهان جالیزی به شمار می‌آمد. با گذشت زمان و پیشرفت علم كشاورزی و با استفاده از ژنتیك، بذر كدو اصلاح گردید.
سپس بذر اصلاح شده در تولید انبوه مورد بهره‌برداری قرار گرفت. قوم مایا از كدو و تخم كدو برای درمان بسیاری از بیماری‌‌ها استفاده می‌‌كردند؛ به خصوص در تهیه غذاهای مختلف از آن بهره می‌‌گرفتند.
تركیبات مهم
حاوی 35 تا 40 درصد روغن مایع، بمیزان تا 30 درصد پكتین و به میزان 25 تا 30 درصد پروتئین است. املاح معدنی شامل منگنز، روی، مس و بمقدار كم سلنیوم میباشد. ویتامین مهم آن E است. مواد فعال ضد كرم دانه‌‌ها، كوكوربیتاسین‌‌ها نامیده می‌شوند كه از مشتقات كربوكسی پیرولیدین هستند.
انتشار این ماده بطور محدود در این خانواده است. میوه كدو دارای مقدار زیادی كاروتنوئید است و دانه‌‌های نارس آن حاوی بتا كاروتن و لكتین است. گونه‌های مختلف كدو از نظر میزان و تعداد كاروتنوئیدها متفاوت هستند.
یافته‌‌های علمی جدید
متخصصین انستیتو ملی سرطان آمریكاـ در باره كدو می‌گویند: كدو حلوایی به دلیل داشتن مقادیر بالای كاروتنوئید قادر است از بروز انواع سرطان‌ها پیشگیری كند. در حالی كه خیلی از افراد اصلا كدو حلوایی را نمی‌شناسند و برخی دیگر هم تمایلی به خوردن آن نشان نمی‌دهند.
این روزها كدو حلوایی ازسبد غذایی اغلب ماحذف شده و با ذائقه اكثر خانواده‌‌ها سازگاری ندارد. اما بررسی‌ها نشان داده كه این نوع كدو یك گیاه بسیار خوشمزه و مغذی است كه با داشتن فیبر زیاد و كالری كم می‌تواند شما را در مقابل چاقی ایمن كند.در كدو حلوایی موادی مثل ویتامین آ،ای ،پتاسیم، منیزیم، آنتی اكسیدان (بتا كاروتن و...) وجود دارد و این در حالی است كه كمتر ماده طبیعی می‌تواند همه این مواد را یكجا درون خود داشته باشد.
خواص كدو حلوایی
كدو حلوایی منبع غنی بتاكاروتن است و رنگ نارنجی آن به دلیل وجود همین ماده است كه پیش‌ساز ویتامین A بوده و بدن را از حمله رادیكالهای آزاد و اثر تخریبی آنها حفظ، و از پوست در برابر تشعشعات ماوراء بنفش محافظت می‌كند. مصرف روزانه عصاره آن حتی تاثیر محافظتی كرم ضد آفتاب را افزایش می‌دهد.
زآگزانتین كه آنتی‌اكسیدان طبیعی بشمار می‌رود بعنوان سدی در مقابل اشعه ماورابنفش عمل نموده و از بیماریهای چشمی مرتبط با سن جلوگیری می‌كند.منبع خوبی از ویتامین‌های گروه B نظیر فولات، نیاسین، تیامین و پانتوتنیك اسید است.كدو دارای فیبر غذایی نیز میباشد؛ از فیبر موجود در مواد غذایی می‌‌توان در درمان بسیاری از بیماری‌‌ها مخصوصاً افزایش وزن (چاقی)، یبوست، افزایش چربی خون، دیابت بهره برد...
برای خواندن بخش دوم- همه خواص درمانی و فواید غذایی کدو- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- همه خواص درمانی و فواید غذایی کدو- اینجا کلیک کنید.
