زهرا دارابی : دانشجوی دکترای تغذیه
زیر نظر: د‌کتر آزاده نجارزاده ؛ استاد گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی یزد
Dr.azadeh.najarzadeh@
تحریریه زندگی آنلاین : آرتریت یک بیماری شایع است که باعث التهاب مزمن در مفاصل می‌شود. بسته به نوع بیماری، باعث درد و آسیب به مفاصل و استخوان‌ها می‌گردد. استئوآرتریت، که نوعی آرتریت است، یکی از شایع‌ترین انواع آرتریت می‌باشد. 40 درصد از مردان و 47 درصد از زنان در طول زندگی خود به استئوآرتریت مبتلا می‌شوند.
آرتریت روماتوئید، که جزء بیماری‌های خودایمنی محسوب می‌شود، نوع دیگری از آرتریت است که باعث ایجاد التهاب می‌شود.
نقرس نیز یکی دیگر از انواع شایع آرتریت‌های التهابی است. تحقیقات نشان می‌دهند که مداخلات غذایی، مانند حذف برخی غذاها و نوشیدنی‌ها، ممکن است شدت علائم، در افراد مبتلا به آرتریت التهابی و استئوآرتریت را کاهش دهد و کیفیت کلی زندگی آنها را بهبود بخشد.
در این قسمت هشت غذا و نوشیدنی که در صورت ابتلا به آرتریت باید از آنها اجتناب کنید، آورده شده است.
بیشتربخوانید:
با این دمنوش گیاهی از درد سیاتیک در امان باشید
قند و شکر
بهتر است مصرف قند و شکر بدون در نظر گرفتن وضعیت سلامتی در همه افراد محدود شود. در صورت ابتلا به آرتریت، این محدودیت باید تشدید شود. قندهای اضافه شده در آب نبات، نوشابه، بستنی و بسیاری از مواد غذایی دیگر یافت می‌شود. نتایج مطالعه‌ای که بر روی 217 فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شده است، نشان داد که در بین بیست مواد غذایی، نوشابه و دسرهای شیرین شده با شکر، علائم را بیشتر تشدید می‌کنند.
همچنین نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه، به طور قابل توجهی خطر ابتلا به آرتریت را افزایش می‌دهد.
به عنوان مثال، در یک مطالعه که بر روی 1209 فرد بزرگسال 20 تا 30 ساله انجام شد، کسانی که نوشیدنی‌های شیرین شده با فروکتوز را 5 بار یا بیشتر در هفته مصرف می‌کردند، 3 برابر بیشتر از کسانی که نوشیدنی‌های شیرین شده با فروکتوز مصرف نمی‌کردند، در معرض ابتلا به آرتریت بودند.
گوشت‌های قرمز و فرآوری شده
مصرف گوشت‌های قرمز و فرآوری شده با افزایش التهاب در بدن همراه است که علائم آرتریت را افزایش می‌دهند. تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که رژیم‌های غذایی سرشار از گوشت‌های فرآوری شده و قرمز مصرف می‌کنند، سطوح سرمی بالایی از نشانگرهای التهابی مانند اینترلوکین-6 و CRP دارند. مطالعه‌ای که روی 217 فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شد، نشان داد مصرف گوشت قرمز علائم آرتریت روماتوئید را بدتر می‌کند. علاوه بر این، مطالعه‌ای دیگر که روی 25630 نفر انجام شد، نشان داد که مصرف زیاد گوشت قرمز، یک عامل خطر برای بروز آرتریت التهابی می‌باشد. برعکس، رژیم‌های غذایی گیاهی که گوشت قرمز را حذف می‌کنند، علائم آرتریت را بهبود می‌دهند.
بیشتربخوانید:
با این داروی گیاهی دردهای روماتیسمی را فراموش کنید
غذاهای حاوی گلوتن
گلوتن گروهی از پروتئین‌های موجود در گندم، جو و چاودار است. برخی از تحقیقات گزارش کرده‌اند که مصرف این مواد غذایی با افزایش التهاب همراه است و رژیم‌های غذایی بدون گلوتن، علائم آرتریت را کاهش می‌دهند. علاوه بر این، افراد مبتلا به بیماری سلیاک (این افراد حساسیت به گلوتن دارند) در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند. همچنین افراد مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید شیوع بالاتر و قابل‌توجه بیماری سلیاک نسبت به جمعیت عمومی دارند. یک مطالعه که به مدت یک سال روی 66 فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شد، نشان داد که رژیم غذایی بدون گلوتن به طور قابل توجهی فعالیت بیماری را کاهش داده و التهاب را بهبود می‌بخشد. اگرچه این یافته‌ها امیدوارکننده هستند، اما تحقیقات بیشتری برای تأیید اینکه آیا رژیم غذایی بدون گلوتن به تنهایی برای افراد مبتلا به آرتریت مفید است، مورد نیاز می‌باشد.
غذاهای فوق فرآوری شده
اقلام فوق فرآوری شده مانند فست‌فود، غلات صبحانه، چیپس و پفک سرشار از غلات تصفیه شده، شکر افزوده شده، مواد نگهدارنده و سایر مواد بالقوه التهابی هستند که علائم آرتریت را بدتر می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم‌های غذایی غربی غنی از غذاهای فرآوری‌شده به شدت خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش می‌دهند، زیرا این رژیم‌های غذایی با ایجاد التهاب و عوامل خطر بیماری آرتریت مانند چاقی همراه هستند. در یک مطالعه که برروی 56 فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شد، افرادی که مقادیر بیشتری از مواد غذایی فوق فرآوری شده مصرف می‌کردند، عوامل خطر بیماری قلبی مانند سطوح بالاتر هموگلوبین گلیکوزیله (نشانگر کنترل قند خون در بلند مدت) همراه بود. به طور کلی، غذاهای فوق فرآوری شده سلامت کلی بدن را به خطر می‌اندازد و خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر را افزایش می‌دهد.
بیشتربخوانید:
تیر خلاص بابونه به میگرن+ طرز تهیه
الکل
الکل علائم آرتریت را بدتر می‌کند، به همین دلیل افرادی که آرتریت التهابی دارند، باید مصرف آن را محدود کنند و یا از آن اجتناب نمایند. مطالعه‌ای بر روی 278 فرد مبتلا به اسپوندیلوآرتریت (آرتریت التهابی که بر مفاصل نخاع و ساکروایلیاک اثر می‌گذارد)، نشان داد که مصرف الکل با افزایش آسیب ستون فقرات همراه است. مطالعات دیگر نیز نشان داده‌اند که مصرف الکل دفعات و شدت حملات نقرس را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، مصرف مزمن الکل با افزایش خطر ابتلا به استئوآرتریت همراه است.
روغن‌های گیاهی خاص
رژیم‌های غذایی سرشار از چربی‌های امگا 6 و میزان کم چربی‌های امگا 3، علائم استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید را بدتر می‌کنند. چربی‌های امگا شش، برای سلامتی ضروری هستند. با این حال، نسبت نامتعادل امگا 6 به امگا 3 که عموماً در رژیم‌های غذایی غربی یافت می‌شود، التهاب را افزایش می‌دهد. کاهش مصرف غذاهای سرشار از چربی‌های امگا 6، مانند روغن‌های آفتابگردان، و افزایش مصرف غذاهای غنی از امگا 3 مانند ماهی‌های چرب و روغن کانولا، علائم آرتریت را بهبود می‌بخشد.
غذاهای پر نمک
کاهش مصرف نمک، انتخاب خوبی برای افراد مبتلا به آرتریت است. غذاهای سرشار از نمک مانند میگو، سوپ کنسرو شده، پیتزا، برخی از پنیرها، گوشت‌های فرآوری شده و بسیاری از غذاهای فرآوری شده دیگر هستند.
نتایج یک مطالعه بر روی موش‌ها نشان داد شدت علائم آرتریت در موش‌هایی که از رژیم غذایی پر نمک تغذیه می‌شدند، شدیدتر از موش‌هایی بود که از رژیم غذایی حاوی میزان طبیعی نمک استفاده می‌کردند.
علاوه بر این، یک مطالعه دیگر نیز که روی موش‌ها انجام شده بود نشان داد رژیم غذایی کم نمک در مقایسه با رژیم غذایی پر نمک، شدت آرتریت روماتوئید را کاهش می‌دهد. موش‌هایی که رژیم غذایی کم نمک داشتند، نسبت به موش‌هایی که رژیم غذایی پر نمک داشتند، تخریب غضروف و استخوان کمتر و همچنین نشانگرهای التهابی کمتری داشتند. جالب توجه است، محققان پیشنهاد کرده‌اند که مصرف زیاد سدیم ممکن است یک عامل خطر برای بیماری‌های خود ایمنی مانند آرتریت التهابی باشد.
بیشتربخوانید:
دمنوش هایی برای تقویت سیستم ایمنی بدن
غذاهای دارای میزان بالای AGEs
AGEs محصولات نهایی گلیکاسیون هستند. این مواد از طریق واکنش بین قندها و پروتئین‌ها یا چربی‌ها ایجاد می‌شوند. آنها به طور طبیعی در غذاهای حیوانی نپخته وجود دارند و همچنین از طریق روش‌های پخت خاصی تشکیل می‌شوند. غذاهای حیوانی با پروتئین بالا و پرچرب سرخ شده به خصوص سرخ شده با دمای بالا، بریان شده و کبابی، از غنی‌ترین منابع غذایی AGEs هستند.
سیب‌زمینی سرخ کرده، مارگارین و مایونز نیز سرشار از AGEs هستند. هنگامی که AGEها به مقدار زیاد در بدن تجمع می‌یابند، استرس اکسیداتیو و التهاب رخ می‌دهد. استرس اکسیداتیو و تشکیل AGE با پیشرفت بیماری در افراد مبتلا به آرتریت مرتبط است. نتایج مطالعات گزارش داده‌اند که افراد مبتلا به آرتریت التهابی نسبت به افراد بدون آرتریت سطوح بالاتری از AGE در بدن خود دارند. تجمع AGE در استخوان‌ها و مفاصل نیز در ایجاد و پیشرفت استئوآرتریت نقش دارد.
به طور کلی می‌توان گفت، در افراد مبتلا به آرتریت، داشتن رژیم غذایی سالم به بهبود علائم کمک می‌کند. کاهش مصرف برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها، از جمله غذاهای فوق فرآوری شده، گوشت قرمز، غذاهای سرخ شده و غذاهای غنی از قندهای افزوده شده، توصیه می‌شود. به خاطر داشته باشید که عوامل سبک زندگی مانند میزان فعالیت بدنی، وزن بدن و سیگار کشیدن نیز در مدیریت آرتریت نقش اساسی دارند.
