آذين صحابی
همه ما لبو خورده‌ایم و در روزهای سرد زمستانی از مزه خوشایند آن لذت برده‌ایم. این خوراكی خوشمزه همان چغندر پخته است كه قند دارد و مزه شیرین و دوست داشتنی آن هم به همین علت است. این ماده غذایی دارای خواص مفید بسیاری است و سرشار از عناصر و مواد معدنی ارزشمندی برای بدن است.
دانشمندان چغندر قند را با نام Beta vulgaris می‌شناسند و انگلیسی زبان‌ها به آن Beets می‌گویند. چغندر گیاهی است كه بشر با آن آشنایی دیرینه دارد و شواهد نشان می‌دهد كه در حدود چهار قرن پیش از میلاد هم مردم با خواص درمانی آن آشنا بوده‌اند. چغندر در ابتدا در ناحیه مدیترانه و شرق اروپا وجود داشته، ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط دنیا كشت می‌شود.
شاید خیلی از ما ندانیم، ولی چغندر چند نوع دارد كه عمده آنها یكی چغندر معمولی است كه به رنگ بنفش تیره یا قرمز رنگ است و دیگری چغندر قند كه به رنگ زرد روشن است و در سراسر دنیا از آن برای استخراج شكر استفاده می‌كنند.
این گیاه مفید دارای برگ‌های پهن و درشت و گلوله مانند یا مخروطی شكل است. ریشه كلفت چغندر، مواد غذایی به خصوص ساكاروز را درخود ذخیره می‌كند. در واقع برگ‌های بزرگ چغندر در روز در مقابل نورآفتاب ساكاروز می‌سازند و در شب آن را به ریشه می‌دهند. چیزی كه ما به عنوان لبو می‌شناسیم، ریشه چغندر است.
خواص چغندر
چغندر دارای ویتامین‌هایی چون A، B6 و C است و عناصر كلسیم، منیزیم، فسفر، آهن، روی، پتاسیم و مس را نیز در خود دارد. چغندر دارای مقادیر قابل توجهی فولات نیز هست. مصرف اسید فولیك در دوران بارداری برای جلوگیری از بروز نقایص جنینی ضروری است. به همین دلیل مصرف چغندر در دوران بارداری مفید است. البته خوردن مكمل‌های اسید فولیك برای اكثر مادران باردار ضروری است و خوردن چغندر نمی‌تواند جای مكمل اسید فولیك را بگیرد. درباره مصرف مكمل‌ها نیز حتما با پزشك مشورت كنید.
چغندر به عنوان یك ملین عمل می‌كند و برای برطرف كردن یبوست مفید است. همچنین به خاطر داشتن قند و مواد معدنی، بسیار مقوی می‌باشد.
البته مصرف زیاد چغندر برای برخی افراد نیز ممنوع است. كسانی كه دیابت دارند و قند خونشان بالاست، نباید به مقدار زیاد، چغندر خام یا لبو بخورند. همچنین برخی كودكان با خوردن چغندر واكنش‌های حساسیتی از خود نشان می‌دهند. در ضمن كسانی كه دچار سوء هاضمه هستند نیز نباید در خوردن چغندر افراط كنند.
خوردن این گیاه به خاطر داشتن مقادیر زیادی آنتی اكسیدان، در تسكین درد مفاصل و نقرس مفید خواهد بود.
این گیاه دارای آهن است، پس به كسانی كه دچار كم خونی هستند و برای برطرف كردن این مشكل دارو مصرف می‌كنند كمك خواهد كرد. به خاطر داشته باشید كه هرگز گیاهان یا میوه‌هایی كه خواص این چنین دارند را با داروها جایگزین نكنید و مطابق دستور پزشك، داروهایتان را مرتب مصرف كنید. این غذاها كمك كننده هستند، ولی در اكثر اوقات نمی‌توانند جای داروها را بگیرند.
شیره چغندر هم از دیرباز مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این ماده نوشیدنی بسیار مناسبی است كه به جذب آهن و تولید گلبول‌های قرمز كمك می‌كند. به علاوه شیره چغندر توانایی سیستم ایمنی بدن را نیز افزایش می‌دهد. این گیاه مفید دارای كلسیم نیز می‌باشد، بنابراین خوردن آن به حفظ استحكام استخوان‌ها كمك می‌كند.
برخی از تركیبات موجود در 100 گرم چغندر پخته در آب نمك
انرژی ............................................ 46 كیلوكالری
آب..................................................4/82 گرم
پروتئین............................................ 3/2 گرم
كربوهیدرات.......................................5/9 گرم
فیبر.................................................3/2 گرم
قند كل..............................................79/8 گرم
چربی كل..........................................1/0 گرم
كلسترول...........................................صفر
معادل كاروتن.................................. 27 میكروگرم
ویتامین ...............................................Dصفر
ویتامین E ................................................صفر
ریبوفلاوین...................................01/0 میلی گرم
ویتامین B6.................................04/0 میلی گرم
نیاسین.............................................1/0 میلی گرم
فولات............................................110 میكروگرم
ویتامین B12.................................................صفر
ویتامین C..........................................5 میلی گرم
آهن.................................................8/0 میلی گرم
ویتامین آ............................................5.4 میلی گرم
